Tramwaje w Wiedniu (7) – E2 + C5

Zatem pora na kontynuację tematu tramwajów w Wiedniu. Ostatnio pisałem o najstarszym taborze, który systematycznie znika z ulic austriackiej stolicy. Tu link do tego materiału. 

Mowa o wagonach silnikowych E2 i doczepnych C5, którym poświęcę również ten wpis.

Na stanie przewoźnika Wiener Linien wciąż pozostaje kilkadziesiąt takich tramwajów. 

Poniżej kilka zdjęć prezentujących te stopniowo odchodzące do historii pojazdy.

Heldenplatz. Przez Burgring jedzie skład SGP E2 + Bombardier-Rotax C5 nr 4027 + 1427. Rocznik 1979 + 1978. Obsługa linii 2 w kierunku pętli Dornbach. 19.07.2022. Wagon silnikowy z eksploatacji został wycofany dnia 7.04.2025. Doczepę ten los spotkał wcześniej, bo już 19.11.2024. Po prawej stronie widoczny fragment gmachu Kunsthistorisches Museum Wien (Muzeum Historii Sztuki).

Universitätsring. Linię D w stronę pętli Nußdorf obsługuje skład Bombardier-Rotax E2 + Bombardier-Rotax C5 nr 4308 + 1508. Rocznik 1978 + 1989. W tle okazały budynek Burgtheater. Ciemne okna to efekt stosowania specjalnych folii przeciwsłonecznych, którymi wagony E2 i C5 są oklejane od 2022 roku. 20.06.2023. Skład wagonów E2 + C5 po raz pierwszy pojawił się na linii D w dniu 31.05.1980. Prezentowane pojazdy już nie są już razem eksploatowane. Wagon silnikowy wycofano 13.03.2025, a doczepny jest nadal czynny.

Jeszcze raz skład Bombardier-Rotax E2 + Bombardier-Rotax C5 nr 4308 + 1508 na linii D. Universitätsring. 20.06.2023.

Przystanek „Parlament” na Dr. Karl Renner-Ring. Tuż obok budynek parlamentu. Dość długo był on ukryty pod rusztowaniami. Prace na szczęście już się zakończyły i obiekt można podziwiać w całej okazałości. Linia nr 2 objeżdża Parlament z dwóch stron. Od przodu przez Dr. Karl Renner-Ring i z boku przez Rathausplatz. Na zdjęciu skład SGP E2 + Bombardier-Rotax C5 nr 4003 + 1403. Kierunek pętla Dornbach. Wagon silnikowy to rocznik 1978, nadal w eksploatacji. To jednocześnie najstarszy wciąż czynny wagon typu E2. Doczepa powstała kilka miesięcy wcześniej, w 1977 roku i także jest eksploatowana. Mamy zatem najstarszy skład E2 + C5. Warto jeszcze dodać, że składy E2 + C5 regularną obsługę linii nr 2 rozpoczęły dopiero od 14.01.2015. Zdjęcia powstały 26.09.2022. 

Jeszcze raz skład nr 4003 + 1403 na linii 2. Objazd Parlamentu, czyli przejazd z Dr. Karl Renner-Ring w Rathausplatz. W tle wieżyczka wiedeńskiego ratusza - kolejny niedawno remontowany budynek. Po lewej fragment wagonu ULF, także na linii 2. 26.09.2022.

Tak Parlament Österreich wyglądał w trakcie remontu - zastawiony, zasłonięty. Na przystanku „Ring, Volkstheater U” stoi skład SGP E2 + Bombardier-Rotax C5 nr 4008 + 1408. Oba wagony z 1978 roku. Ich eksploatacja zakończyła się w połowie października 2023. Obsługa linii D w kierunku pętli Absberggasse. 19.07.2022. 

Burgring. Od strony Parlamentu jedzie skład SGP E2 + Bombardier-Rotax C5 nr 4012 + 1412. Rocznik 1978. Wagon silnikowy z ruchu został wycofany 8.11.2023, a doczepa 8.05.2024. Obsługa linii 1 w kierunku pętli Stefan-Fadinger-Platz. Składy E2 + C5 regularne kursowanie na linii nr 1 zaczęły dopiero od 9.12.2012. Zdjęcia powstały 19.07.2022. 

Schwedenplatz. Na linii 1 w kierunku pętli  Prater, Hauptallee stoi skład SGP E2 + Bombardier-Rotax C5 nr 4082 + 1482 (prawdopodobnie). Rocznik 1988 + 1987. Nadal w eksploatacji. Po prawej żółty SGP E1 nr 4867 z 1977 roku jako linia turystyczna Vienna Ring Tram, która ma tutaj przystanek początkowy i końcowy. 28.05.2016.

Węzeł przesiadkowy „Schottentor” (tramwaje, metro, autobusy). Linię D w stronę pętli Quartier Belvedere obsługuje SGP E2 + Bombardier-Rotax C5 nr 4011 + 1411. Oba wagony z 1978 roku. Doczepę wycofano z ruchu w roku 2023, a wagon silnikowy w 2024. 20.06.2023. 

Schwarzenbergplatz. Jeszcze w latach 90-tych miejsce to pełniło funkcję parkingu dla samochodów osobowych. Teraz jest to reprezentatywny plac z charakterystycznym konnym pomnikiem feldmarszałka Karla Schwarzenberga. Przejeżdżają tędy linie D i 71. W miejscu tym zobaczymy wszystkie modele tramwajów eksploatowanych obecnie przez Wiener Linien. Na pierwszym planie skład SGP E2 + Bombardier-Rotax C5 nr 4031 + 1431. Rocznik 1979. Oba wagony wycofano z eksploatacji w styczniu 2025. Obsługa linii D. Za składem stoi przyczyna wycofywania E2 + C5, czyli Alstom Flexity Wien. W tym przypadku wagon nr 335 z 2022 roku. Linia 71. W tle pierwszego zdjęcia wagon ULF. 21.06.2023.

Skład SGP E2 + Bombardier-Rotax C5 nr 4031 + 1431 na linii D w stronę pętli Nußdorf skręca z Schwarzenbergplatz w Kärntner Ring. 21.06.2023.

Schottentor. Bombardier-Rotax E2 + Bombardier-Rotax C5 nr 4311 + 1511. Rocznik 1986 + 1990. Skład nadal czynny. Linia D w kierunku pętli Nußdorf. 20.06.2023.

To zdjęcie pokazuje różnicę wielkości nowego i starego taboru. Jako pierwszy stoi Siemens ULF B nr 637 z 2000 roku. Za nim mała doczepa Bombardier-Rotax C5 nr 1508 z 1989 roku. Remise Gudrunstraße. 20.06.2023.

Wagony E2 i C5 udokumentowałem także na większym materiale filmowym. Nagrywałem w różnych rejonach austriackiej stolicy. Również manewry przy zajezdni Remise Gudrunstraße.

Na nagraniu pojawia się także tramwaj, którego dostawy są głównym powodem wycofywania starego taboru. To pojazd typu D, czyli Alstom Flexity Wien. Wagon nr 335 z 2022 roku. 

W dalszej części tramwajowej relacji z Wiednia zajmę się słynnymi niskopodłogowymi wagonami ULF.

Początek tramwajowych wpisów z Wiednia pod tym linkiem.

Parada tramwajów MPK Kraków 2024 – część druga

 

Wracam do tematu parady tramwajów, która 22 września 2024 przejechała przez Kraków. Tu link do materiału, w którym opisałem prezentowane pojazdy, od „Zeppelina” do warszawskiej „parówki”.

Następny przemieszczał się Konstal 102N nr 203, czyli „wiatrówka”. To rocznik 1969.

Konstal 102N nr 203 paraduje na nowym torowisku w rejonie dawnego węzła „Wiadukty”. 22.09.2024.

Kolejne paradowały dwa przegubowce. Drugi wyjątkowy, bo to doczepa. 

Konstal 102Na + 102NaD nr 210+155. Oba powstały w 1970 roku, ale przebudowa drugiego z nich na doczepę nastąpiła znacznie później, bo dopiero w 1985 roku. 

Wyjątkowy skład przegubowców, czyli Konstal 102Na + 102NaD nr 210 + 155. 

Potem jechał sprowadzony z Wiednia Lohner E1 nr HW101. Rocznik 1968. Ex 4488 Wiener Linien. Pierwszy „Wiedeńczyk” w Krakowie – od 2003 roku, stąd pozostawione czerwone malowanie.

Czerwony jak w Wiedniu. Lohner E1 nr HW101. 

Kolejny jechał Konstal 105N. Dokładnie wagony nr 271 + 266. Oba z roku 1975.

Konstal 105N nr 271 + 266. 

Za niebieskim składem przemieszczał się Konstal 105NT. To rocznik 1989, początkowo w WPK Katowice, a po zmianach w Przedsiębiorstwie Komunikacji Tramwajowej i finalnie w Tramwajach Śląskich. Cały czas był tam eksploatowany pod numerem 789, który ma nadal. 

Wagon w 2007 roku został wypożyczony do MPK Kraków, gdzie pełnił funkcję holownika. Finalnie, po kilku latach eksploatacji krakowski przewoźnik kupił „tyrystora”. Przywrócono go do stanu z początku eksploatacji w WPK Katowice (wraz z adekwatnym malowaniem) oraz zamontowano aparaturę do odladzania sieci trakcyjnej. Konstal ten pełni zatem dość nietypową funkcję. Jest wagonem techniczno-historycznym.

Latem wagon historyczny, zimą techniczny do odladzania sieci trakcyjnej. Konstal 105NT nr 789. 

Kolejny wagon to przedstawiciel starszego taboru liniowego. Można powiedzieć, że stały uczestnik parad, bo regularnie pojawia się jako reprezentant tego typu wagonów. Pozyskany z Norymbergi MAN N8S-NF nr HK459. Rocznik 1977. Ex nr 370 w VAG Nürnberg. W Krakowie od 2011 roku. W początkowym okresie eksploatacji wyróżniał się on pozostawioną niemiecką reklamą, którą woził po stolicy Małopolski przez kilka miesięcy.

Paradujący MAN N8S-NF nr HK459. 

Za nim jechał przedstawiciel młodszego taboru. Bombardier NGT6-2 nr RP650. Rocznik 2008. Wyróżnia się on nietypowym, białym kolorem wyświetlaczy. To również stały uczestnik parad tramwajów.

Bombardier NGT6-2 nr RP650.

Następnie paradowała PESA 2014N nr HG936. Rocznik 2015. Za nią jechał Stadler Tango nr HY743 z 2023 roku.

PESA 2014N nr HG936. 

Stadler Tango nr HY743. 

Następny pojazd był dla mnie zaskoczeniem, bo to zabytek przemieszczający się pośród taboru współczesnego. 

Techniczny Konstal N. Wagon szlifierka oznaczony numerem 304. Rocznik 1954. Ciągnął on wagon towarowy – Lora, na którym umieszczono reklamę parady tramwajów. Wcześniej skład ten pojawiał się na krakowskich torowiskach, promując to ciekawe wydarzenie. 

Lora otrzymała nr 1017. To rocznik 1953. Oto, co na jej temat pisze właściciel, czyli MPK Kraków: „W 1980 roku na potrzeby obsługi w Miejskim Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym podjęto decyzję o przebudowie jednego doczepnego wagonu  pasażerskiego pochodzącego z połowy lat 50. XX wieku na wagon otwarty typu „lora” służącego do przewozu ciężkich elementów (silników, przekładni itd.). Wagon poddano przebudowie mocno przebudowując dotychczasowe nadwozie - na wózku wagonu pozostawiono część środkową pudła wagonu, na której zabudowano burty, skrócono pomosty”. Tak doczepa Konstal ND stała się Lorą.

Konstal N szlifierka + Lora promująca paradę tramwajów. 

Paradę zakończyła jeszcze jedna PESA 2014N. Wagon nr HG927.

Kończąca paradę PESA 2014N nr HG927, czyli drugi wagon tego samego typu. 

Poniżej film prezentujący przejazd parady w rejonie wówczas nowego przystanku „Grodzki Urząd Pracy” przy ul. Łowińskiego. Jak już wspomniałem, miałem problemy z aparatem i niestety nie wszystkie tramwaje nagrałem.

Na początku filmu przez ul. Łowińskiego jedzie Warszawa M20 z MPK Kraków. Później prowadziła ona kolumnę paradujących tramwajów – tam, gdzie torowisko było w jezdni.  

W paradzie nie wzięły udziału wszystkie rodzaje tramwajów krakowskiego MPK. Niektóre zabytki były w delegacji w Warszawie i Poznaniu, a pewnych wagonów eksploatowanych liniowo nie uwzględniono.

Wprowadzenie do kolumny „wszystkiego, co jest” znacznie by ją wydłużyło, zwiększając czas przejazdu. Parada dość mocno ingeruje w funkcjonowanie miasta (czasowe wstrzymywanie ruchu pozostałych pojazdów, pieszych), więc takie działanie jest jak najbardziej zrozumiałe. Tu muszę jednak stwierdzić, że w paradach zawsze brakuje mi wyjątkowego, jedynego na świecie wagonu Protram 405N-Kr. Co ciekawe, dwa dni wcześniej kursował on w miejscu, w którym dokumentowałem paradę – w związku z awaryjną zmianą trasy. Dodatkowe informacje o tym wyjątkowym wagonie tutaj.

Ten tramwaj nie bierze udziału w paradach. Protram 405N-Kr nr HG999. Tu udokumentowany na trasie parady, dwa dni przed nią. Przystanek „Grodzki Urząd Pracy” przy ul. Łowińskiego. Obsługa linii 4, która w związku z kradzieżą sieci trakcyjnej została czasowo skierowana w tę lokalizację. 20.09.2024.

Parada przez Kraków przemieszczała się dość wolno, więc korzystając z komunikacji tramwajowej zdążyłem dotrzeć na skrzyżowanie ul. Dietla z ul. Stradomską, gdzie ponownie dokumentowałem uczestniczące w niej pojazdy. Poniżej nagrany wówczas film. Widać na nim także wspomnianą Warszawę M20.

Kolejna parada tramwajów przejedzie przez Kraków w niedzielę, 21 września 2025.

Parada krakowskich tramwajów (18.09.2022), część druga

 

Na 22 września 2024 krakowskie MPK przewidziało kolejną paradę tramwajów. Wydarzenia takie odbywają się mniej więcej raz na rok. Mam nadzieję, że materiał z tej imprezy pojawi się w Blogu Transportowym. Teraz, w ramach zachęty do uczestnictwa, zapraszam do relacji z edycji 2022. Jej pierwszą część zamieściłem pod tym linkiem. Dokumentacja przejazdu tych ciekawych i często wyjątkowych wagonów powstała na placu Centralnym. 

Za opisanym już składem przegubowców Konstal 102Na + Konstal 102NaD nr 210 + 155 jechał Konstal 105N. Dokładnie wagony nr 271 + 266. Oba z roku 1975. 

Warto dodać, że przez większą część swojego istnienia pojazdy te funkcjonowały jako typ 105Na - po przebudowie, która nastąpiła w 1984 roku. Ich historia jest dość ciekawa, bo gdy przestały liniowo wozić pasażerów, stały się nauką jazdy. Przez pewien czas tworzyły skład oznaczony jako 1511 + 1512, a po zmianie oznaczeń na literowo-cyfrowe RT001 + RT002. Wówczas miały już dodatkowe zadanie – stały się tramwajem przeznaczonym do odladzania sieci trakcyjnej. W tym celu na pierwszym wagonie zamontowano specjalny pantograf. 

W roku 2019 skład RT001 + RT002 przeszedł kolejną naprawę. Wówczas przywrócono mu wygląd sprzed lat, czyli wagonów 105N, pozostawiając jednak specjalistyczne wyposażenie do odladzania. Z informacji krążących po Internecie wynikało, że nadal jest to Konstal 105Na, lecz wizualnie upodobniony do 105N. Ja również w Blogu Transportowym dostosowałem się do tego, zawsze podając, że to Konstal 2x105Na stylizowany na 105N (np. tutaj). 

Dopiero po pewnym czasie na stronie MPK Kraków znalazła się informacja, że wagony te przeszły pełną przebudowę. Pozwolę sobie zacytować: „W trakcie remontu przywrócono mu pierwotne rozwiązania likwidujące wiele późniejszych zmian i modernizacji, jakie przeszedł w czasie czterdziestoletniej służby.” Zatem jest to 100% Konstal 105N.

W trakcie opisywanej parady tramwajów skład Konstal 2x105N nie pełnił już funkcji technicznej. Był wyłącznie przedstawicielem taboru historycznego. Zadanie odladzania sieci trakcyjnej przejął wagon 105NT. 

Konstal 105N nr 271 + 266. 

Wspomniany Konstal 105NT w paradzie jechał tuż za składem przywróconym do pierwotnego typu 105N. To rocznik 1989, początkowo w WPK Katowice, a po zmianach w Przedsiębiorstwie Komunikacji Tramwajowej i finalnie w Tramwajach Śląskich. Cały czas był tam eksploatowany pod numerem 789. W 2007 roku został wypożyczony do MPK Kraków, gdzie pełnił funkcję holownika. Finalnie, po kilku latach eksploatacji krakowski przewoźnik kupił „tyrystora”. 

W roku 2022 wagon został odrestaurowany. Jak początkowo w przypadku składu nr 271 + 266 powstał pojazd historyczno-techniczny. Przywrócono go do stanu z początku eksploatacji w WPK Katowice (wraz z tamtejszym numerem 789 i kolorystyką) oraz zamontowano aparaturę do odladzania sieci trakcyjnej.

Jego pierwsza publiczna prezentacja miała miejsce właśnie w trakcie parady w dniu 18 września 2022. Pojazd ten ze względu na przydział do zajezdni w Będzinie, często jest nazywany wagonem będzińskim.

Konstal 105NT nr 789.

Jako kolejny paradował wagon MAN T4 nr 220. To rocznik 1958, pozyskany z VAG Nürnberg w 2005 roku. Tramwaj ten zachował malowanie norymberskie i tamtejszy numer taborowy. W Krakowie był eksploatowany wyłącznie jako tabor historyczny. 

Za nim jechał inny przedstawiciel tego modelu. Tradycyjnie niebieski i w przeszłości eksploatowany liniowo. To MAN T4 nr 127 z 1957 roku (ex nr 206 Norymberga) z doczepą MAN B4 nr 527 z 1960 roku (ex nr 1557 Norymberga). W Krakowie od połowy lat 90-tych.

MAN T4 nr 220.

MAN T4 + B4 nr 127 + 527.

Kolejny uczestnik parady swoją młodość również spędzał w Norymberdze. To MAN GT6 nr 187 z 1963 roku. Ex nr 327, w Krakowie od 2004 roku. To druga obsada nr 187. Wcześniejszy wagon, pierwszy norymberski GT6 (ex nr 301) z 1962 roku został skasowany po wypadku.

MAN GT6 nr 187.

Następnie jechał czerwony, ex wiedeński Lohner E1 nr HW101. Rocznik 1968. Ex 4488 Wiener Linien. Pierwszy „Wiedeńczyk” w Krakowie – od 2003 roku. Wagon historyczny, ale wciąż eksploatowany w ruchu liniowym, na trasach nr 16 i 21. Jedyny z drewnianymi siedzeniami. 

Lohner E1 nr HW101.

Kolejny paradujący tramwaj to GT8N nr RF304. Dawny Duewag GT8S z 1974 roku, ex nr 3041 z Rheinbahn Düsseldorf. Modernizacja wykonana w 2021 roku.

Za nim jechał przedstawiciel młodszego taboru. Bombardier NGT6-2 nr RP650. Rocznik 2008. Wyróżnia się on nietypowym, białym kolorem wyświetlaczy.

Duewag GT8N nr RF304.

Bombardier NGT6-2 nr RP650.

Potem paradował kolejny Bombardier. Dłuższy. NGT8 nr RY811. Rocznik 2012.

Za nim jechał pozyskany z Norymbergi MAN N8S-NF nr HK459. Rocznik 1977. Ex nr 370 w VAG Nürnberg. W Krakowie od 2011 roku. W początkowym okresie eksploatacji wyróżniał się on pozostawioną niemiecką reklamą, którą woził po stolicy Małopolski przez kilka miesięcy. 

Bombardier NGT8 nr RY811.

MAN N8S-NF nr HK459.

Kolejny paradujący tramwaj to dawny wagon wiedeńskiego metra przebudowany w Krakowie. EU8N nr HL424. Powstał on w roku 2011 na bazie E6 nr 4903 z 1979 roku. 

Za nim przemieszczał się „Krakowiak”, czyli PESA 2014N nr HG936. Rocznik 2015. 

Paradującą kolumnę kończył „Lajkonik”. Stadler Tango nr HY865. Rocznik 2021.

EU8N nr HL424.

PESA 2014N nr HG936.

Stadler Tango nr HY865.

Tak paradujące tramwaje prezentowały się w ruchu:

Relacja z innej parady tramwajów w Krakowie pod tym linkiem.

Nie tak często jak tramwaje, po Krakowie czasami paradują także autobusy – tu link.