Tramwaje w Wiedniu (5) – trochę zmian, nie ma E1

 

Czteroczęściowy cykl wpisów poświęconych wiedeńskim tramwajom zakończyłem we wrześniu 2014 (tu link do pierwszej części tej serii). Potem jeszcze pisałem o ciekawej zajezdni przy Gudrunstraße (tu link). Ponieważ co jakiś czas odwiedzam stolicę Austrii i trochę pod względem taborowym się w niej pozmieniało – wracam do tematu.

Zaczynam od taboru, który liniowo już nie kursuje po Wiedniu. 1 lipca 2022 zakończono eksploatację wagonów typu E1. Po raz pierwszy pojawiły się one w 1966 roku i łącznie kupiono ich aż 338 egzemplarzy. Dostawy zakończono w 1976 roku. Ostatnią linią na której kursowały E1 (w tym przypadku z doczepami) była trasa nr 30, łącząca pętle Stammersdorf i Floridsdorf. Czas przejazdu około 20 minut.

Warto jeszcze dodać, że solowe wagony E1 nr 4866 i 4867 z 1977 roku w charakterystycznych żółtych barwach przez kilka lat obsługiwały specjalną trasę turystyczną po obwodnicy starego miasta (Ring). Usługę tę nazwano Vienna Ring Tram. Została ona zawieszona w związku z pandemią COVID-19 i nie przywrócono jej. Wagony 4866 i 4867 odstawiono. W dniu 19 stycznia 2023 oficjalnie wykreślono je ze stanu Wiener Linien. Były to dwa ostatnie wagony typu E1 będące własnością miejskiego przewoźnika. Pozostałe, te eksploatowane w zwykłym ruchu liniowym skreślono już 13 lipca 2022.   

Miłośnicy wiedeńskich wagonów E1 mogą nadal oglądać je w ruchu przyjeżdżając do Krakowa. Wprawdzie w stolicy Małopolski są one już reprezentowane przez coraz mniejszą ilość pojazdów, ale nadal natrafienie na nie jest dość łatwe. Osobiście podróżowałem kilka miesięcy temu z grupą Austriaków, którzy z głośnym zachwytem reagowali na każdy mijany wagon E1. To było na pokładzie jednego z nich, więc najprawdopodobniej jechali na pętlę, aby go udokumentować. Swoim nietypowym zachowaniem bardzo zwracali na siebie uwagę innych pasażerów.

Oprócz Krakowa, wycofane w Wiedniu wagony typu E1 trafiły do Katowic, Rotterdamu, Miszkolca, Braiły oraz w pojedynczych egzemplarzach do innych europejskich miast (np. do tamtejszych muzeów).

Takiego widoku już nie zobaczymy na wiedeńskich ulicach. Skład SGP E1 + Rotax C4 nr 4747 + 1373 jako linia 49 na Bellariastrasse, kierunek Dr.-Karl-Renner Ring. Ponieważ następny przystanek to już pętla, na tablicy kierunkowej jest ustawiona nazwa relacji powrotnej: Hütteldorf. Zdjęcie wykonałem 30.04.2012. Wagon silnikowy to rocznik 1971, wycofany z eksploatacji w 2015 roku. Natomiast doczepa powstała w roku 1977 i była wykorzystywana do roku 2018. Producent firma Rotax, która w latach 1974 - 1977 dostarczyła 73 takie wagony. Prezentowany nr 1373 to ostatni pojazd z tej serii. Wagony Rotax C4 były eksploatowane liniowo w latach 1974 - 2022, czyli do wycofania z ruchu E1.

 

Schwedenplatz - przystanek początkowy i końcowy Vienna Ring Tram. Odpoczywa na nim jeden z dwóch wyznaczonych do obsługi tej trasy wagonów SGP E1, nr 4866 lub 4867 - niestety nie ustaliłem tego. 27.05.2016. 

Ponownie Schwedenplatz - przystanek początkowy i końcowy Vienna Ring Tram. Stoi na nim wagon SGP E1 nr 4867 z 1977 roku. Na peronie przystankowym widać ustawione dodatkowe wygrodzenie. Obok turystycznego wagonu zatrzymał się SGP E2 nr 4082 z doczepką na linii 1. To rocznik 1988, nadal w eksploatacji. 28.05.2016.

Dawne wiedeńskie wagony E1 wciąż kursują po Krakowie, choć ich ilość systematycznie maleje. Można je zobaczyć np. na linii 44, w tym przypadku w relacji Dworzec Towarowy - Kopiec Wandy. Przystanek „Stella-Sawickiego”. Wagon silnikowy to SGP E1 nr HW122, ex wiedeński 4636 z 1966 roku. Wycofany w roku 2023. Jego doczepa to Lohner C3 nr HB522, ex 1279 z 1961 roku. Również wycofana w 2023 roku. Doczepy C3 były w Wiedniu eksploatowane w latach 1959 - 2017. Zdjęcie wykonałem w dniu 16.01.2023.

Z przystanku „Rondo Czyżyńskie” jako linia 44 w stronę pętli Kopiec Wandy odjeżdża skład nr HW136 + HB536. Wagon silnikowy to SGP E1, dawny wiedeński 4686 z roku 1968. Doczepa to Lohner C3 z 1961 roku, ex 1277. Skład ten został wycofany w 2023 roku. 8.02.2023.

Po Wiedniu wagony E1 kursowały także solo. Tak samo jeszcze jest w Krakowie, choć to widok zarezerwowany tylko dla trzech dzielnic: Bieńczyce, Nowa Huta i Mistrzejowice. Można je zobaczyć na liniach 16 (Mistrzejowice - Bardosa) i 21 (Os. Piastów - Pleszów). Na zdjęciu wagon SGP E1 nr HW151 z roku 1969, ex wiedeń 4725. Pojazd nadal jest czynny. Tu na przystanku „DH Wanda” jako poranny wyjazd z zajezdni Nowa Huta do pętli Mistrzejowice, gdzie rozpocznie obsługę linii 16. Wagon wiezie pasażerów, ale nie ma podanego numeru linii - wyświetla się tylko kierunek. 19.05.2023. 

Pierwszy krakowski „wiedeńczyk” nadal jest eksploatowany liniowo. Od samego początku w biało-czerwonych barwach stolicy Austrii, wciąż z drewnianymi siedzeniami. To Lohner E1 nr HW101, ex 4488 z 1968 roku. Ze stanu Wiener Linien zdjęty w listopadzie 2002. Na zdjęciu w trakcie obsługi linii 16 w kierunku Bardosa. Przystanek „DH Wanda”, 28.04.2023.

 

Po wycofaniu wagonów E1, przedstawicielami najstarszego taboru Wiener Linien zostały tramwaje typu E2. Dostarczano je do przewoźnika w latach 1978 – 1990. Łącznie 122 egzemplarze. Kursują one  solo oraz w większości z doczepami C5 (z lat 1978 – 1995, łącznie dostarczono 117 egzemplarzy). Cechą charakterystyczną wagonów E2 są wysuwane na przystankach stopnie (dotyczy to także doczep C5). 

W dni robocze w centrum Wiednia praktycznie co chwilę można zobaczyć składy E2 + C5.

Wagony E2 były produkowane przez dwie firmy. SGP (pojazdy o numeracji 4001 – 4098) i Bombardier, który przejął firmę Rotax (pojazdy o numeracji 4301 – 4324). Wagony doczepne C5 wytwarzał tylko Bombardier. 

Tabliczki znamionowe umieszczone w wagonach produkcji Bombardiera miały również naniesioną nazwę Rotax, co widać na zdjęciach prezentowanych w dalszej części tego materiału. Przejęcie firmy Rotax przez Bombardiera nastąpiło już w roku 1970, choć w pierwszych latach nie eksponowano nowej nazwy producenta, pozostawiając Rotax, co było widoczne np. na przykładzie wagonów C4 produkowanych w latach 70-tych.

Tu warto jeszcze podkreślić, że wcześniej (w roku 1959) nastąpiło połączenie firm Lohner i Rotax. Lohner przejął większość udziałów Rotaxa.

Wagony E2 kursują po Wiedniu także solo. Tu Bombardier-Rotax nr 4308 z 1978 roku. To przejazd techniczny. Manewry na Gudrunstraße - cofanie do zajezdni (Betriebsbahnhof Favoriten), aby wjechać do jednej z tamtejszych hal. 20.06.2023, około godziny 19:00.

Przystanek „Westbahnhof” przy Dworcu Zachodnim. Skład SGP E2 + Bombardier-Rotax C5 nr 4098 + 1498 jako linia nr 6 w relacji Burggasse, Stadthalle - Geiereckstraße. Wagon silnikowy to rocznik 1990. Ostatni egzemplarz (najwyższy numer) dostarczony przez SGP. Ze stanu Wiener Linien skreślony 8.11.2023. Wagon doczepny to rocznik 1988. Zdjęcie wykonałem 20.06.2023.

Powyższy skład E2 + C5 nr 4098 + 1498 odjeżdża z przystanku „Westbahnhof”. Według rozkładu jazdy do pętli Geiereckstraße dojedzie za 26 minut. Częstotliwość kursów linii 6 w dni nauki szkolnej wynosi 4 - 5 minut. 20.06.2023.

Przystanek „Schottentor”, a w zasadzie spory węzeł przesiadkowy w rejonie wiedeńskiego uniwersytetu i ratusza. Pod ziemią metro (linia U2), po lewej stronie dwie pętle tramwajowe (jedna na tym poziomie, druga pod nią), a po prawej stronie ulicy, na Schottengasse pętla autobusowa (linia 1A na oblegany przez turystów Stephansplatz). Centrum Wiednia, a najstarszego taboru nie brakuje. Na pierwszym planie skład SGP E2 + Bombardier-Rotax C5 (nr 4095 + 1495). Wagon silnikowy to rocznik 1990, a doczepny 1988. Tramwaj obsługuje linię nr 71 z pobliskiej pętli Schottenring do końcówki Kaiserebersdorf, Zinnerg, do której według rozkładu jazdy powinien dotrzeć po 43 minutach jazdy. W porannym szczycie dni nauki szkolnej częstotliwość kursów linii 71 wynosi nawet 4 - 6 minut (przez większą część dnia interwał to 7 - 8 minut). Za opisywanym składem stoi kolejny przedstawiciel najstarszego wiedeńskiego taboru, czyli E2 (nr 4032 z roku 1979) + C5 (najprawdopodobniej nr 1432 z 1979 roku) na linii D (Nußdorf, Beethovengang - Absberggasse). Na drugim zdjęciu widoczny pasażer korzystający z wysuwanego dolnego stopnia. Takie dodatkowe schodki wysuwają się na przystankach w wagonach E2 i C5. Na pierwszym planie obu zdjęć widoczny tor w lewą stronę. Nie jest on wykorzystywany liniowo, ale daje możliwość przejazdu na sąsiednie torowisko. Takich łączeń jest w Wiedniu całkiem sporo. Przydają się one np. w trakcie różnych remontów, gdy organizowane są tramwaje zastępujące metro. 20.06.2023.

Na wiedeńskim Ringu (obwodnica starego miasta) co chwilę można zobaczyć najstarszy tabor. Tu w trakcie postoju na przystanku „Rathausplatz, Burgtheater” przy ratuszu i teatrze. To skład SGP E2 + Bombardier-Rotax C5 nr 4022 + 1422. Wagon silnikowy to rocznik 1979, a doczepny 1978 (końcówka roku - grudzień). Tramwaj obsługuje linię nr 1 w relacji Prater, Hauptallee - Stefan-Fadinger-Platz. Zgodnie z rozkładem jazdy do końca trasy dotrze za 24 minuty (całość kursu to 45 minut). Najwyższa częstotliwość kursów linii 1 przypada na dni nauki szkolnej i wynosi wówczas 5 - 7 minut. Na górnym zdjęciu charakterystyczne, kolorowe oznakowanie poziome przejścia dla pieszych. Takie pasy znajdują się w różnych częściach Wiednia. 20.06.2023. Ponad dwa tygodnie po wykonaniu tych zdjęć, 6.07.2023 wagon nr 4022 został wycofany z eksploatacji.

Link do filmu shorts - przez Universitätsring jedzie skład Bombardier-Rotax E2 + C5 nr 4323 + 1494 na linii 1 w relacji Prater, Hauptallee - Stefan-Fadinger-Platz. Wagon silnikowy to 1990 rocznik, a doczepny 1988. Nagrywałem 20.06.2023.

W dalszej części tramwajowej relacji z Wiednia pokażę kolejne wagony E2.

Nowe filmy – czerwiec 2023

 

Tradycyjnie zapraszam na przegląd nowości filmowych na kanale YouTube Bloga Transportowego (Lukaszwo – Transport Movies). Czerwiec 2023 był dość wyjątkowy, bo po raz pierwszy zamieściłem materiały w bardzo popularnej obecnie wersji nazywanej „shorts”. To obraz nagrywany telefonem komórkowym ustawionym pionowo.

Pierwszy opublikowany „short” powstał w Egipcie. Dokładnie w mieście Luksor, na parkingu dla autobusów przy starożytnym kompleksie świątynnym Karnak. Temperatura powietrza w cieniu wynosiła około 45 stopni, więc było to dość ekstremalne nagrywanie. 

Zobaczycie kilka ustawionych tam autobusów. Przeważa produkt egipski, czyli MCV 600. Jest też jeden autobus Marcopolo Paradiso 1200 (jako drugi od lewej strony). Nagranie powstało 3 czerwca 2023.

Link do filmu shorts - autobusy MCV 600 i Marcopolo Paradiso 1200 na parkingu w Luksorze, przy kompleksie świątynnym Karnak.

Drugi „shorts” również powstał w Egipcie. W miejscowości Hurghada, w rejonie skrzyżowania ulic Al Fondok i Sheraton. Jego bohaterem jest autobus egipskiej marki Hashim Bus. Najprawdopodobniej to model HB-208. 

Nagrywałem 4 czerwca 2023. Charakterystyczny dźwięk dzwonka, który słychać pod koniec filmu nie pochodzi od roweru, lecz od taksówki. Taka nowa moda – klaksony udające rowery.

Link do filmu shorts - autobus Hashim Bus HB-208 w Hurghadzie.

Trzeci z opublikowanych w czerwcu filmików nagrałem w Polsce. W Krakowie, na przystanku tramwajowym „DH Wanda”. Jego bohater to „wiedeńczyk”, czyli wagon SGP E1 nr 124 pozyskany przed laty od Wiener Linien. Rocznik 1968. Obsługuje on linię nr 16. 

Materiał powstał 7 czerwca 2023.

Link do filmu shorts - wagon SGP E1 nr 124.

Kolejny autobusowy materiał. Tym razem nagrany w Starogardzie Gdańskim. Ulicą Podgórną z Rynku jedzie pojazd tamtejszego MZK. To Mercedes-Benz Conecto LF nr 108, który obsługuję linię 19C.

Rocznik 2011. Nagrywałem dnia 9 czerwca 2023.

Link do filmu shorts - Mercedes-Benz Conecto LF z MZK Starogard Gdański.

Jeszcze jeden pojazd MZK Starogard Gdański. Tym razem Autosan Sancity 10LF nr 304 na linii 16.

Rocznik 2018. Nagrany również 9 czerwca 2023.

Link do filmu shorts - Autosan Sancity 10LF z MZK Starogard Gdański.

Tyle zatem czerwcowych nowości. Wszystkie typu „shorts”. Nie było żadnego „zwykłego” filmu.

Nowe Stadlery już w Krakowie

 

Wracam do tematu nowego taboru tramwajowego dla Krakowa. W czerwcu 2021 pisałem o realizowanych dostawach Stadlerów Tango Lajkonik. Tu link do tego materiału. Finalnie do stolicy Małopolski trafiło 50 takich pojazdów. 

Na tym jednak nie koniec. W roku 2022 rozpoczęła się realizacja następnego zamówienia. Dotyczy ono kolejnych 60 tramwajów Stadler Tango. Są to również Lajkoniki, lecz w lekko zmienionej wersji nazywanej Lajkonik II. W dniu 30 grudnia 2022 MPK Kraków poinformowało, że posiada już 12 takich wagonów, w tym dwa pozwalające na jazdę bez korzystania z pantografu (zasięg bez podłączania do sieci trakcyjnej to 3 km). Tu warto przypomnieć, że pośród Lajkoników z pierwszej dostawy również są dwa takie pojazdy (nr RY825 i RY826) – tu materiał na ich temat. 

Zaśnieżona pętla Mistrzejowice. Pozują na niej przedstawiciele dwóch wersji Stadlera Tango dla Krakowa. Z zewnątrz różnice są praktycznie niedostrzegalne. Po lewej stronie Lajkonik II nr HY727 na linii 14. Rocznik 2022. Obok niego jako linia 9 stoi Lajkonik nr HY856. Rocznik 2020. 18.12.2022.

Kolejny z najnowszych Stadlerów Tango dla Krakowa. Lajkonik II nr HY703 (rocznik 2022, dostarczony pod koniec listopada) na przystanku dla wysiadających pętli Mistrzejowice. Wagon właśnie zakończył kurs linii 14 z Bronowic. 18.12.2022.

Jeszcze kilka ujęć HY703. Wagon objeżdża zaśnieżoną pętlę Mistrzejowice. Wówczas w całym Krakowie było bardzo dużo śniegu, co nie zdarza się zbyt często. 18.12.2022.

Fragmenty wnętrza Lajkonika II nr HY708. Jedna z różnic pozwalająca odróżnić najnowsze krakowskie Stadlery od wagonów z pierwszej dostawy to tapicerka siedzeń - tylko niebieska. Końcowy odcinek trasy linii 9 przed pętlą Mistrzejowice. 28.11.2022.

Przykładowy fragment wnętrza Lajkonika z pierwszej dostawy. Charakterystyczna dwubarwna tapicerka siedzeń. To HY844 z 2020 roku. Końcowy odcinek trasy linii 9 przed pętlą Mistrzejowice. 23.12.2022.

Pierwsza dostawa tramwajów Stadler Lajkonik do Krakowa obejmowała 50 wagonów. Tu jeden z nich. Pojazd o numerze HY848 (rocznik 2020) na linii 14 w stronę Mistrzejowic. Przystanek „M1 al. Pokoju”. Po lewej stronie zimowa atrakcja tego miejsca, czyli Piotruś Pan - Ogród Świateł. 14.12.2022.

Wprowadzanie do ruchu kolejnych Lajkoników II wiąże się z wycofywaniem starszego taboru. Prym w likwidacji wiodą sprowadzone z Wiednia wagony silnikowe E1 i doczepne C3. Przykładowo 23 grudnia 2022 MPK Kraków ogłosiło przetarg na sprzedaż „zużytych lub nienadających się do użytkowania pojazdów niezawierających cieczy i innych niebezpiecznych elementów”. Dotyczy on wagonów E1 nr HW169 (rocznik 1968) i HW174 (rocznik 1967) oraz doczepnego C3 nr HB528 (rocznik 1960). Inny zagrożony likwidacją tabor to Konstal 105Na.

 

Obecnie najstarszy tabor kursujący po Krakowie reprezentują sprowadzone z Wiednia wagony E1 i C3. Tu przykładowy skład SGP E1 (nr HW144 z 1969 roku) + Lohner C3 (nr HB544 z 1961 roku) na linii 22 do pętli Kopiec Wandy. Aleja Jana Pawła II przed pl. Centralnym. 27.11.2022.

Po Krakowie kursują także wagony E1 solo. Obecnie do spotkania tylko na liniach 16 i 21. Tu SGP E1 nr HW173 z 1967 roku. Linia 21 z Pleszowa do Osiedla Piastów, odjazd z przystanku „DH Wanda”. 24.12.2022.

Inne wysokopodłogowe tramwaje o stopniowo redukowanej ilości to Konstale 105Na. Tu skład 105Na + 105NaD nr RZ242 (rocznik 1986) + RZ243 (rocznik 1986, przebudowa na NaD w 2006 roku) jako linia 6 w relacji Mały Płaszów P+R - Cichy Kącik. Pl. Wszystkich Świętych, 24.12.2022.

Konstale 105Na w wersji trójwagonowej raczej pozostaną w Krakowie na dłużej. W takie składy są złączane kolejne pojazdy. Kursują one na linii 52 wraz z niskopodłogowymi Krakowiakami. Tu trójskład RZ213 (rocznik 1985) + RZ235 (rocznik 1989) + RZ236 (rocznik 1989, w roku 2010 przebudowany na 105NaD). Przystanek „DH Wanda”, kierunek Czerwone Maki P+R. 6.09.2022.

Nowego wagony Lajkonik II są przydzielane do obu zajezdni: Nowa Huta i Podgórze. Więcej wpisów dotyczących modelu Tango pod tym linkiem.

Nowe filmy – listopad 2022

 

W listopadzie 2022 na kanale Lukaszwo – Transport Movies opublikowałem dwa filmy. Kolejowy i tramwajowy. 

Ten pierwszy powstał w Czechach, na znanej czytelnikom Bloga Transportowego stacji Ostrava střed (przykładowy materiał jej dotyczący). Nagrałem tam kilka pociągów. Głównym celem był najnowszy piętrowy tabor kolei ČD, czyli składy push-pull. Ich producent to Škoda Transportation. Przewoźnik zamówił pięć takich „piętrusów”, które przeznaczył do obsługi linii z Ostrawy przez Frýdek-Místek do miejscowości Frenštát pod Radhoštěm. 

Udało mi się udokumentować dwa z nich. Jako jednostka napędowa służą zmodernizowane „brejlovce”, a dokładniej spalinowe lokomotywy serii 750. W kadr też wjechała między innymi „bardotka” – w tym przypadku maszyna o oznaczeniu 751 219-7 z ČD Cargo.  

Fragment filmu. „Bardotka” o oznaczeniu 751 219-7 z ČD Cargo (wraz z niewidoczną lokomotywą
731 047-7) wjeżdża na stację Ostrava střed.

Fragment filmu. Lokomotywa 750 712-2 ze składem piętrowym Škoda push-pull jako pociąg Os 20155 Frýdlant nad Ostravicí - Ostrava hl. n. wjeżdża na stację Ostrava střed. 

Fragment filmu. Lokomotywa 750 712-2 ze składem piętrowym Škoda push-pull jako pociąg Os 20155 Frýdlant nad Ostravicí - Ostrava hl. n. odjeżdża ze  stacji Ostrava střed. To skład nr 4.

Fragment filmu. Škoda push-pull z lokomotywą 750 719-7 jako pociąg Os 20158 Ostrava hl. n. - Frýdlant nad Ostravicí na stacji Ostrava střed. Ten trójwagonowy skład jest oznaczony numerem jeden (wagon sterowniczy to 86-72 001-2).

Nagranie powstało 17 czerwca 2022, a zobaczycie na nim:

- przejazd luzem lokomotyw 751 219-7 i 731 047-7 z ČD Cargo,

- CityElefant nr 58 (471 058-8) z pociągiem Sp 1626 relacji Třinec (16:06) - Havířov (16:35/36) - Ostrava hl. n. (16:57/17:00) - Opava východ (17:36),

- lokomotywa 750 712-2 ze składem piętrowym Škoda push-pull jako pociąg Os 20155 relacji Frýdlant nad Ostravicí (16:15) - Frýdek-Místek (16:28/30) - Ostrava hl. n. (17:02).

- lokomotywa 750 719-7 na popychu składu piętrowego Škoda push-pull jako pociąg Os 20158 relacji Ostrava hl. n. (16:55) - Frýdek-Místek (17:29/31) - Frýdlant nad Ostravicí (17:44),

- lokomotywa Bombardier TRAXX MS3 nr 8 212 przewoźnika RegioJet z pociągiem IC 1016 relacji Havířov (16:49) - Ostrava hl. n. (17:08/10) - Olomouc hl. n. (18:16/18) - Pardubice hl. n. (19:48/49) - Praha hl. n. (20:55).

Więcej na temat piętrowych push-pull od Škody napiszę w oddzielnym materiale.

Drugie z listopadowych nagrań prezentuje tramwaje. Dokładniej tabor MPK Kraków nagrany 1 listopada 2022 na placu Centralnym. W miejscu tym panował wówczas bardzo duży ruch. Ze względu na remont torowiska w ulicy Bieńczyckiej i Kocmyrzowskiej, skierowano tam objazdem wszystkie tramwaje jadące do pętli Mistrzejowice, Osiedle Piastów i Wzgórza Krzesławickie. Dotyczyło to również linii dodatkowych „cmentarnych” uruchamianych w związku z dniem Wszystkich Świętych.

Fragment filmu. Przez pl. Centralny w stronę al. Andersa zmierza potrójny Konstal 105Na na linii dodatkowej 87 w relacji Wzgórza Krzesławickie - Osiedle Piastów. Skład tworzą wagony HZ267, HZ268 i HZ269.

Fragment filmu. Stadler Tango o numerze RY834 obsługuje jadącą zmienioną trasą linię nr 1 w kierunku pętli Salwator. Wagony tego typu obsługiwały różne linie i na pl. Centralnym pojawiały się co chwilę.

Fragment filmu. Przedstawiciel najstarszego taboru eksploatowanego obecnie w Krakowie. Skład SGP E1 #HW144 (rocznik 1969) + Lohner C3 #HB544 (rocznik 1961). Linia 22 do Borku Fałęckiego.

Na poniższym, trwającym ponad 5 minut nagraniu zobaczycie różne typy krakowskich tramwajów. Np. potrójny Konstal 105Na, czy stopniowo znikający z krakowskich torowisk E1+C3. Przeważa jednak tabor najnowszy, czyli Stadler Tango Lajkonik.

Duży ruch tramwajów sprawił, że w trakcie krótkiego pobytu na pl. Centralnym zgromadziłem dość sporo materiału. Dlatego rozdzieliłem go na dwie części. Ciąg dalszy opublikuję na początku 2023 roku.

Wyjątkowa zajezdnia tramwajowa - Remise Gudrunstraße (Betriebsbahnhof Favoriten)

 

Serię wpisów na temat wiedeńskich tramwajów opublikowałem dość dawno. Tu link do pierwszej części. Teraz wracam do tematu. Zapraszam do wyjątkowej zajezdni tramwajowej, przez którą przechodzi ogólnodostępna ulica. To Remise Gudrunstraße nazywana także Betriebsbahnhof Favoriten. 

Jest ona zlokalizowana pomiędzy Gudrunstraße i Pernerstorfergasse, a na dwie części rozdziela ją Erlachgasse. Bezpośrednio pod zajezdnię dowiezie nas autobus linii 14A lub przejeżdżający przez sąsiednią Laxenburger Straße tramwaj linii 0. Blisko jest tam także z Quellenstraße, po której kursują tramwaje linii 6 i 11. Najbliższa stacja metra to Keplerplatz na linii U1. To zaledwie jedna stacja od głównego wiedeńskiego dworca kolejowego.

Zajezdnia Gudrunstraße mieści się na terenie dziesiątej dzielnicy Wiednia o nazwie Favoriten. Zbudowało ją Towarzystwo Tramwajów Wiedeńskich (Wiener Tramway Gesellschaft) w 1873 roku. Pierwotnie jako baza dla tramwajów konnych, a od 7 listopada 1899 dla taboru elektrycznego.

W roku 1915 zajezdnię rozbudowano. Powstały nowe hale. Całość była wówczas przystosowana do obsługi 270 dwuosiowych wagonów.

Pod koniec drugiej wojny światowej Betriebsbahnhof Favoriten uległ dość poważnym uszkodzeniom – po bombardowaniu. 

W roku 1969 trasa tramwaju linii 6 z Gudrunstraße została przeniesiona na Quellenstraße (tak jest obecnie), co skutkowało późniejszą przebudową układu torowego. Obecnie w Gudrunstraße znajduje się tylko pojedynczy tor (oddzielny w prawo i w lewo), którym odbywają się wyjazdy z zajezdni. Realizowane są tam także manewry tramwajów zajmujących tory w halach. Na sąsiednich ulicach również są pojedyncze tory wykorzystywane do wyjazdów i zjazdów do zajezdni. Na Leebgasse funkcjonuje przystanek „Leebgasse, Siccardsburggasse”, który jest obsługiwany wyłącznie w godzinach porannych i popołudniowych przez wyjeżdżające z zajezdni tramwaje linii 1, 6 i 11. 

Zajezdnia Gudrunstraße obsługuje wszystkie obecnie eksploatowane w Wiedniu typy tramwajów. Nie ma już pośród nich wagonów E1, które swoją służbę na wiedeńskich ulicach zakończyły kilka miesięcy temu. Najstarsi przedstawiciele zgromadzonego tam taboru pasażerskiego to składy E2 + C5. Są także ULF-y B, czyli dłuższa wersja tego produkowanego przez SGP, a potem Siemensa tramwaju. W trakcie moich kilku wizyt na terenie Remise Gudrunstraße i obok nie zauważyłem tam modelu ULF A. Jednak jest on widoczny na wykonanych przez Google zdjęciach Street View. Najnowsze wagony to Bombardier Flexity Outlook (Bombardier Flexity Wien), których dostawy są obecnie realizowane. Ponieważ Bombardier Transportation w styczniu 2021 został przejęty przez Alstom, aktualna nazwa najnowszych wiedeńskich tramwajów to Alstom Flexity Wien.

W opisywanej zajezdni garażuje także tabor techniczny. Widziałem tam wagony pomocnicze LH przeznaczone do holowania tramwajów i pełnienia funkcji pługów odśnieżnych. Powstawały one w latach 80-tych ubiegłego wieku z części (tylko rama nośna i fragment dachu) wagonów typów L4, L i F.

Zajezdnia Gudrunstraße. Ślepe tory odstawcze pomiędzy Erlachgasse i Pernerstorfergasse. Od lewej strony stoją następujące pojazdy: SGP E2 nr 4092 (rocznik 1989) z doczepą Rotax C5 nr 1492 (rocznik 1988); kolorowy wagon techniczny LH nr 6456; Lohner E2 nr 4308 (rocznik 1978) z niezidentyfikowaną doczepą C5; Lohner E2 nr 4306 (rocznik 1978) z niezidentyfikowaną doczepą C5; SGP ULF B nr 646 (rocznik 2000) i Siemens ULF B1 nr 763 (rocznik 2013). 18.07.2022.

Ustawiony pomiędzy składami E2+C5 wagon techniczny LH nr 6456. Pojazd wyróżnia się kolorowym malowaniem. Na przodzie napis (hasztag): „We ride with pride”, czyli po polsku: „Jedziemy z dumą”. Pojazd ten powstał w roku 1988 z wykorzystaniem części wagonu L nr 506. 18.07.2022.

Kolejny wagon techniczny LH, tym razem nr 6460. Powstał w roku 1987 z części tramwaju L nr 549. Obok niego dwa inne LH o nieustalonych numerach. Na sąsiednich torach ULF-y nr 763 (po lewej) i 648. 18.07.2022.

SGP ULF B nr 648 (rocznik 2000), a po prawej Siemens ULF B1 nr 757 (rocznik 2013). Pomiędzy nimi wagon techniczny LH nr 6455, który w roku 1987 powstał z elementów tramwaju L nr 529.

Skład nr 4092 + 1492. Pociągi E2 + C5 to obecnie najstarsze tramwaje eksploatowane liniowo przez Wiener Linien. Niestety nie znam zastosowania ustawionego na końcu silosu, być może jest on wykorzystywany w sezonie zimowym. 18.07.2022.

ULF-y odstawione na torach zakończonych przy Pernerstorfergasse. To pojazdy o numerach (od lewej): 646, 763, 648 i 757. Na drugim zdjęciu widoczny wagon pomocniczy LH nr 6460.

Na kolejnych ślepo zakończonych torach udokumentowałem dwa wagony LH. Na pierwszym planie pojazd nr 6459 przerobiony w roku 1987 z tramwaju typu L nr 540. Numeru ustawionego za nim drugiego LH nie ustaliłem. Obok taboru technicznego stoi pokryty reklamą  Siemens ULF B1 nr 757.

Od lewej strony stoją: ULF nr 763, LH nr 6460 i ULF-y nr 648 i 757.

Erlachgasse. Widok od strony Laxenburger Straße. Po lewej stronie ślepo zakończone tory odstawcze, na których udokumentowałem powyższe tramwaje. Po prawej hale postojowe i warsztatowe oraz dojazd do Gudrunstraße. Ruch samochodowy przez zajezdnię jest ograniczony odpowiednim oznakowaniem, natomiast pieszego nic nie zabrania. 18.07.2022.

Hala postojowa, do której wjazd jest możliwy wyłącznie od Erlachgasse. W jej wnętrzu widziałem tylko składy E2+C5. Na torze nr 6 widoczny tył doczepy Rotax C5 nr 1495 z 1988 roku. Tu żadnego wygrodzenia nie ma, ale w różnych miejscach rozmieszczono napisy informujące, że wstęp tylko dla osób upoważnionych przez Wiener Linien. Tak więc osoba postronna pomiędzy Erlachgasse i Gudrunstraße nie przejdzie. 18.07.2022.

Remise Gudrunstraße (Betriebsbahnhof Favoriten) Wiener Linien wkomponowana w gęstą zabudowę dzielnicy Favoriten. Uwagę zwraca rozbudowany układ torowy, choć i tak wymusza on manewry na Gudrunstraße, aby wjechać do (lub wyjechać z) wielu stanowisk postojowo-naprawczych w halach. Źródło: Google Maps. 

Widok na zajezdnię od strony Gudrunstraße. Tędy nie można przejść do Erlachgasse, choć brak wygrodzeń. 18.07.2022.

Bombardier Flexity Wien nr 313 (rocznik 2020) manewruje na Gudrunstraße. Wyjechał z zajezdni i po krótkim postoju na ulicy teraz do niej cofa. Te manewry nie blokują ruchu ogólnego na Gudrunstraße. Wagony Flexity Wien to najnowszy tabor w stolicy Austrii. Stopniowo będzie ich przybywać. 18.07.2022, godzina 14:50.

Godzina 21:04. Coraz więcej tramwajów zjeżdża do zajezdni. Na Gudrunstraße przybywa manewrujących wagonów. Tu SGP ULF B nr 626. Rocznik 1999. 18.07.2022.

Przez Erlachgasse, która dzieli zajezdnię na dwie części przejeżdżał także samochód firmy Google, który wykonywał zdjęcia w ramach usługi Street View. Te powyższe zrobiono we wrześniu 2018. Źródło: Google Street View.

Zajezdnia Gudrunstraße była kiedyś także miejscem postoju wagonów typu E1. Tu Lohner E1 nr 4509 z 1972 roku. Za nim nieokreślony pojazd typu E2. Wrzesień 2018. Źródło: Google Street View.

Wagon SGP ULF B nr 647 (rocznik 2000) po obsłudze porannego dodatku szczytowego manewruje na terenie zajezdni. Właśnie przyjechał tu od strony centrum przez Laxenburger Straße i Erlachgasse. Jak widać, wewnątrz bazy parkuje dość sporo indywidualnej motoryzacji pracowników Wiener Linien. 18.07.2022, godzina 7:47.

Zajezdnia Gudrunstraße wyróżnia się tym, że każdy może przez nią przejść ogólnodostępną ulicą. Dlatego warto choć na chwilę odwiedzić to ciekawe i wyjątkowe miejsce. Osoby chcące dokładniej przyjrzeć się pracy zajezdni mogą nawet przy niej zamieszkać – obok znajduje się hotel, o którym napiszę za jakiś czas. Tu link do tego materiału.