Göteborg – pociągi (1) – nocny do stacji Duved i Umeå

 

W Blogu Transportowym co jakiś czas prezentuję relacje z różnych stacji kolejowych. Najczęściej z Oświęcimia (tu przykładowy link). Pisałem też np. o Kędzierzynie-Koźlu (tu link) i o głównym wiedeńskim dworcu (tu link).

Teraz zapraszam do Szwecji, do Göteborga. Na tamtejszy dworzec centralny - Göteborgs centralstation lub jak kto woli w wersji skróconej Göteborg C. 

To największa stacja w Göteborgu i jednocześnie najstarsza wciąż czynna w Szwecji. Uwzględniając ilość obsługiwanych pasażerów, jest to druga najpopularniejsza stacja w tym kraju. Na miejscu pierwszym znajduje się Sztokholm Centralny. 

Dworzec Göteborgs centralstation oficjalnie otwarto 4 października 1858 roku. Przez kolejne lata wielokrotnie go przebudowano. Jest to stacja czołowa, ale już niedługo przestanie nią być (podobne rozwiązanie wprowadzono już w Malmo). Przynajmniej po części, bo trwa budowa nowego, podziemnego dworca w ramach Västlänken (tak zwane Łącze Zachodnie). Otwarcie pierwszej części inwestycji planowane jest na 2026 rok. Do dworca kolejowego przylega terminal autobusowy - Nils Ericson Terminalen, z którego można dojechać np. do portu lotniczego (brak transportu kolejowego).

Z dworca centralnego przede wszystkim korzystają różne zespoły trakcyjne. W ilości śladowej pojawia się także „prawdziwa kolej”, czyli pociągi zestawione z lokomotywy i wagonów. Jeden z nich to właśnie bohater tego wpisu. Jedyny nocny pociąg w Goteborgu. 

Mowa o łączonym nocnym nr D74 w relacji Göteborg C (19:29) – Umeå (8:04) / Duved (9:17). Udało mi się go udokumentować 2 maja 2024. Uruchamiany przez państwowego przewoźnika kolejowego SJ (Statens Järnvägar) skład ośmiu wagonów prowadzony przez elektrowóz klasy Rc. To produkt słynnej szwedzkiej firmy ASEA (nazwa to skrótowiec z Allmänna Svenska Elektriska Aktiebolaget, co mniej więcej znaczy Generalna Szwedzka Elektryczna Spółka Akcyjna). Dokładnie była to lokomotywa typu Rc6 o oznaczeniu 1399. Rocznik 1986. Malowanie dość nietypowe, choć standardowe dla elektrowozów kolei SJ. Maszyna była czarna. Tak malowane są również wagony pasażerskie. Całość składu wygląda dość niesamowicie. Przez te barwy i kształt wagonów, które dość mocno odbiegają wizualnie od tradycyjnych europejskich pojazdów.

Pierwszy postój pociąg D74 ma na stacji Herrljunga (20:15), potem zatrzymuje się na Skövde centralstation (20:47), Hallsberg (21:39), Örebro centralstation (21:58) i Västeraas centralstation (22:52). Dalsza trasa to około 350 kilometrów bez postojów, głównie wzdłuż Zatoki Botnickiej, do Sundsvall centralstation – rozkładowo przyjazd na godzinę 3:34. 

W Sundsvall pociąg D74 dzieli się na dwie części. Pierwsza o 3:56, pod oznaczeniem R70 rusza do górskiej miejscowości Duved. Postoje wyznaczono na stacjach: Aange (5:14), Bräcke (5:38), Östersund centralstation (tu dłuższy postój, 6:45/7:33), Krokom (7:51), Järpen (8:31), Undersåker (8:46) i Åre (8:59/9:04). Finalnie, na 9:17 dociera do Duved. 

Druga część pociągu pozostaje pod oznaczeniem D74 i dopiero o 4:15 rusza do miejscowości Umeå. Postoje wyznaczono na stacjach: Härnösand (5:20), Kramfors (5:55), Örnsköldsvik centralstation (6:45), Nordmaling (7:21) i Umeå Östra (7:57). Finalnie, na 8:04 dociera do Umeå centralstation.

W składzie opisywanego pociągu znalazły się jedne z najstarszych wagonów pasażerskich eksploatowanych obecnie przez szwedzkie koleje SJ. To sypialne (sovvagn) typu WL1, które w ilości 25 egzemplarzy w latach 1964 – 1965 zbudowała firma Kalmar Verkstads. Co ciekawe, do ich produkcji użyto także azbestu, który został usunięty w trakcie modernizacji z początku lat 90-tych. Z informacji dostępnych w Internecie wynika, że nadal czynna jest większość tych pojazdów. 

Były także kuszetki (liggvagn) typu BC4. W latach 1985 – 1986 firma Kalmar Verkstads wyprodukowała 31 takich pojazdów. Górne łóżka są składane, więc w ciągu dnia mogą one funkcjonować jako zwykłe wagony przedziałowe na sześć miejsc siedzących.

W składzie znalazł się także wagon pasażersko-bagażowy typu BF7. Producent Kalmar Verkstads. Ten model powstał w latach 2010 – 2011 jako przebudowa wagonu BF4. Łącznie w latach 1985 – 1986 wyprodukowano 35 wagonów BF4 (pasażerski z przedziałem bagażowym), a modernizacji na BF7 poddano 28 z nich. W obu przypadkach litera „F” oznaczała przedział bagażowy. Co ciekawe, pierwotnie w wagonach BF7 znajdowała się budka telefoniczna, którą finalnie przerobiono na półki bagażowe.

Inny pojedynczy wagon to przedstawiciel typu B7. Najliczniejszy wagon klasy drugiej kolei SJ. Bezprzedziałowy. Łącznie w latach 1979 – 1990 Kalmar Verkstads wyprodukował 171 takich wagonów.

W składzie znalazł się także wagon restauracyjny R4 (bistrovagn). Również produkt firmy Kalmar Verkstads, która w latach 1987 – 1988 wyprodukowała 15 takich pojazdów. Zastąpiły one restauracyjne typu R3 z lat 1953 – 1954. W związku z dostawami ezt typu X2 (bardziej znane jako X2000) część wagonów R4 przebudowano. Sześć z nich w latach 90-tych stało się typem S12 (wagon bistro z kinem). Były to pojazdy o numerach 5441-5445 i 5448. Część kinowa była wyodrębniona (wzdłuż niej korytarz), dlatego taki wagon można było wpinać w dowolną część składu. Rozwój techniki (smartfony, laptopy) sprawił, że wagony kinowe przestały być potrzebne, dlatego w 2011 roku zamknięto część filmową, a wagony eksploatowano wyłącznie jako restauracyjne. Pojazdy typu S12 nadal są włączane do pociągów przewoźnika SJ. W roku 2011 firma TGOJ Malmö przebudowała pięć wagonów R4 na typ RB11 (pojazdy o numerach 5446, 5447, 5449-5451). Powstał wagon restauracyjny z częścią pasażerską klasy drugiej (łącznie 16 miejsc siedzących w klasie drugiej – brak przedziałów). Przebudowa ta była związana z koniecznością zapewnienia pociągów rezerwowych dla składów X2000. Pozostały zatem tylko cztery oryginalne wagony R4, a jeden z nich znalazł się w składzie opisywanego pociągu D74. Trzy z istniejących R4 są czarno-czerwone, a jeden (nr 5453) jest cały czerwony.

Tak w dniu 2 maja 2024 zestawiono pociąg D74 w Goteborgu:

1. lokomotywa ASEA Rc6 nr 1399.

2. czarno-niebieski wagon sypialny (sovvagn) do Duved (typu WL1 nr 507470-73015-5, oznaczenie SJ 5015).

3. czarno-niebieski wagon sypialny (sovvagn) do Duved (typu WL1 nr 507470-73036-1, oznaczenie SJ 5036).

4. czarna kuszetka (liggvagn) do Duved (typu BC4 nr 507459-73472-3, oznaczenie SJ 5472).

5. czarny wagon pasażersko-bagażowy do Duved (typu BF7 nr 507482-73423-7, oznaczenie SJ 5423).

6. czarno-czerwony wagon restauracyjny (bistrovagn) do Umeå centralstation (typu R4 nr 507488-73454-6, oznaczenie SJ 5454).

7. czarny wagon klasy 2 do Umeå centralstation (typu B7 nr 507422-73373-7, oznaczenie SJ 5373).

8. czarna kuszetka (liggvagn) do Umeå centralstation (typu BC4 nr 507459-73479-8, oznaczenie SJ 5479).

9. czarno-niebieski wagon sypialny (sovvagn) do Umeå centralstation (typu WL1 nr 507470-73035-3, oznaczenie SJ 5035).

Nocny pociąg D74 kolei SJ oczekuje na godzinę odjazdu ze stacji początkowej Göteborg C. Poprowadzi go czarny elektrowóz ASEA Rc6 nr 1399. Na sąsiednich torach widoczny różny tabor, np. po prawej stronie zielony Stadler FLIRT norweskich kolei Vy do Oslo. Obok niego szary skład X2000. 2.05.2024.

Göteborg C to stacja czołowa. Bezpośrednio przy koźle oporowym widoczny ostatni wagon nocnego pociągu D74. To sypialny (sovvagn) do Umeå centralstation (typu WL1 nr 507470-73035-3, oznaczenie SJ: 5035). Po prawej stronie czerwony Stadler FLIRT z logo MTRX jako konkurencja dla kolei SJ na trasie ze Sztokholmu. Natomiast po lewej stronie widoczny Bombardier Regina X52 nr 9079 kolei SJ. Warto zwrócić uwagę na wyświetlacz peronowy, który oprócz godziny odjazdu i relacji podaje także informację o wagonie bistro w składzie oraz numery (w kolejności ustawienia od lokomotywy) poszczególnych pojazdów. Wagony nr 7 - 10 jadą do Duved, a 30 - 33 do Umeå C. 2.05.2024.

Ostatni wagon pociągu D74, czyli mający już 60 lat sypialny typu WL1. Do odjazdu pozostało jeszcze kilkanaście minut. Przy składzie kręci się sporo osób - frekwencja zdaje się być wysoka. Dla maksymalnej wygody pasażerów (ograniczenie dojścia pieszego) wagon dosłownie dociśnięty do kozła oporowego (bufor w bufor). 2.05.2024.

Charakterystyczne czarne malowanie pociągów wagonowych kolei SJ. To kuszetka (liggvagn) do Umeå centralstation (typu BC4 nr 507459-73479-8, oznaczenie SJ: 5479). Przedostatni wagon w składzie. 2.05.2024. 

Wagon typu R4, czyli bistrovagn do Umeå centralstation (nr 507488-73454-6, oznaczenie SJ: 5454).

Inny wagon typu BC4. Kuszetka do Duved (nr 507459-73472-3, oznaczenie SJ: 5472). 

 

Detale oznaczenia wagonu sypialnego WL1 nr 507470-73036-1 (na SJ jako 5036). To drugi wagon w składzie.

Jako pierwszy w składzie wagon sypialny WL1 nr 507470-73015-5, na SJ pod oznaczeniem 5015. 

Jeszcze kilka ujęć pięknego elektrowozu ASEA Rc6 nr 1399. Na maszynie widoczne charakterystyczne białe logo kolei SJ. 

Nocny D74 widoczny mocno pod słońce. Na kilka minut przed odjazdem. Po prawej fragment jednostki X2000. Jest 2 maja i słońce za jakiś czas zajdzie. Ponad miesiąc później również dotarliśmy do Göteborga i nawet po godzinie 23 było jasno, a potem nie zapanowała typowa ciemna noc, wciąż było o wiele jaśniej niż np. w Polsce. Taka lokalna ciekawostka.

 

W Goteborgu elektrowozy można zobaczyć także z pociągami do miasta Kalmar. Kiedy nocny D74 oczekiwał na odjazd, w dali, za peronami stał czarny skład wagonów pasażerskich z lokomotywą  ASEA Rc6 nr 1410. Rocznik 1987, w czarnym malowaniu od 2007 roku. Skład najprawdopodobniej obsłuży następnego dnia pociąg R319 w relacji Göteborg C (6:04) - Kalmar C (10:05). 

Odjazd pociągu nocnego D74 mam także udokumentowany w wersji filmowej. Skład długi, ale zmieścił się w jednej minucie nagrania.

Niestety nocny pociąg D74 z Goteborga to już historia. Mimo protestów pasażerów, koleje SJ zlikwidowały go z nowym rozkładem jazdy 2024/2025. Podawany oficjalnie powód to nierentowność. Inną przyczynę podaje portal Rynek Kolejowy – przejęcie przez SJ obsługi trasy ze Sztokholmu do norweskiego Narwiku (pociąg D93). W związku z tym „nocny” tabor musiał zmienić lokalizację.

Warto jeszcze wrócić do tematu szwedzkiego producenta taboru kolejowego: Kalmar Verkstads. Historia tej firmy sięga roku 1902, gdy powstały warsztaty kolejowe w miejscowości Kalmar. Bardzo szybko zakład zaczął otrzymywać zlecenia dotyczące wagonów. Firma rozwijała się i zwiększała swój asortyment, np. w latach 60-tych oferując również samochody. Wówczas Kalmar Verkstads był przedstawicielem marki DAF. Firma podejmowała się różnych zadań, nie zawsze rentownych i często balansowała na granicy bankructwa. Spektakularną formą ratunku dla upadającej firmy była produkcja kultowych składów X2000 (wraz z ASEA). W roku 1990 przedsiębiorstwo Kalmar Verkstads zostało kupione przez ABB. Następnie, w roku 1996 roku w wyniku fuzji ABB Traction AB i Daimler-Benz powstała firma ADtranz. Zakład w Kalmarze pracował wtedy pełną parą, produkując np. tabor kolejowy dla Norwegii (Flytoget), dwusystemowe pociągi dla Øresundståg czy wagony metra dla Sztokholmu. Kolejna zmiana właściciela nastąpiła w roku 2001, wówczas ADtranz został kupiony przez Bombardiera. To niestety był już początek końca zakładu w Kalmarze. Produkcja spadała i finalnie Bombardier przeniósł działalność do Niemiec, a 31 grudnia 2005 fabrykę zamknięto. W tym roku będzie zatem 20 rocznica likwidacji tej można już śmiało stwierdzić kultowej szwedzkiej firmy. To kolejny czynnik powodujący, że nocny D74 ze stacji Göteborg C był wyjątkowym pociągiem.

Na tamtejszej stacji udokumentowałem także inne ciekawe i charakterystyczne dla Szwecji pojazdy szynowe. Pojawią się one w kolejnych częściach relacji z Göteborgs centralstation. Mam także jeszcze jedno nagranie odjazdu nocnego pociągu D74.

Duobusy w Bergen

 

Ponownie zapraszam do miasta Bergen w Norwegii. Ostatnio pisałem o tamtejszych trolejbusach. Tu link do tego materiału. Teraz wracam do tematu. 

Oprócz tradycyjnych „trajtków”, kursowały tam także duobusy. Pojazdy będące połączeniem trolejbusu i autobusu, posiadające dwa niezależne napędy. Zasilane z sieci trakcyjnej, a w przypadku jej braku napędzane silnikiem Diesla. Minusem takiego połączenia jest masa pojazdu, którą zwiększa zamontowany podwójny napęd. Tu należy podkreślić, że duobus to nie to samo, co trolejbus wyposażony w pomocniczy agregat spalinowy. Silnik Diesla nie pełni w nim funkcji dodatkowej. Jest niezależnym napędem.

W Bergen eksploatowano trzy duobusy. Wszystkie tej samej marki. Mercedes-Benz O405GTD. Kupiono je na początku lat 90-tych ubiegłego wieku. Pierwotnie otrzymały numery taborowe z zakresu 701 – 703, a następnie do tego oznaczenia dodano cyfrę „6”, otrzymując numerację 6701 – 6703.

W Internecie nie ma zbyt wielu informacji o duobusach z Bergen. W dodatku są one rozbieżne, np. pojawiają się różnice w latach produkcji. 

Wikipedia podaje, że w roku 1997 duobus nr 6701 spłonął i jako pierwszy został wycofany z eksploatacji. Jako drugi, w roku 2010 przestał być użytkowany Mercedes #6702. Został on dawcą części dla ostatniego duobusa, czyli 6703. Co ciekawe, jako jedyny z trójki tych nietypowych pojazdów, posiadał urządzenie do odladzania sieci trakcyjnej. Najdłużej czynny #6703 w ruchu wytrwał do roku 2011 lub 2012. Ze względu na uszkodzenie przełącznika napędów, był on w końcowym okresie napędzany wyłącznie silnikiem Diesla.

Jeden z duobusów kursujących po Bergen został udokumentowany przez firmę Google. To Mercedes-Benz O405GTD o numerze 6702 i z oznaczeniem przewoźnika Tide Buss. 

Mercedes-Benz O405GTD o numerze 6702 w trakcie obsługi trolejbusowej linii nr 2 w kierunku pętli Sentrum. Odbieraki prądu są opuszczone, zatem pojazd korzysta z silnika Diesla. Czerwiec 2009. Źródło: Google Street View.

Łącznie wyprodukowano 47 Mercedesów O405GTD. Najwięcej z nich trafiło do niemieckich miast Esslingen am Neckar (19 egzemplarzy) i Essen (18). Nieliczni pozostali przewoźnicy decydowali się tylko na jeden lub kilka takich pojazdów. Duobusy sprzedawane następnie na rynku wtórnym były przerabiane na zwykłe autobusy – likwidowano napęd elektryczny. 

Następcą Mercedesa O405GTD był niskopodłogowy model O405GNTD. Nie doczekał się on jednak seryjnej produkcji. W roku 1996 powstał tylko jeden, prototypowy egzemplarz. 

Trolejbusy Solarisa w Bergen

 

We wtorek, 27 października 2020 firma Solaris poinformowała, że do miasta Bergen w Norwegii właśnie dostarczono cztery egzemplarze trolejbusów Solaris Trollino 18. 

To początek realizacji podpisanej w 2019 roku umowy z przewoźnikiem Keolis Norge AS, zgodnie z którą firma Solaris Bus & Coach sp. z o.o. dostarczy w tym roku do Bergen 10 przegubowych trolejbusów. Oficjalny wyjazd na linie wszystkich nowych pojazdów zaplanowano na początek grudnia.

Oto, co na temat tych pojazdów napisał producent:

Pierwsze trolejbusy Solarisa w Norwegii, przeznaczone są do obsługi jedynej zachowanej w Bergen linii trolejbusowej, której aktualna długość to 7,5 km. Podczas ceremonii powitania pierwszych Trollino obecni byli burmistrz okręgu Jon Askeland, przedstawiciel Rady Miasta Thor Håkon Bakke oraz Målfrid Sønstabø, Prezes Zarządu Skyss, instytucji zarządzającej lokalnym transportem publicznym.

Trollino 18 zamówione przez Keolis Norge AS, napędzane są elektrycznym silnikiem o mocy 240 kW i wyposażone w baterie trakcyjne o pojemności 55 kWh, dzięki którym możliwe jest pokonanie dystansu ponad 11 kilometrów bez konieczności korzystania z trakcji. Baterie ładowane są z wykorzystaniem technologii „in motion charging”, czyli możliwości ładowania baterii w czasie jazdy z wykorzystaniem trakcji trolejbusowej, poprzez zamontowane na pojeździe odbieraki prądu połączone z nadziemną siecią trakcyjną.

„Z ogromną satysfakcją powitałem nasze pierwsze trolejbusy w Norwegii. Trollino to najnowocześniejsze trolejbusy w Europie. Są łatwe w obsłudze, a za sprawą zainstalowanych baterii mogą funkcjonować również jako autobusy elektryczne. Już niedługo wszystkie 10 nowych pojazdów rozpocznie obsługę pasażerów, powiększając jednocześnie bezemisyjną flotę Solarisów w naszym kraju. Miasto Bergen i przewoźnik Keolis silnie inwestują w przyjazne środowisku rozwiązania w transporcie publicznym i lepszą jakość życia w naszych miastach” – powiedział Sverre Skaar, Dyrektor Zarządzający Solaris Norge AS.

Dzięki ergonomicznemu zagospodarowaniu przestrzeni pasażerskiej na pokładzie nowoczesnych trolejbusów Solaris Trollino 18 znajdują się aż 42 miejsca siedzące – wszystkie wyposażone w pasy bezpieczeństwa. Wśród nich 10 miejsc dostępnych będzie z poziomu niskiej podłogi, co ułatwi zajęcie miejsca pasażerom o ograniczonej mobilności. Co ciekawe, jedno z siedzeń znajdujące się za kabiną kierowcy jest składane, co tworzy miejsce dedykowane dla psa przewodnika towarzyszącego w podróży osobom niewidomym. Z myślą o podróżujących z ograniczeniami ruchowymi i pasażerów z wózkami dziecięcymi przewidziano dwie zatoki wraz z pasami mocującymi. W drugich drzwiach każdego z pojazdów znajduje się ułatwiająca wjazd na pokład rampa. Trollino są w pełni niskopodłogowe i posiadają tzw. funkcję przyklęku, dodatkowo obniżającą prawą stronę trolejbusów o 7 cm podczas postoju na przystanku.

Producent zastosował w swych pojazdach szereg rozwiązań podnoszących komfort i bezpieczeństwo podróżnych. Wśród nich znajdują się m.in. klimatyzacja kabiny kierowcy i przestrzeni pasażerskiej oraz system informacji pasażerskiej z dwoma monitorami oraz głosową zapowiedzią przystanków. Trolejbusy są również wyposażone w monitoring wizyjny składający się z kamer monitorujących wnętrze pojazdu, kamer obszaru drzwi, kamery cofania oraz jednej umieszczonej na dachu, obserwującej pantograf. Nad drzwiami, zamontowanymi w układzie 2-2-2-2, znajdują się z kolei bramki liczące pasażerów.

Zamówione przez Keolis Norge AS trolejbusy posiadają wbudowany alkomat sprawdzający trzeźwość kierowcy przed uruchomieniem pojazdu. Wyposażone zostały również w specjalny skandynawski pakiet izolacji termicznej, który poprawia komfort cieplny pasażerów oraz zmniejsza zużycie energii przy ujemnych temperaturach powietrza. W jego skład wchodzą m.in. dodatkowa izolacja ścian bocznych i sufitu oraz podwozia w okolicy nadkoli, a także podwójne szyby boczne. Pojazdy są ponadto przystosowane do zastosowania łańcuchów śniegowych.

Solaris Trollino 18 dla Keolis Norge AS. Firma ta przejęła obsługę trolejbusów w Bergen. Wcześniej ich eksploatacją zajmował się przewoźnik o nazwie Tide Buss.

Stanowisko pracy kierowcy w Trollino 18 dla Bergen.

Warto jeszcze dodać, że Bergen to jedno z dwóch miast w Skandynawii, które eksploatuje trolejbusy. Drugie to Landskrona w Szwecji. 

Eksploatacja trolejbusów w Bergen rozpoczęła się w roku 1950. Wówczas uruchomiono obsługiwaną przez nie linię nr 5. W roku 1957 dołączyła do niej trasa nr 2. 

W roku 1995 linia nr 5 została zawieszona na czas remontu infrastruktury drogowej. Niestety nie przywrócono już jej kursowania. Planowano również likwidację trasy nr 2, ale na szczęście władze miasta do tego nie dopuściły. 

Tabor trolejbusowy eksploatowany w Bergen nie jest zbyt liczny. To raptem sześć pojazdów (niektóre źródła podają, że od roku 2019 tylko cztery). Wszystkie to Neoplany N6221 z 2003 roku. Taka ilość trolejbusów powoduje, że często na linii 2 można zobaczyć autobusy. Po wprowadzeniu do ruchu nowych Solarisów, Neoplany zostaną wycofane.

Czas przejazdu całej trasy wynosi około 30 minut. Maksymalna częstotliwość to 10 minut w dzień roboczy.

Neoplany N6221 w Bergen udokumentowała firma Google. Można je zobaczyć korzystając z usługi Street View.

Pierwotnie Neoplany N6221 w Bergen były koloru żółtego. Ich obsługą zajmowała się miejscowa firma Tide Buss. Tu egzemplarz o numerze 6337 (od roku 2011 jako 8197) na pętli Birkelundstoppen. Lipiec 2009. Źródło: Google Street View.

Widok na pętlę linii 2 Birkelundstoppen z drugiej strony. Niestety oznaczenia taborowego Neoplana N6221 nie udało mi się ustalić. Maj 2009. Źródło: Google Street View.

Ponownie pętla Birkelundstoppen. Po lewej stronie obsługujący trolejbusową linię nr 2 autobus Mercedes-Benz Citaro G #8151 (rocznik 2011), a obok trolejbus Neoplan N6221 #8194 (ex 6334). Oba pojazdy należą do firmy Tide Buss. Mają one obecne barwy obowiązujące w sieci połączeń Skyss. Taki układ kolorów otrzymują Solarisy Trollino dla Bergen. Kwiecień 2019. Źródło: Google Street View.

Neoplan N6221 z Tide Buss na ulicy Nattlandsveien - końcowy, dość stromy odcinek linii nr 2 przed pętlą Birkelundstoppen. To pojazd o numerze 8198 (ex 6338). Malowanie Skyss. Listopad 2018. Źródło: Google Street View.

Ponownie cofamy się kilka lat wstecz - czerwiec 2009. Neoplan N6221 w dawnym, żółtym malowaniu. To pokazany powyżej ówczesny #6338 (czyli obecny #8198). Trolejbus zmierzając w stronę centrum Bergen zatrzymał się na przystanku „Haukeland sjukehus Sør”. Bezpośrednio za nim znajduje się tunel, który przebiega pod miejscowym szpitalem. Źródło: Google Street View.

 

Druga pętla jedynej w Norwegii linii trolejbusowej: Strandkaiterminalen. Dawniej Sentrum, bo to centrum miasta. Tuż przy brzegu Zatoki Bergen. Po raz kolejny to znany z powyższych zdjęć Neoplan N6221 o numerze 8198. W części tylnej pojazdu widoczne informacje o przewoźniku: Tide Buss. Kwiecień 2019. Źródło: Google Street View.

Jeszcze raz pętla Strandkaiterminalen, ale wcześniej, w sierpniu 2014. Stoi na niej wówczas standardowo żółty Neoplan o numerze 8196 (ex 6336). Źródło: Google Street View.

Pozostając w temacie taboru trolejbusowego eksploatowanego w Bergen nie można nie wspomnieć o zakupionych w roku 1972 dwudziestu Škodach 9Tr. Sprowadzenie do kraju kapitalistycznego pojazdu zza „żelaznej kurtyny” to było wyjątkowe wydarzenie. Wycofano je z ruchu w roku 1986. Dwa egzemplarze (nr 302 i 306) zachowano jako muzealne.