W kwietniu 2021 na kanale Lukaszwo – Transport Movies opublikowałem tylko dwa filmy. Autobusowy i tramwajowy.
Ten pierwszy to druga część prezentowanego już jakiś czas temu materiału o autobusach w Katowicach. Kilka pojazdów, które udokumentowałem na al. Korfantego w dniu 16 kwietnia 2019. Na nagraniu zobaczycie między innymi MAN-a NG313 #538 z PKM Sosnowiec; Solarisa Urbino 15 #701 z PKM Katowice, czy ex krakowskiego Jelcza M081MB3 (ex #DH354) na prywatnej linii D.
Materiał tramwajowy powstał 13 września 2014 w Ostrawie. Obchodzono tam wówczas jubileusz 120-lecia komunikacji miejskiej, o którym pisałem już wiele razy (np. tutaj). Publikowałem również związane z tym wydarzeniem filmy.
Na początku zobaczycie historyczny wagon Tatra T1 na linii specjalnej łączącej warsztaty Martinov z zajezdnią Poruba. Potem pojawią się pojazdy techniczne na bazie Tatr T3 i finalnie tramwajowy wagon towarowy #106 z 1951 roku.
Powyższym autobusom i tramwajom poświęcę oddzielne wpisy. To jednak dopiero za jakiś czas.
Po prezentacji kilku ciężarówek, które udokumentowałem w Sosnowcu, w trakcie powrotu z targów SilesiaKOMUNIKACJA 2019 (tu link), pora na autobusy.
Zaczynam od najstarszego pojazdu. To rocznik 1998. Iveco TurboDaily 45-12 o rejestracji SO 7626K. Własność prywatnego przewoźnika obsługującego linię „K” w relacji Mysłowice – Huta Katowice. Portal Bezpieczny Autobus podaje, że jest on obecnie wyrejestrowany. Inne źródła internetowe piszą, że już w roku 2020 trafił do firmy Dan-Złom z Zawiercia, która specjalizuje się w fizycznej likwidacji pojazdów.
Sosnowiec, ul. Braci Mieroszewskich. W stronę Dąbrowy Górniczej jedzie Iveco TurboDaily 45-12 jako prywatna linia K. 16.04.2019.
Kolejnym autobusem, którego udokumentowałem w drodze z targów na przystanek był ex krakowski Jelcz M081MB3. Dawny #BH384. Rocznik 2007. Po wielkich zmianach taborowych z roku 2018 sprzedany do prywatnego przewoźnika, który wykorzystuje go do obsługi linii „D”. Nowa rejestracja Jelcza to SJ 1748A. Autobus nie ma włączonych elektronicznych tablic kierunkowych i wiezie kilka tradycyjnych „dech” z wypisaną trasą: „Gołonóg – Katowice przez Dąbrowę Górniczą, Zagórze, Środulę, Sosnowiec Dw. PKP.”
Trochę Krakowa w Sosnowcu, czyli Jelcz M081MB3, ex #BH384 na ul. Braci Mieroszewskich. 16.04.2019.
Po chwili w przeciwną stronę pojechał inny ex MPK Kraków Jelcz M081MB3. Dawny #DH361. Rocznik 2005. Na obu Jelczach były doskonale widoczne ślady po dawnych krakowskich oznaczeniach.
Dawny krakowski nr DH361 na linii D.
W końcu nadjechało coś większego, czyli przegubowiec z PKM Sosnowiec. Dokładnie Volvo 7900A Hybrid o numerze taborowym 590. Rocznik 2017. Autobus obsługiwał linię 18 w relacji Tworzeń Huta Katowice – Katowice Zawodzie Zajezdnia. PKM Sosnowiec ma 10 takich pojazdów.
Volvo 7900A Hybrid z PKM Sosnowiec na linii 18. Na drugim zdjęciu podgląd na ówczesne ceny paliw. 16.04.2019.
Jeszcze jeden przegubowiec. Tym razem tylko widok na ścianę przednią. MAN Lion`s City G #549 z PKM Sosnowiec. Rocznik 2008, pozyskany z Göteborga.
Autobus obsługuje linię 808 w relacji Katowice Piotra Skargi - Tworzeń Huta Katowice.
MAN Lion`s City G #549 na linii 808 przejeżdża przez ul. Braci Mieroszewskich. 16.04.2019.
Tego Solarisa Urbino 15 z PKM Sosnowiec udokumentowałem w ostatniej chwili. Niestety nie wiem, jaką linię obsługiwał. To #415 z roku 2011.
Solaris Urbino 15 z PKM Sosnowiec na nieokreślonej linii. Ul. Braci Mieroszewskich. 16.04.2019.
Pozostałe zdjęcia powstały przy przystanku „Zagórze Expo Silesia”. Tuż za nim zaparkował Vehixel Mediano 32 (zbudowany na bazie Mercedesa-Benza 814D) w malowaniu firmy Nowex. Realizuje ona połączenia w rejonie Gorlic. To rocznik 2005.
Rejestracja SD 0042G dowodzi, że Vehixel zmienił właściciela i teraz jest eksploatowany przez tutejszego przewoźnika. Za szybą nazwa Johnson Electric (siedziba firmy w Będzinie), więc autobus jest wykorzystywany do przewozów pracowniczych.
Vehixel Mediano 32 jako przewóz pracowników odstawiony za przystankiem „Zagórze Expo Silesia”.
Nadjechała kolejna linia „D”. Tym razem nie był to następny pojazd ex MPK Kraków, tylko inny Vehixel Mediano 32. Jego rejestracja: SD 48453.
Vehixel Mediano 32 na linii D odjeżdża z przystanku „Zagórze Expo Silesia” w Sosnowcu.
Ostatni z udokumentowanych wówczas na ul. Braci Mieroszewskich autobusów to kolejny pojazd PKM Sosnowiec. Jelcz M121I3 o numerze 323. Rocznik 2006.
Kolejny Jelcz na ul. Braci Mieroszewskich, czyli model M121I3 z PKM Sosnowiec.
Mimo wprowadzania przez władze kolejnych ograniczeń związanych z pandemią COVID-19, na stronie internetowej Expo Silesia cały czas jest podawana informacja, że najbliższa edycja Targów Transportu Publicznego SilesiaKOMUNIKACJA odbędzie się w dniach 14 i 15 kwietnia 2021. kolejne dni pokażą, czy faktycznie tak będzie.
Tym wpisem nie kończę relacji z 2019 roku. Teraz jednak jest to już materiał dotyczący pojazdów dokumentowanych w trakcie powrotu z targów. Następnym razem zaproszę do Katowic, do których z Sosnowca dotarłem komunikacją miejską.
Opisywanie wielkiej parady MPK Kraków zakończyłem na Ikarusie 260.04 #45151. Tu link do tego materiału. Za nim jechało jeszcze dość sporo pojazdów. Oto one.
Bez wątpienia ciekawostką tej parady był niedawno odrestaurowany pojazd pogotowia technicznego na bazie Ikarusa 280. Oznaczono go numerem taborowym 856.
Za nim przemieszczał się Jelcz M-11 #12240. Więcej informacji na jego temat tutaj.
Następnie jechał kolejny przegubowy element kolekcji historycznego taboru MPK, czyli Scania CN113ALB #38030. W 2015 roku ten autobus oficjalnie kończył liniową eksploatację „ALB” w Krakowie. Tu link do materiału na ten temat.
Wyjątkowy element kolekcji historycznego taboru MPK Kraków. Nowość roku 2018. Pogotowie techniczne powstałe na bazie dawnego przegubowca, czyli tak zwany Ikarus 280/A. Rocznik 1984.
Jelcz M-11 #12240.
Scania CN113ALB z przywróconym pierwotnym numerem 38030. Pierwsza cyfra 3 oznacza dawną zajezdnię Czyżyny.
Za przegubową Scanią paradował mniejszy przedstawiciel historycznego taboru MPK Kraków. „Melon”, czyli Autosan H6-20.02 z roku 1996. Od roku 2010 już jako pojazd muzealny z przywróconym historycznym (pierwotnym) numerem 10108 (przez wiele lat był oznaczony jako BA108).
Następnie jechała Scania CN113CLL #PS001. Pisałem już o niej tutaj i tutaj.
Autosan H6-20.02 o numerze 10108, czyli kolejny mały uczestnik wielkiej parady.
Pierwsza krakowska Scania CN113CLL. Rocznik 1994. To kolejny autobus historyczny w bogatej kolekcji MPK.
Kolejny z paradujących autobusów to Jelcz M121MB. Egzemplarz z 2002 roku, który został oznaczony jako DJ680.
Za nim jechał inny Jelcz. Przegubowy typu M181MB3. Rocznik 2007, o numerze taborowym DD493.
Następny z pojazdów to przedstawiciel również wycofywanej z eksploatacji serii autobusów – jeden z pierwszych 50 Solarisów Urbino 12. Rocznik 2004, oznaczony jako BU820.
Jelcz M121MB #DJ680.
„Tantus”, czyli Jelcz M181MB3.
Solaris Urbino 12 #BU820. MPK Kraków eksploatowało 50 takich autobusów.
Za Solarisem Urbino 12 jechał Jelcz M081MB3 #BH395. Rocznik 2007.
Następnie przemieszczał się również wycofywany z eksploatacji Jelcz M083C #DA101. Rocznik 2008. W późniejszym czasie został on sprzedany do MPK Tarnobrzeg.
Jelcz M081MB3 o numerze BH395. Kolejny przedstawiciel wycofywanej marki i modelu.
Jelcz M083C o numerze taborowym DA101. Model ten występował w Krakowie jedynie w ilości 5 egzemplarzy. Wszystkie kupione w 2008 roku i zgromadzone w zajezdni Wola Duchacka. Przykładowy Jelcz M083C w ruchu pod tym linkiem.
Kolejne paradujące autobusy to przedstawiciele taboru eksploatowanego obecnie przez MPK Kraków. Jako pierwszy jechał przegubowy Mercedes-Benz Citaro o numerze DC731. Rocznik 2011.
Za nim przemieszczał się jego solowy odpowiednik, który został oznaczony jako DO212. Także rocznik 2011. Na temat tych Mercedesów pisałem tutaj.
Mercedes-Benz Citaro G. Takich pojazdów MPK Kraków posiada aż 31. Po prawej na linii turystycznej po Krakowie jedzie Indcar Mago 2 z firmy Jordan.
Mercedes-Benz Citaro. Takich autobusów MPK ma tylko osiem.
Za Mercedesami jechał Autosan M09LE. Jego i kolejne paradujące autobusy przedstawię w następnym, już ostatnim wpisie dotyczącym tego niesamowitego przejazdu.
Kiedy w kwietniu 2018 opisując konferencję „Misja Miasto 2” podawałem informację, że do końca roku w taborze MPK Kraków nie będzie już autobusów z silnikami Diesla spełniających normy niższe niż Euro-5 (tu link) wydawało się to mało prawdopodobne. Wszakże po mieście kursowało wówczas całkiem sporo takich pojazdów.
Nowego taboru jednak przybywało. Najpierw na krakowskie ulice wyjechało 38 Solarisów Urbino 18 (tu link), a następnie aż 86 solowych Mercedesów Citaro, w tym 30 w wersji hybrydowej (tu link). Realizacja zapowiadanej „ekologicznej” wymiany taboru była więc całkiem realna.
Wycofanie z ruchu pojazdów z silnikami spełniającymi normy Euro-4 i niższe oznaczała zakończenie eksploatacji dwóch marek związanych z Krakowem od lat: Jelcz i Scania. Oficjalny ostatni dzień ich liniowego kursowania to sobota, 6 października 2018. Wówczas na pętli Osiedle Podwawelskie zorganizowano małą uroczystość pożegnalną. Była ona dość dobrze nagłośniona przez MPK oraz lokalne media.
Głównymi bohaterami tego wydarzenia były trzy wycofywane z ruchu autobusy. Każdy wykonał pożegnalny, rozkładowy kurs z pasażerami, po zakończeniu którego został zastąpiony nowym taborem. Wszystkie pojazdy na pętlę Osiedle Podwawelskie dotarły w zbliżonym czasie, po godzinie 14.
Tuż przed uroczystością pożegnalną na pętli Osiedle Podwawelskie panował normalny ruch. Jako linia aglomeracyjna 252 (kierunek Kraków Airport) podstawił się Solaris Urbino 12 #PU980 (rocznik 2016), a na trasie nr 112 (kierunek Tyniec Kamieniołom) Solaris Urbino 18 #PR781 (rocznik 2017). Przy stanowisku do ładowania autobusów elektrycznych zatrzymał się Solaris Urbino 12 electric #DE614 (rocznik 2017) mając przerwę w obsłudze linii 124/424. Po krótkim czasie dołączył do niego inny elektryk, #DE617. W tym czasie na pętli pojawiało się coraz więcej osób z aparatami fotograficznymi, czekających na autobusowych bohaterów tego dnia. 6.10.2018.
No i pojawił się Jelcz. Jednak nie ten, na którego wszyscy czekali. To model L081MB3 z 2006 roku, własność prywatnego przewoźnika, dzięki któremu marka Jelcz jeszcze nie zniknie z krakowskich ulic.
Pierwszym przedstawicielem wycofywanych z ruchu autobusów była Scania CN113CLL #PS035 (rocznik 1997), która około godziny 14:17 wjechała na pętlę Osiedle Podwawelskie, kończąc kurs linii 162 z Podgórek Tynieckich.
Ostatni kurs Scanii CN113CLL na krakowskiej linii regularnej właśnie się zakończył.
Jeszcze przed przyjazdem Scanii na pętli Osiedle Podwawelskie pojawił się Solaris Urbino 12 electric #DE612 na linii 424. Stał się on później bohaterem pożegnania Jelczy M121MB.
Scania po wysadzeniu ostatnich liniowych pasażerów odjechała na koniec pętli. To właśnie tam, przy ustawionym stoisku MPK odbyło się oficjalne pożegnanie – zakończenie eksploatacji autobusów marki Scania. Głos zabrał Mariusz Szałkowski z Zarządu MPK, a później o pojazdach tej marki opowiadał inny pracownik przewoźnika, znany z zamiłowania do historii taboru Jacek Kołodziej.
Następnie obok Scanii CN113CLL ustawił się Mercedes-Benz Citaro hybrid #PO210 (rocznik 2018). To on zastępował „skakankę” na linii 162 do Podgórek Tynieckich. Odbyła się wspólna sesja fotograficzna, oficjalna wymiana dokumentów dotyczących kursowania na linii i Mercedes podstawił się na przystanek początkowy.
Łącznie było ich 69 egzemplarzy. Oficjalny ostatni kurs na linii regularnej wykonała Scania #PS035. Trwa pożegnanie modelu CN113CLL i jednocześnie marki Scania, obecnej w Krakowie od początku lat 90-tych. Właśnie przemawia Mariusz Szałkowski z Zarządu MPK Kraków.
Kiedy Scania CN113CLL #PS035 stała obok stoiska MPK, na pętlę przyjechał mający ją zastąpić Mercedes-Benz Citaro hybrid #PO210. Tu na przystanku dla wysiadających.
Powyższy Mercedes-Benz Citaro hybrid już w miejscu pożegnania wycofywanych autobusów. Widoczny w tle budynek to tzw. Kościół na Skałce, czyli Bazylika św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa i Męczennika.
Stare i nowe, czyli Scania CN113CLL i Mercedes-Benz Citaro hybrid.
Trwa sesja fotograficzna Scanii i Mercedesa.
Jako drugi „bohater dnia” na pętlę Osiedle Podwawelskie przyjechał Jelcz M121MB #DJ679 (rocznik 2002), kończąc kurs linii 124 z końcówki o wyjątkowo długiej nazwie: TAURON Arena Kraków Wieczysta. Jak w przypadku Scanii, pożegnanie odbyło się również w tylnej części pętli. Jelcz został zastąpiony elektrycznym Solarisem #DE612.
Jelcz M121MB #DJ679 kończy ostatni kurs tego typu autobusów na linii regularnej, w tym przypadku nr 124. Łącznie krakowskie MPK eksploatowało aż 86 niskowejściowych solowych Jelczy (M121M i M121MB).
Kiedy Jelcz #DJ679 kończył ostatni kurs, mający go zastąpić Solaris Urbino 12 electric #DE612 stał podłączony do ładowarki.
Jelcz M121MB, krótki postój na przystanku dla wysiadających po zakończeniu ostatniego kursu.
Mercedes #PO210 już podstawił się przed kolejnym kursem linii 162 do Podgórek Tynieckich, Scania nadal jest intensywnie fotografowana. Za chwilę podjedzie tu Jelcz M121MB.
Żegnany Jelcz M121MB podjeżdża w miejsce uroczystości.
Już na miejscu. Powstają kolejne zdjęcia, a Jacek Kołodziej z MPK opowiada o krakowskich Jelczach.
Symboliczna zamiana. Jelcz M121MB kończy kursowanie i zastąpi go Solaris Urbino 12 electric.
Kiedy uwaga wszystkich obecnych była zwrócona na Jelcza M121MB, przy przestawionej w rejon wyjazdu z pętli Scanii sesję fotograficzną miała młoda para, która najprawdopodobniej specjalnie przyjechała na tę uroczystość.
Solaris Urbino 12 electric - tabor obecnie obsługujący linie 124 i 424.
Przez wiele lat po Krakowie kursowały także przegubowe Jelcze serii M181. Do roku 2018 dotrwały tylko najnowsze egzemplarze. Ich pożegnalnym przedstawicielem był Jelcz M181MB/3 #DD479 (rocznik 2007), który przyjechał z Tyńca jako linia 112. Zastąpił go Solaris Urbino 18 #PR790 (rocznik 2017).
Jelcz M181MB/3 #DD479 kończy ostatni kurs tego typu autobusów na linii regularnej, w tym przypadku nr 112. Łącznie krakowskie MPK eksploatowało aż 93 niskowejściowe przegubowe Jelcze (M181MB i M181MB/3).
Pasażerowie wysiedli. Trwa krótki postój przed pożegnaniem.
Obok przegubowego Jelcza na przystanku dla wysiadających ustawił się mający go zastąpić Solaris Urbino 18 #PR790.
Wymiana Jelcza na Solarisa.
Tę część uroczystości już zakończono - przegubowy Solaris wyrusza do obsługi linii 112 za Jelcza M181MB/3.
Trzy autobusy już pożegnane. Pora na czwarty, najmniejszy.
Ostatni z wyczekiwanych, żegnanych autobusów przyjechał o 14:37. To Jelcz M081MB3 #DH381 (rocznik 2005). Kończył on kurs linii 101 z Kopca Kościuszki. Zastąpił go Autosan M09LE #DA127 (rocznik 2016).
Jelcz M081MB3 #DH381 kończy ostatni kurs tego typu autobusów na linii regularnej, w tym przypadku nr 101. Łącznie krakowskie MPK eksploatowało 50 takich pojazdów.
Ostatni kurs zakończony. Mały Jelcz oczekuje na oficjalne pożegnanie.
DH381 ustawiony w miejscu symbolicznej uroczystości.
Jelcza M081MB3 zastąpił na linii Autosan M09LE #DA127. Wkrótce do Krakowa zostaną dostarczone kolejne Autosany tego typu.
Również mały tabor linii 101 został dokładnie udokumentowany przez uczestników pożegnania.
Wycofywane pojazdy jeszcze przez pewien czas stały na pętli. Ich drzwi pozostawały otwarte, więc każdy obecny mógł także oglądać ich wnętrza. Chętnych nie brakowało.
Cztery wycofywane autobusy udostępnione do zwiedzania.
Ta ciekawa uroczystość zakończyła się około godziny 15:00. Wówczas Scania i Jelcze wyruszyły w stronę zajezdni Wola Duchacka. W tym przejeździe uczestniczyli także pasażerowie. Wycofywane z eksploatacji autobusy opuszczały pętlę Osiedle Podwawelskie w następującej kolejności: Jelcz M081MB3, Scania CN113CLL, Jelcz M121MB i Jelcz M181MB/3. Niestety ich dokumentowanie skutecznie utrudniała „mistrzyni drugiego planu”, stojąc dokładnie na drodze wyjazdu pojazdów, idealnie w obiektywach kilkunastu osób.
Jelcz M081MB3.
Scania CN113CLL.
Jelcz M121MB.
Jelcz M181MB/3.
W trakcie pożegnania Jelczy i Scanii nagrałem także poniższy, blisko 5 minutowy materiał filmowy. Zobaczycie w nim przyjazd poszczególnych wycofywanych autobusów na pętlę Osiedle Podwawelskie, a także odjazd Solarisa Urbino 12 electric #DE612 na linii 424 (kierunek Ugorek), który właśnie zastąpił Jelcza M121MB.
Kolejna scena to ujęcie stojących na pętli wycofywanych autobusów, a następnie ich odjazd do zajezdni Wola Duchacka. Tu przez chwilę podkład dźwiękowy zapewnia przechodząca obok pielgrzymka. Oprócz wspomnianej wcześniej dziewczyny pojawia się także jeszcze jeden „bohater” (w tym przypadku pierwszego planu) przechodzący centralnie przez skrzyżowanie.
Jak zapowiedziano w trakcie pożegnania, w ruchu miały pozostać jeszcze Jelcze M081MB3 obsługujące Tele-busa. Jednak tylko do czasu wprowadzenia do ruchu nowych autobusów marki Automet. Stało się to już 12 października.
W trakcie tego symbolicznego pożegnania nie pokazano wszystkich wycofywanych z eksploatacji pojazdów. Przedstawicieli tych modeli można było zobaczyć następnego dnia. Uczestniczyły one w wielkiej paradzie MPK Kraków. Napiszę o niej już wkrótce. Tu link do tego materiału.
