Laguna Wenecka w Blogu Transportowym pojawiała się już kilka razy. Pisałem np. o promie Pallestrina (tu link) i o wraku statku Riva (tu link).
Teraz pora na większy materiał o komunikacji miejskiej Wenecji, a dokładnie o jej najbardziej oryginalnym i charakterystycznym elemencie. To tramwaje wodne, czyli vaporetto. Ich historia sięga roku 1881. Wówczas, w związku z trwającym „Kongresem Geograficznym”, na Canal Grande (główny i największy wenecki kanał) pojawił się statek parowy „Regina Margherita” („Królowa Margherita”). Jest on oficjalnie uznawany za pierwsze vaporetto.
Rejsy te były traktowane jako eksperyment. Wykazał on, że wodna komunikacja miejska w Wenecji jest potrzebna. Budziło to oczywiście sprzeciw gondolierów, ale „mleko się już rozlało” i wprowadzenie tramwajów wodnych było kwestią czasu.
Po zakończeniu eksperymentu, w Paryżu powołano spółkę akcyjną z kapitałem francuskim, o nazwie „Compagnie des bateaux Omnibus”. Kiedy uzyskała ona koncesję na obsługę linii Canal Grande, rozpoczęto budowę ośmiu statków we francuskich stoczniach w Rouen.
W roku 1890 obsługę wodnej komunikacji miejskiej w Wenecji przejęła inna firma, włoska. Società Veneta Lagunare (Spółka Laguny Weneckiej), w skrócie SVL. Wówczas ofertę połączeń rozszerzono, oferując także rejsy do miejscowości położonych w pobliżu Wenecji, na stałym lądzie. Stopniowo zwiększono też ilość vaporetto – dokupiono 23 nowe statki.
Przez kolejne lata przewoźnicy zmieniali się jeszcze kilkukrotnie. Obecnie, od 1978 roku funkcję tę pełni Azienda del Consorzio Trasporti Veneziano, czyli w skrócie Actv.
Szczegółami dotyczącymi wodnego taboru Actv zajmę się w dalszej części artykułu. Teraz pora na elementy najważniejsze dla osób chcących podróżować po Wenecji. Bilety i trasy vaporetto.
Actv jest również zarządcą lokalnego transportu publicznego w Wenecji. Bilety na vaporetto są więc także ważne w autobusach, zwykłym tramwaju (niezupełnie zwykłym, bo korzysta on tylko z jednej szyny i ma gumowe koła – Translohr) oraz w kolejce People Mover.
Jak to wygląda cenowo? Bilety (stan na 1 listopada 2025) obejmujące przejazdy bez vaporetto kosztują znacznie mniej, niż te pozwalające na podróż wodnym środkiem transportu. Taki jednorazowy bilet, który jest ważny przez 75 minut kosztuje 1,5 euro. Obowiązuje na terenie gminy Wenecja, ale nie dotyczy dojazdu do lotniska Marco Polo.
Jeżeli chcemy podróżować także (lub tylko) vaporetto, wówczas cena biletu 75-minutowego wzrasta do 9,5 euro. Tu należy jednak mieć na uwadze, że taki bilet nie jest ważny na linii 16 i 19, na trasie do Casinò i na wszystkich liniach Alilaguna. Nie dojedziemy na nim także na lotnisko Marco Polo.
Jeżeli planujemy większą ilość podróży po Wenecji (także na słynne wyspy Murano i Burano), na pewno bardziej opłaca się bilet 24-godzinny. W wersji z vaporetto (Venezia Daily Pass) to koszt 25 euro. W jego przypadku ograniczenia są takie same, jak dla biletu 75-minutowego. Tylko ten bilet pozwala na podróż pociągiem Trenitalia w połączeniach regionalnych (R) i szybkich regionalnych (RV) na terenie gminy Wenecja (stacje kolejowe Venezia S. Lucia, Venezia P.to Marghera, Venezia Mestre, Venezia Carpenedo, Venezia Mestre Ospedale).
Są także bilety 48-godzinne (za 35 euro), 72 (za 45 euro) i 168-godzinne, czyli tygodniowe (za 65 euro). Mimo, że droższe, nie są one ważne w pociągach Trenitalia.
Aktualny cennik pod tym linkiem.
Bilety można kupić w punktach stacjonarnych, w automatach biletowych i niekiedy w pojazdach (drożej). Jednak najwygodniejszą formą zakupu biletu (pozwalającą uniknąć wielkich kolejek) jest skorzystanie z aplikacji AVM Venezia. Przy okazji, jeżeli przyjeżdżacie własnym samochodem, za jej pomocą można opłacić parking. Tu link do strony Actv z informacją o aplikacji.
Dla przyspieszenia kupowania, aplikację warto zainstalować już w Polsce oraz wówczas uzupełnić niezbędne dane i podpiąć kartę płatniczą. Bilet zakupiony przez aplikację należy aktywować przed rozpoczęciem podróży. Bilet aktywowany generuje kod QR. Jego zeskanowanie jest konieczne do otwarcia bramek na wielu przystankach vaporetto. Nie jest to jednak takie proste i oczywiste zadanie. Na czytniku należy wybrać niebieski symbol kodu QR, a telefon położyć na dole urządzenia, ekranem do góry. Papierowy bilet wystarczy przyłożyć do czytnika.
Vaporetto zatrzymują się na specjalnych pływających przystankach. Są one duże, zadaszone, z miejscami siedzącymi. Taka charakterystyczna żółto-biała „wiata”. Ponieważ unoszą się na wodzie, więc często samo oczekiwanie na statek dostarcza wielu ciekawych wrażeń. Wystarczy, że obok coś przepłynie, a przystanek buja się.
Na głównych lub większych przystankach znajduje się kilka pływających „wiat”. Dla ułatwienia ich rozpoznawania, oznaczono je drukowanymi literami „A”, „B” i dalej odpowiednio do ilości „wiat”. Na rozkładach jazdy znajduje się informacja, z którego przystanku odpływa dana linia. Np. RIALTO „B”. Odległości pomiędzy „wiatami” jednego przystanku potrafią być dość spore, co warto uwzględnić przy planowanych przesiadkach (np. z linii 1 do 2 na S.MARCO - S.ZACCARIA „F”).
Przystanków vaporetto w Wenecji jest dość sporo, ale nie każda przepływająca obok linia się na nich zatrzymuje. Niektóre tramwaje wodne pomijają poszczególne przystanki, inne obsługują wszystkie, ale wzdłuż jednego brzegu i nie dają możliwości przedostania się na drugą stronę kanału. Dla ułatwienia, na stronie Actv funkcjonuje interaktywna mapa, która pokazuje dokładny przebieg danej linii wraz z przystankami, na których się zatrzymuje. Jest tam także link do rozkładu jazdy danej trasy. To ta strona.
Głównym przystankiem przesiadkowym w Wenecji jest „Piazzale Roma”. To tam kończą trasy linie autobusowe ze stałego lądu oraz jednoszynowy tramwaj i kolejka People Mover. Są tam także parkingi dla samochodów prywatnych, a w pobliżu mieści się dworzec kolejowy Venezia S. Lucia. Przystani vaporetto (pływających „wiat”) jest tam aż 7, od „A” do „G”. To tam zaczyna trasę linia vaporetto nr 1, która przepływa przez główny i największy wenecki kanał (Canal Grande) i dopływa do wyspy Lido.
Kursuje ona przez wszystkie dni tygodnia od godziny 4:36 (pierwszy kurs z Lido) do 0:39 (koniec ostatniego kursu na Lido). Przez większą część dnia pływa co 12 minut, później (i wcześniej) co 20 minut. Obsługiwana jest przez większe statki typu motobattelli. Czas całego rejsu w jedną stronę wynosi około 60 minut.
Kolejne linie vaporetto omówię w drugiej części tego materiału.
