We wrześniu 2025 na kanale YouTube Bloga Transportowego (Lukaszwo – Transport Movies) zamieściłem sześć nowych nagrań. Jeden duży film 4K i pięć krótkich typu „shorts”. Tematyka kolejowa, autobusowa i tramwajowa.
Zaczynam od większego filmu. Nagrałem go na słowackiej stacji Bańska Bystrzyca (Banská Bystrica). Jego głównym bohaterem jest „brejlovec”, po polsku określany jako „nurek”. Dokładnie to lokomotywa 754 032-1, która prowadzi pociąg R 942 „Fatran” w relacji Zvolen - Vrútky.
Fragment filmu. Lokomotywa 754 032-1 przewoźnika ZSSK (Železničná spoločnosť Slovensko) wjeżdża na stację Bańska Bystrzyca (Banská Bystrica).
Film prezentuje wjazd i odjazd tego pociągu. Nagrałem także spalinowy zespół trakcyjny 861 035-8, który odjeżdża jako pociąg Os 7325 do stacji Zvolen. 3.05.2025.
Teraz zapraszam do Krakowa. Pętla autobusowa Aleja Przyjaźni, z której w kolejny kurs do końcówki Cracovia Stadion (linia 502) wyrusza Volvo 7900A Hybrid nr BH431. Pojazd należy do MPK Kraków.
Na końcu nagrania widać także niebieski autobus Castrosua New City CNG nr MS611 z firmy Mobilis. Obsługuje on linię 110. 31 maja 2025.
Zabytkowy skład Konstal N + Lora (nr 26 + 1017) reklamuje paradę tramwajów, która przejedzie ulicami Krakowa w dniu 21 września 2025.
Oldtimery jadą z ul. św. Gertrudy w Westerplatte. 10 września 2025.
Ponownie Słowacja. Stacja Stary Smokowiec (Starý Smokovec). Odjazd dwóch wąskotorowych przegubowych wagonów silnikowych Stadler GTW kolei TEŽ (Tatranské elektrické železnice) jako pociąg Os 8224 relacji Starý Smokovec (16:06) - Tatranská Lomnica (16:20).
Pociąg tworzą wagony o oznaczeniu 425 951-1 + 425 958-6. 1 sierpnia 2025.
Wracamy do Krakowa, do tamtejszych oldtimerów. Przez przystanek „Rondo Czyżyńskie” na al. Jana Pawła II jedzie wypożyczony z Wrocławia Konstal 4N1 nr 1444 z krakowską doczepą ND nr 512. To zjazd do zajezdni Nowa Huta po zakończonej obsłudze specjalnej linii nr 7 w relacji Górka Narodowa P+R - Dąbie. 22 czerwca 2025.
Kraków. Uruchomiona w ramach obchodów 150-lecia komunikacji miejskiej specjalna linia oznaczona jako „PR”. Do jej obsługi wyznaczono wyłącznie autobusy Jelcz PR-110. Wszystkie przyjechały z innych miast. Po jednym egzemplarzu z Wrocławia, Poznania i Rzeszowa oraz dwa z Warszawy.
Linia „PR” kursowała pomiędzy pętlami autobusowymi Aleja Przyjaźni i Nowy Kleparz. Na nagraniu warszawski Jelcz PR-110M nr 4617 z 1991 roku, który właśnie rozpoczął kurs z Alei Przyjaźni. 31.05.2025.
Słowacka stacja Stary Smokowiec pojawi się w Blogu Transportowym jeszcze kilka razy. Będą kolejne filmy oraz większy materiał. Ponownie zaproszę Was także do Bańskiej Bystrzycy.
Po ponad 10 latach ponownie zapraszam na stację kolejową Jesenik. To w Czechach, w pobliżu polskich Głuchołaz. Tu link do wpisu z 2014 roku. Wówczas głównym tematem były kultowe czechosłowackie lokomotywy zwane „nurkami” lub po czesku „brejlovcami”.
Na tamtejszy dworzec dotarłem we wrześniu 2025. Tym razem nie był to główny cel wyjazdu, lecz jeden z elementów zwiedzania okolicy Jesenika. Tu warto dodać, że w tym rejonie jest dość sporo miejsc wartych zobaczenia, np. jaskinie. Oczywiście miałem wielką nadzieję na fotografowanie „brejlovca”. Niestety w trakcie pierwszej próby zastałem tylko pusty dworzec (sobota, po godzinie 15). Co ciekawe, przeszedł on przebudowę i nie ma już charakterystycznych i niezbyt wygodnych dla pasażerów peronów ziemnych.
Tak wygląda stacja Jesenik po przebudowie. Wąskie i niewygodne perony ziemne odeszły do historii. 13.09.2025.
Tuż za peronami odstawiono wagon pasażerski, a obok, przy koźle oporowym przegubowy wagon motorowy Stadler GTW 2/6. To pojazd o oznaczeniu 848 004-8. Rocznik 1999. Początkowo eksploatowany przez niemieckie koleje DB Regio. W roku 2018 zakupiony przez České dráhy. 13.09.2025.
Nad stacją kolejową Jesenik (dosłownie, bo na sporym wzniesieniu) znajduje się uzdrowisko Priessnitz. Ciekawe miejsce z bogatą historią i pięknymi widokami. Zdecydowanie warto zwiedzić. Z pozbawionej pociągów stacji właśnie tam trafiliśmy.
Po około dwóch godzinach wracaliśmy i wówczas na dworcu już był „brejlovec”. Wygaszony, z gotowym do drogi składem. Maszyna to 750 701-5, nosząca imię „Markéta”. Rocznik 1977.
Pierwotnie pod oznaczeniem T478.3368, a następnie (od roku 1988) jako 753 368-3. Kolejna zmiana numeru nastąpiła w roku 1993, gdy lokomotywa ta stała się 750 401-2. Tak do roku 2010. Wówczas firma CZ LOKO przeprowadziła modernizację „brejlovca”, np. zmieniając silnik na Caterpillar 3512C HD. Od tamtego czasu funkcjonuje oznaczenie 750 701-5.
Do lokomotywy doczepiono cztery wagony, które tworzą pociąg Sp 1402 w relacji Jesenik (17:01) – Ostružná (17:29/30) - Jindřichov na Moravě (17:49) - Zábřeh na Moravě (18:25). Tam bieg kończą „brejlovec” i pierwszy wagon. Natomiast trzy ostatnie przechodzą na prowadzony trakcją elektryczną pociąg R 902 „Bouzov” w relacji Šumperk (18:08) - Zábřeh na Moravě (18:22/34) - Vyškov na Moravě (19:57/20:00) - Brno hl.n. (20:38). Czyli w sumie można stwierdzić, że jest to pociąg do Brna.
Na stacji Jesenik do zdjęć pozuje lokomotywa 750 701-5 „Markéta” z pociągiem Sp 1402 narodowego przewoźnika České dráhy. W tle powinny być góry, ale skutecznie i ciekawie zasłoniły je chmury. Na pierwszym planie fragment rampy ładunkowej zasypanej kawałkami przeładowywanego tu na wagony drewna. Widoczny szlak kolejowy za pociągiem prowadzi do stacji Mikulovice i dalej do Polski, do Głuchołaz. Jest tam także odgałęzienie do miejscowości Zlaté Hory, które ubiegłoroczna powódź zniszczyła, ale już zostało odbudowane, choć ruchu jeszcze nie przywrócono. 13.09.2025.
Zbliżenie na lokomotywę, która zgodnie z informacją na ścianie czołowej, wykonuje zadania w województwie Olomouc - Olomoucký kraj.
Więcej wpisów dotyczących kolej czeskich do zobaczenia pod tagiem „ĆD”.
Wpisy prezentujące lokomotywy w Polsce nazywane „nurkami” do zobaczenia pod tagiem „brejlovec”.
Ponownie wracam do tematu ostrawskich targów Czech Raildays 2019. Ostatnio prezentowałem wagon motorowy o nazwie Lucy Train (tu link do tego materiału). Teraz pokażę modele, które udało mi się wówczas sfotografować.
Oprócz ekspozycji zewnętrznej dotyczącej różnego rodzaju pojazdów (także autobusy i ciężarówki), na targach znajdowały się tradycyjne stoiska. Rozmieszczono je w odpowiednio zaadaptowanej hali magazynowej. To właśnie tam natrafiłem na ciekawe, jednocześnie duże modele. Były one już prezentowane w trakcie wcześniejszej edycji targów (tu link). Teraz zmieniono ich ustawienie lub pokazano w zupełnie inny sposób.
Przykładowo „bardotka” ČSD: T478.1002 została „otwarta”. Ustawiona na podnośnikach i w ten sposób zaprezentowano jej silnik i inne elementy ukryte we wnętrzu lokomotywy.
Warto jeszcze przypomnieć, że jej pierwowzór z 1964 roku jest czynnym pojazdem historycznym, który prowadził pociągi specjalne np. w dniu 23 września 2023 z okazji wydarzenia pod nazwą Národní den železnice 2023. Tu link do serii materiałów na ten temat.
„Otwarty” model lokomotywy T478.1002. 11.06.2019.
Pierwowzór modelu lokomotywy T478.1002. Maszyna podstawiona z jednym z wielu tego dnia pociągów specjalnych. Národní den železnice 2023, Bohumin. 23.09.2023.
Były także wagony motorowe. Znany z wcześniejszej edycji targów M260.001. Oryginał z 1939 roku jest odrestaurowany i sprawny.
Oprócz niego pokazano jeszcze będącego w trakcie budowy „motoraka”. Nie wiadomo, który konkretnie pojazd jest jego pierwowzorem.
Model wagonu motorowego M260.001.
Model „motoraka” jeszcze nie był w pełni gotowy.
Nie mogło także zabraknąć „laminatki”, czyli elektrowozu 240 139-6. Pierwowzór z roku 1970. Škoda 47E6 będąca w posiadaniu ČD Cargo. Zdjęcia, które można zobaczyć w Internecie wskazują, że lokomotywa obecnie jest niebieska - w barwach firmowych swojego właściela.
Model lokomotywy 240 139-6 przewoźnika ČD Cargo.
Jeden z modeli był dość nietypowy. To wagon cysterna, który pełnił bliżej nieokreśloną funkcję spożywczą. Małe kubeczki i kranik sugerują podawanie napojów. Zamontowany w obudowie termometr wskazuje, że mogą to być napoje gorące, czyli najprawdopodobniej kawa, a może tylko wrzątek. To jednak tylko takie moje gdybanie.
Mała cysterna o nieokreślonej praktycznej funkcji. Kawiarka, termos, a może podgrzewacz?
Tyle w temacie pokazanych w Ostrawie modeli. Niestety nie pamiętam, czy na terenie wystawienniczym znajdował się przerobiony na jeżdżącą makietę kolejową dawny wagon pasażerski z przedziałem bagażowym. Opisywałem go w relacji z 2018 roku. Najprawdopodobniej jednak tym razem go nie było. Nie jest on widoczny na żadnym z wielu zdjęć, które wówczas wykonałem. Nie odpuściłbym też możliwości obejrzenia tych ciekawych czeskich i słowackich modeli.
W następnej części tej targowej relacji pojawi się „brejlovec”. Tu link do tego wpisu.
W 2016 roku opublikowałem materiał prezentujący pociągi spalinowe na czeskiej stacji Ostrava střed (tu link). Głównym jego tematem były lokomotywy (kultowe „brejlovce”) prowadzące pasażerskie składy wagonowe. Na końcu pisałem o planowanym przez Koleje Czeskie zakupie nowych spalinowych zespołów trakcyjnych. W Internecie było wówczas sporo informacji na ten temat. Tak się jednak nie stało.
Zakupiono nowy tabor, ale „brejlovce” nadal pozostały w ruchu. Teraz kursują one z piętrowymi składami typu push-pull produkcji firmy Škoda Transportation. Łącznie České dráhy zamówiły pięć takich zestawów. Wyznaczono je do obsługi linii z Ostrawy przez Frýdek-Místek do miejscowości Frenštát pod Radhoštěm. Pojawiła się zatem nowoczesność, ale niesamowity klimat pociągu pasażerskiego z lokomotywą spalinową pozostał.
Każdy skład push-pull składa się z trzech piętrowych wagonów. Sterowniczego, doczepnego i krańcowego, do którego podpina się pojazd trakcyjny. Lokomotywy dedykowane do ich obsługi to zmodernizowane maszyny serii 750. Cały pociąg posiada łącznie 356 miejsc siedzących. W jego wnętrzu wydzielono przestrzeń do przewozu rowerów i nart. Cały skład jest klimatyzowany, wyposażony w 5 toalet. Prędkość maksymalna składu to 160 km/h. Nowe pociągi push-pull posiadają większość miejsc klasy drugiej, jest także wydzielony mały przedział klasy pierwszej.
Do regularnej eksploatacji pociągi Škoda 13Ev (tak oznaczony jest ten typ piętrowego składu push-pull) weszły wraz z rozkładem jazdy 2021/2022, który zaczął obowiązywać od 12 grudnia 2021. Dopiero kilka miesięcy później udało mi się je udokumentować – na stacji Ostrava střed. Przy okazji uwieczniłem także inne pojazdy.
Na stację Ostrava střed trafiłem 17 czerwca 2022 (piątek) po południu. Praktycznie od razu od strony Witkowic przyjechał duet lokomotyw ČD Cargo. Jako pierwsza jechała „bardotka”, a dokładniej maszyna o oznaczeniu 751 219-7. To 1971 rocznik. Maszyna przydzielona do lokomotywowni Ostrawa. Sprzęgnięto z nią inną miejscową lokomotywę: 731 047-7 z 1992 roku.
W perony stacji Ostrava střed wjeżdża „bardotka” nr 751 219-7 z ČD Cargo. Razem z nią jedzie niewidoczna lokomotywa 731 047-7. 17.06.2022.
Sprzęgnięta z „bardotką” lokomotywa 731 047-7 w trakcie przejazdu przez stację Ostrava střed. 17.06.2022.
Następnie nadjechał „piętrus”, ale jeszcze nie ten oczekiwany typu 13Ev. To CityElefant nr 58 (471 058-8 / 971 058-3). Rocznik 2009. Ten elektryczny zespół trakcyjny obsługiwał linię R61, a dokładniej pociąg Sp 1626 relacji Třinec (16:06) - Havířov (16:35/36) - Ostrava hl. n. (16:57/17:00) - Opava východ (17:36). Jednostka ta otrzymała imię „Ivanka”.
CityElefant nr 58 wjeżdża na stację Ostrava střed.
Wymiana pasażerów i odjazd „miejskiego słonia” ze stacji Ostrava střed.
W końcu doczekałem się. Nadjechał piętrowy push-pull. Był to skład nr 4, prowadzony zmodernizowaną lokomotywą 750 712-2. Całość jako linia S6, a dokładniej pociąg Os 20155 relacji Frýdlant nad Ostravicí (16:15) - Frýdek-Místek (16:28/30) - Ostrava hl. n. (17:02).
Prowadzący go „brejlovec” powstał w 1975 roku, otrzymując wówczas oznaczenie T478.4002. W roku 1983 zmieniono je na T478.4202, a od 1 stycznia 1988 roku, w ramach zmiany systemu oznakowania lokomotyw, stał się 754 202-0. Na tym nie koniec zmian numeracji. Od 1 lipca 1994 była to lokomotywa nr 750 410-3. W roku 2011, w firmie CZ LOKO z miejscowości Česká Třebová „nurek” przeszedł modernizację, stając się obecną lokomotywą nr 750 712-2. Nie była to jednak jeszcze maszyna mogąca współpracować ze składami typu push-pull. Na taką przebudowano ją jesienią 2020, także w CZ LOKO.
Niecałe dwa miesiące po mojej wizycie w Ostrawie, 10 sierpnia 2022 lokomotywa ta wraz z piętrowym składem nr 2 uległa wypadkowi we Frydku-Mistku. Pod pociąg wjechała ciężarówka. Nikt nie zginął, nie było też ciężko rannych, ale lokomotywa i wagony uległy uszkodzeniu. Nie mam informacji, czy już je przywrócono do ruchu.
Lokomotywa 750 712-2 prowadzi skład Škoda 13Ev push-pull nr 4. Wjazd na stację Ostrava střed.
Zbliżenia na poszczególne wagony składu Škoda 13Ev push-pull nr 4 w trakcie wjazdu na stację Ostrava střed. Wagon bezpośrednio za lokomotywą serii Bdmteeo298 (ściana przyległa do lokomotywy pozbawiona drzwi - wagon krańcowy), następnie wagon doczepny (możliwość wydłużania składu przez dodawanie kolejnych wagonów doczepnych) serii Bdmteeo297 i na końcu wagon sterowniczy (z przedziałem klasy pierwszej) serii ABfbdmteeo396. Na wagonach oprócz nazwy przewoźnika (České dráhy) podano nazwę regionu, po którym kursują (Moravskoslezský kraj, czyli stosując polską terminologię województwo morawsko-śląskie) oraz informacje o finansowaniu zakupu przez Ministerstwo Transportu i Unię Europejską.
Widok na wagon sterowniczy składu Škoda 13Ev push-pull nr 4 (pełny numer: 86-72 004-6). Pociąg odjeżdża ze stacji Ostrava střed.
Jeszcze trochę czekania i w przeciwnym kierunku nadjechał inny push-pull. Tym razem nr 1, wagonem sterowniczym do przodu (nr 86-72 001-2). Jako źródło mocy wystąpiła lokomotywa 750 719-7. Całość tworzyła pociąg Os 20158 relacji Ostrava hl. n. (16:55) - Frýdek-Místek (17:29/31) - Frýdlant nad Ostravicí (17:44).
„Brejlovec” napędzający pociąg to wbrew wyższemu numerowi kolejnemu, maszyna starsza od opisanej powyżej. To rocznik 1973. Wówczas jako T478.3096 rozpoczęła pracę w Bratysławie. Później następowało kilka zmian lokalizacji, ale zawsze były to przydziały na terenie obecnej Słowacji. Od 1 stycznia 1988 „brejlovec” zmienił oznaczenie na 753 096-7. Po przebudowie w roku 1993 w ŽOS Zvolen lokomotywa stała się przedstawicielem serii 750, a dokładniej otrzymała numer 750 096-0. Około roku 2010 słowacki państwowy przewoźnik wycofał ją z eksploatacji. Źródła internetowe podają, że maszyna następnie została sprzedana prywatnemu nabywcy z Czech, dokładniej z Kladna. Autorzy strony Mamba754 piszą, że w 2012 roku została przemianowana na 750 312-1 (ponoć takie oznaczenie nigdy nie znalazło się na lokomotywie). Tak trafiła do firmy ILA Leasing, która finansowała przebudowę serii 750 dla przewoźnika České dráhy. Ta część historii pojazdu nie jest rozpowszechniona. Równolegle funkcjonuje wersja prostsza, czyli podająca, że to rocznik 1975, ex T478.3258, późniejsza 750 258-6 kolei ČD. Dla obu historii wspólny jest rok 2012, w którym po modernizacji powstała obecna 750 719-7. W roku 2020 przystosowana do obsługi składów typu push-pull.
Osobiście skłaniam się ku tej pierwszej, „słowackiej” wersji, która widnieje na stronie Mamba754 (tu link). Skupia ona grupę pasjonatów tych lokomotyw, którzy dołożyli wszelakich starań, aby poznać, a następnie opublikować pełną historię poszczególnych maszyn.
Skład Škoda 13Ev push-pull nr 1 wjeżdża na zapełniony oczekującymi pasażerami peron pierwszy stacji Ostrava střed.
Wymiana pasażerów zakończona, pociąg linii S6 do miejscowości Frýdlant nad Ostravicí za chwilę wyruszy w dalszą drogę. Po prawej wagon motorowy 843 024-1, a w tle galeria handlowa Forum Nová Karolina, do której wnętrza prowadzi widoczna kładka nad torami.
Push-pull nr 1 z lokomotywą 750 719-7 odjeżdża ze stacji Ostrava střed. Wraz z modernizacją pozwalającą na obsługę tego typu składów, w kabinach „brejlovców” zamontowano wyświetlacze podające relację pociągu.
Wizytę na stacji Ostrava střed zakończyłem dokumentując przejazd żółtego pociągu RegioJet. Był to IC 1016 relacji Havířov (16:49) - Ostrava hl. n. (17:08/10) - Olomouc hl. n. (18:16/18) - Pardubice hl. n. (19:48/49) - Praha hl. n. (20:55). Prowadził go elektrowóz Bombardier TRAXX MS3 nr 8 212. Rocznik 2021.
Bombardier TRAXX MS3 nr 8 212 z pociągiem do Pragi przewoźnika RegioJet wjeżdża na stację Ostrava střed, którą minie bez zatrzymania.
Opisane powyżej pociągi udokumentowałem filmowo. Poniżej materiał prezentujący je w ruchu.
Dodatkowo do zdjęć pozował mi odstawiony przy drugim peronie skład spalinowy. Konkretnie wagon motorowy 843 024-1 (rocznik 1997) z wagonem doczepnym nr 29-29 001-6 (seria Btn753, rocznik 1995, prototyp) i wagonem sterowniczym 80-29 009-5 (rocznik 1997, pierwotne oznaczenie to 943 009-1). Miał on jeszcze około godziny czekania na odjazd jako pociąg R 840 „Cvilín“ w relacji Ostrava střed (17:42) - Ostrava hlavní nádraží (17:47/49) - Ostrava-Svinov (17:56/18:00) - Opava východ (18:22/28) - Krnov (18:56).
Oczekujący przy drugim peronie pociąg do Krnova złożony z pojazdów o oznaczeniach: 843 024-1, 29-29 001-6 i 80-29 009-5.
W środku wyjątkowy wagon doczepny. Pierwszy, który powstał, czyli prototypowy 29-29 001-6. Pojazdy mają oznaczenia kraju ołomunieckiego (Olomoucký kraj), gdyż to po jego obszarze kursują najczęściej i obsługują kursy zlecane przez tamtejszy samorząd. Ich przydzieloną lokomotywownią jest Olomouc.
Kartka z relacją umieszczona w drzwiach jednego z wagonów. Co ciekawe, pod informacją o obsługiwanym pociągu R 840 „Cvilín“ podano dostępne opcje dalszych połączeń.
Na stacji Ostrava střed niedawno ustawiono parowóz – pomnik. Będzie on bohaterem oddzielnego wpisu.
