Podsudecka i Oświęcim

 

Tradycyjnie, raz w roku piszę parę słów o nowym kolejowym rozkładzie jazdy, skupiając się głównie na niezelektryfikowanej Magistrali Podsudeckiej (przykładowy link). Biorąc pod uwagę fakt, że mamy już sierpień 2024, a rozkład został wprowadzony 10 grudnia 2023, słowo „nowy” jest już mocno nieaktualne. Niemniej pewne zmiany są na tyle ciekawe, że warto o nich napisać.

Nadal wyłączną obsługę pociągów dalekobieżnych kursujących przez niezelektryfikowaną Magistralę Podsudecką zapewniają spalinowe zespoły trakcyjne serii SN84 z SKPL. Ruch tych pojazdów jest jednak większy. W rozkładzie 2022/2023 codziennie kursował tylko jeden pociąg, TLK „Sudety” z Krakowa Głównego do Jeleniej Góry (przez Katowice, Kędzierzyn-Koźle, Nysę, Kamieniec Ząbkowicki, Świdnicę Miasto, Jaworzynę Śląską, Wałbrzych Główny) i powrotny. Dodatkowo w weekendy pojawiał się pociąg TLK „Wetlina” z Zagórza do Kłodzka Miasta. Na niezelektryfikowaną Magistralę Podsudecką docierał on z Opola Głównego, linią przebiegającą przez Szydłów do Nysy. Potem przejazd do Kamieńca Ząbkowickiego i już „pod drutem” do stacji końcowej. Powrót tego samego dnia.

Teraz codziennie po Podsudeckiej jadą dwie pary pociągów dalekobieżnych. Tradycyjnie, od 2020 roku jest to TLK „Sudety” łączący Kraków Główny z Jelenią Górą. W tym przypadku zmieniły się godziny przejazdu. Można powiedzieć, że je odwrócono. Od początku pociąg ten rano wyruszał z Krakowa i około 21:00 do niego wracał. Teraz jest odwrotnie. Rano przejazd Jelenia Góra – Kraków Główny, a po południu powrót. Tak to wygląda z rozpisanymi godzinami (dla wybranych stacji): Jelenia Góra (4:46) – Wałbrzych Główny (5:30/31) – Jaworzyna Śląska (6:06/09) – Świdnica Miasto (6:20/21) – Kamieniec Ząbkowicki (7:27/29) – Nysa (8:15/16) – Kędzierzyn-Koźle (9:42/43) – Gliwice (10:10/14) – Katowice (10:38/41) – Trzebinia (11:19/20) – Kraków Główny (11:57). Relacja powrotna: Kraków Główny (14:59) – Trzebinia (15:27/28) – Katowice (16:06/16) – Gliwice (16:38/42) – Kędzierzyn-Koźle (17:11/16) – Nysa (18:37/39) – Kamieniec Ząbkowicki (19:23/25) – Świdnica Miasto (20:25/26) – Jaworzyna Śląska (20:37/42) – Wałbrzych Główny (21:16/17) – Jelenia Góra (22:02). Łącznie ponad 391 km w każdą stronę.

Pociąg TLK „Sudety” po zmianie godzin kursowania. Poranny przejazd do Krakowa Głównego. Kędzierzyn-Koźle Przystanek. SN84-001 „Mucha” z 1973 roku mija peron, a na drugim zdjęciu przejeżdża przez most nad Kanałem Kłodnickim. 30.06.2024.

Druga para to nowy pociąg. TLK „Szczeliniec”. Również łączący Kraków Główny z Jelenią Górą, ale po nieco innej trasie. Oto jej przebieg (dla wybranych postojów): Kraków Główny (6:57) – Trzebinia (7:26/27) – Katowice (8:05/15) – Gliwice (8:37/38) – Kędzierzyn-Koźle (9:04/05) – Nysa (10:33/35) – Kamieniec Ząbkowicki (11:19/20). Tam TLK „Szczeliniec” opuszcza Magistralę Podsudecką i jedzie „pod drutem” przez Kłodzko Główne (11:41/42) do Kłodzka Miasta (11:45/53), gdzie następuje zmiana kierunku jazdy i powrót do Kłodzka Głównego (11:56/12:09). Następnie przejazd piękną (wiadukty, tunele, mosty i górskie widoki) niezelektryfikowaną linią między innymi przez Jedlinę-Zdrój (13:00/01) do Wałbrzycha Głównego (13:09/10) i dalej znów „pod drutem” do Jeleniej Góry (13:55). 

Trasa powrotna: Jelenia Góra (14:29) – Wałbrzych Główny (15:15/24) – Jedlina-Zdrój (15:32/38) – Kłodzko Główne (16:30/31) – Kłodzko Miasto (16:33/41) – Kłodzko Główne (16:44/45) – Kamieniec Ząbkowicki (17:05/06) – Nysa (17:53/54) – Kędzierzyn-Koźle (19:19/20) – Gliwice (19:47/50) – Katowice (20:13/16) – Trzebinia (20:57/21:05) – Kraków Główny (21:35). Łącznie ponad 377 km w każdą stronę.

Wprowadzenie pociągu TLK „Szczeliniec” wiązało się z likwidacją weekendowej wydłużonej trasy TLK „Wetlina” do Kłodzka Miasta. Z linii łączącej Opole z Nysą zniknęły zatem pociągi dalekobieżne. Tu jednak warto wspomnieć o ich wielkim powrocie w okresie 8 – 17 kwietnia 2024. Wówczas na Magistrali Podsudeckiej pomiędzy Nysą i Kędzierzynem-Koźlem prowadzono prace remontowe i TLK „Szczeliniec” oraz TLK „Sudety” kursowały objazdem przez Opole i Szydłów. 

Historyczne zdjęcie. Pociąg TLK „Wetlina”, w wydłużonej relacji do Kłodzka Miasta, oczekuje na odjazd z Krakowa Głównego. Obsługę zapewnia SN84-003 „Żuczek” z 1976 roku. 21.10.2023. 

Ciekawostka z SN84-003. Tabliczka informująca o przeprowadzonej w 1997 roku modernizacji. 21.10.2023.

Pociąg TLK „Wetlina” do stacji Kłodzko Miasto na dworcu w Katowicach. Obsługę zapewnia 
SN84-003 „Żuczek”. 21.10.2023. 

Zwiększenie ilości pociągów dalekobieżnych obsługiwanych przez SN84 na Magistrali Podsudeckiej oraz eksploatowanie ich na trasach w Bieszczady, a także uruchomienie przez SKPL komercyjnego połączenia do Ukrainy trakcją spalinową, wymusiły na przewoźniku wprowadzenie do ruchu kolejnego pojazdu tej serii. Tak więc w eksploatacji jest już pięć takich spalinowych zespołów trakcyjnych. Najnowszy z nich to SN84-005 „Jaśko”. Rocznik 1975.

SN84-005 „Jaśko” jako poranny pociąg TLK „Sudety” do Krakowa Głównego. Postój na stacji Kędzierzyn-Koźle. 17.12.2023.

Tak dynamicznie prezentował się „Jaśko” w trakcie obsługi pociągu TLK „Sudety” z Jeleniej Góry do Krakowa Głównego na stacji Kędzierzyn-Koźle. Na nagraniu zobaczycie również wjazd lokomotywy EP07-412 z pociągiem IC „Szyndzielnia” w relacji Bielsko-Biała Główna – Ustka. Pierwsze dni obowiązywania rozkładu 2023/2024, a dokładnie 17.12.2023.

Tyle w temacie Magistrali Podsudeckiej. No chyba, że macie ochotę przeczytać coś starszego na jej temat – zapraszam do relacji z 2000 roku. Tu link. 

Ponieważ co jakiś czas pojawiam się na stacji Oświęcim, pora na parę zdań dotyczących nowego rozkładu 2023/2024 w tamtym mieście. Dość mocno rozbudowany dworzec kolejowy zaczął od 10 grudnia 2023 przyjmować bardzo dużo pociągów międzynarodowych. W zasadzie wszystkie, które z Krakowa jeździły do Czech (i dalej) przez Katowice. Oficjalnie decyzję tę tłumaczono pracami modernizacyjnymi węzła katowickiego i zmniejszoną w związku z tym jego przepustowością.

Zatem na stacji Oświęcim zrobiło się dość ciekawie. Oprócz obecnych tam zawsze elektrycznych zespołów trakcyjnych, zaczęły przyjeżdżać elektrowozy z wagonami różnych przewoźników. Wśród nich słynne i kultowe szwajcarskie wagony panoramiczne w składzie EC „Porta Moravica” z Grazu do Przemyśla Głównego i oczywiście w relacji powrotnej. 

Lokomotywa EP09-037 (rocznik 1994) z PKP Intercity w trakcie wjazdu oraz postoju na stacji Oświęcim z pociągiem  EC „Porta Moravica” z austriackiego Grazu do Przemyśla Głównego. Pociąg zestawiony z czterech wagonów, w tym jeden austriackich kolei ÖBB, a pozostałe szwajcarskich SBB-CFF-FFS. Trzy skróty wynikają z kilku języków urzędowych: niemiecki (SBB - Schweizerische Bundesbahnen), francuski (CFF - Chemins de fer fédéraux suisses) i włoski (FFS - Ferrovie Federali Svizzere). Powszechnie przyjmuje się używanie tego pierwszego, czyli SBB. 25.12.2023.

Szwajcarskie wagony pociągu EC „Porta Moravica”. Na końcu słynny wagon panoramiczny klasy pierwszej serii Apm 61. Na jego bokach widnieje logotyp „Gotthard Panorama Express”. Rozkładowy czas przejazdu z Grazu do Przemyśla Głównego wynosi blisko 12 godzin, od 5:26 do 16:58. Odległość, którą pociąg ten pokonuje na terytorium Polski to 414 kilometrów. Oświęcim, 25.12.2023.

Lokomotywa EP09-036 (rocznik 1994) z pociągiem EC „Porta Moravica” w przeciwnej relacji (do Grazu) i w dzień roboczy (na stacji Oświęcim fotografowałem w pierwszy dzień świąt). Przejazd przez Kraków Grzegórzki. Ilość wagonów szwajcarskich bez zmian, natomiast przybyły dwa austriackie ÖBB. Panoramiczny jako pierwszy. 23.05.2024.

Inny przykładowy pociąg międzynarodowy na stacji Oświęcim. Lokomotywa EU07-421 (rocznik 1986) z PKP Intercity prowadzi skład IC „Cracovia” z Przemyśla Głównego do stacji Praha-Vršovice i Budapest Nyugati. W składzie wagony ČD, PKP Intercity i MÁV-START. 26.12.2023.

Poniżej film przedstawiający EC „Porta Moravica” z Grazu do Przemyśla Głównego (z EP09-037) oraz IC „Cracovia” z Przemyśla Głównego do stacji Praha-Vršovice i Budapest Nyugati (z EU07-421) na stacji Oświęcim. 25 i 26 grudnia 2023.

Nowy rozkład 2023/2024 to powrót do Oświęcimia połączeń z Krakowem przez Spytkowice i Skawinę. Nie jak przed laty do Krakowa Płaszowa, lecz z pominięciem tej stacji, przez łącznicę do Krakowa Głównego, a w wybranych przypadkach dalej, do Kozłowa lub Sędziszowa. To linia SKA2 obsługiwana przez Koleje Małopolskie. 

EN77-001 (rocznik 2011) jako pociąg linii SKA2 Kolei Małopolskich w relacji Oświęcim - Skawina - Kraków Główny - Kozłów. 25.12.2023.

Do Oświęcimia Koleje Małopolskie docierają również w relacji z Krakowa Głównego przez Trzebinię i Chrzanów. Tu EN64-004 (rocznik 2014) wraz z innym ezt w oczekiwaniu na powrót do stolicy Małopolski. 25.12.2023.

Do Oświęcimia w tym rozkładzie jazdy docierają również ciekawe połączenia regio z Krakowa Głównego przez Trzebinię. Piszę „ciekawe” ze względu na ich wydłużone i niekiedy dość nietypowe relacje. Np. pociąg nr 39302 z Dębicy (13:54) do Oświęcimia (16:53). Prawie 3 godziny jazdy, a odległość do pokonania to 175 kilometrów.

EN99-001 i EN64-003 (obie jednostki z 2014 roku) właśnie skończyły bieg jako pociąg regio nr 39302 z Dębicy. Stacja Oświęcim. 17.07.2024.

W rozkładzie jazdy 2023/2024 niektóre pociągi PKP Intercity prowadzone są lokomotywami PKP Cargo. Tu przykład w postaci EU07-1527 oczekującej na zatrudnienie w peronach stacji Kraków Główny. Jest to rocznik 1967. Pierwotnie jako EU07-010, modernizacja w roku 2013. W tle czeskie wagony tworzące pociąg IC „Galicja” z Krakowa Głównego do stacji Praha-Vršovice przez Trzebinię, Oświęcim.

Warto jeszcze dodać, że ruch pociągów w Oświęcimiu jest w Blogu Transportowym prezentowany w cyklu pod nazwą „Na stacji Oświęcim”. Tu przykładowy link.

Nowe filmy – marzec 2024

 

Tradycyjnie raz w miesiącu zapraszam Was do obejrzenia nowości filmowych na kanale YouTube Bloga Transportowego (Lukaszwo – Transport Movies). W marcu 2024 opublikowałem na nim cztery materiały. Dwa duże filmy 4K i tyle samo krótkich typu „shorts”.

Pierwszy z dużych filmów to tematyka kolejowa. Stacja Oświęcim i przejeżdżający przez nią pociąg EC „Porta Moravica” z austriackiego Grazu do Przemyśla Głównego. Prowadzi go lokomotywa EP09-037.

W drugiej części zobaczycie inny pociąg międzynarodowy - IC „Cracovia” z Przemyśla Głównego do stacji Praha-Vršovice i Budapest Nyugati. Tu w roli głównej lokomotywa EU07-421.

Fragment filmu. Stacja Oświęcim. Pociąg EC „Porta Moravica” prowadzony lokomotywą EP09-037. 

Fragment filmu. Stacja Oświęcim. Pociąg IC „Cracovia” prowadzony lokomotywą EU07-421. 

Skład pierwszego pociągu złożony jest z wagonów austriackich kolei ÖBB i szwajcarskich SBB (w tym wagon panoramiczny z Gotthard Panorama Express). Nagrywałem 25 grudnia 2023.

Natomiast w składzie drugiego znajdują się wagony ČD, PKP Intercity i MÁV-START. Nagrywałem 26 grudnia 2023.

Drugi z marcowych filmów 4K powstał w Kopenhadze. Przedstawia kilka tamtejszych autobusów, które nagrywałem w dniach 19 i 20 stycznia 2024.

Fragment filmu. Autobus MAN Lion's City 12 E nr 4505 dojeżdża do pętli linii 26 na Sankt Annæ Pl. Na tablicy kierunkowej wyświetla się już przeciwna końcówka Bellahøj. 

Fragment filmu. MAN Lion`s City GL CNG nr 1631 jako linia 5C w relacji do Herlev Hospital na Nørre Voldgade, obok pętli autobusowej Nørreport.

Fragment filmu. Scania OmniLink nr 1160 wjeżdża na plac postojowy pętli Nørreport. 

Poniżej szczegóły filmu ze stolicy Danii.

0:00 - Intro

0:15 - MAN Lion's City 12 E nr 4505 na linii 26 (Sankt Annæ Pl.)

0:34 - MAN Lion's City 12 E nr 4513 na linii 27 (Folke Bernadottes Allé)

0:54 - Volvo 8900LE nr 4104 na linii 184 (Nørre Voldgade)

1:05 - MAN Lion`s City GL CNG nr 1631 na linii 5C (Nørre Voldgade)

1:25 - Scania OmniLink nr 1160 wjeżdża na pętlę autobusową Nørreport

Kopenhaskie autobusy będą jeszcze bohaterami oddzielnego wpisu.

Pozostałe dwa materiały to autobusowe „shortsy”. Oba nagrane w trakcie dnia otwartego krakowskiej zajezdni Wola Duchacka (2.03.2024).

Pierwszy przedstawia „ogórka”, czyli Jelcza 272 MEX, który kursował na bezpłatnej linii po terenie zajezdni.

Link do filmu Shorts - Jelcz 272 MEX właśnie rozpoczyna kolejny kurs po zajezdni Wola Duchacka.

Drugi to Solaris Urbino 12 electric nr DE636. On również woził pasażerów po zajezdni, na przemian z „ogórkiem”.

Link do filmu Shorts - Solaris Urbino 12 electric nr DE636 właśnie rozpoczyna kolejny kurs po zajezdni Wola Duchacka.

Większy wpis dotyczący dnia otwartego zajezdni Wola Duchacka pod tym linkiem.

Pogórze 2023, impreza z SU46 (1) – do Katowic

 

W pierwszy weekend września 2023 Biuro Turystyki Kolejowej TurKol.pl uruchomiło kolejne pociągi specjalne. Tym razem imprezę nazwano „Pogórze 2023”, a do prowadzenia składów wybrano lokomotywę SU46-029. To jedna z ostatnich czynnych przedstawicielek tej serii. 

Ze względu na lokomotywę, a w zasadzie reprezentowaną przez nią serię SU46, z którą miałem kontakt już od pierwszych lat swego życia, musiałem wręcz obowiązkowo wziąć udział w tej imprezie. 

Program zapowiadał się rewelacyjnie, obejmując aż trzy dni, od 1 do 3 września. Zdecydowałem się na sam początek imprezy, czyli na piątek, 1 września. Wówczas, o godzinie 9:00 z Katowic ruszał pierwszy pociąg specjalny. „Ślązak” do stacji Świdnica Miasto (przyjazd 15:24) z planowymi postojami w Gliwicach (9:22/26), Kędzierzynie-Koźlu (9:53/56), Prudniku (10:45/51), Nysie (11:21/13:20 – obsługa pociągu „Prysznic” do Głuchołaz), Otmuchowie (13:40/45), Kamieńcu Ząbkowickim (14:07/12), Ząbkowicach Śląskich (14:25/28) i Dzierżoniowie (14:55/15:02).

Pociągi organizowane przez TurKol.pl miałem już okazję fotografować (tu link do relacji z przejazdu przez Baborów). Tym razem postanowiłem zostać pasażerem, przy okazji mając swój finansowy wkład w organizację tego niesamowitego przejazdu.

Bilet na całą trasę pociągu „Ślązak” (bez względu na miejsce wsiadania i wysiadania) to koszt 159 zł (druga klasa). Dodatkowo kupiłem także za 79 zł bilet w pociągu „Prysznic” z Nysy do Głuchołaz i powrót. Transakcja internetowa, po której zostaje wystawiona faktura. Na jej podstawie, już w pociągu wydawane są bilety. Wyjątkowe – pamiątkowe kartonikowe, czyli jak za czasów świetności serii SU46. Miejsca w pociągu były przydzielane na kilka dni przed imprezą – informacja o nich została przesłana na e-maila.

Dla mnie impreza „Pogórze 2023” zaczęła się już na stacji Kraków Główny. Przede wszystkim dlatego, że do Katowic miałem podróżować trakcją spalinową. W dodatku był to pociąg zmierzający na Magistralę Podsudecką, po której specjalny z SU46 miał się przemieszczać. Mowa o spalinowym zespole trakcyjnym serii SN84 w obsłudze pociągu TLK „Sudety” z Krakowa Głównego (6:59) do Jeleniej Góry (13:51) przez między innymi Nysę (10:25/26), Kamieniec Ząbkowicki (11:12/13), Świdnicę Miasto (12:13/14) i Wałbrzych Główny (13:01/02). Tego dnia był to SN84-002 „Strapa”. Rocznik 1974, ex koleje zachodnioniemieckie DB, gdzie kursował pod oznaczeniem 614 025-5 + 914 023-7 + 614 026-3.

Pojazd ten budził spore zainteresowanie młodych miłośników kolei, którzy zmierzali do Katowic na spotkanie z SU46. Przez ich bieganie po peronie i dokumentowanie fotograficzne SN84 śmiało mogę stwierdzić, że impreza ta nie tylko dla mnie rozpoczęła się już w Krakowie.

SN84-002 „Strapa” przewoźnika SKPL jako organizowany przez PKP Intercity pociąg TLK „Sudety”. Stacja Kraków Główny. W trakcie wykonywania zdjęć pojazd był jeszcze niedostępny dla pasażerów. 1.09.2023.

Kiedy do odjazdu z Krakowa Głównego szykował się SN84-002, w pobliżu na podjęcie nieznanego mi pociągu PKP Intercity oczekiwał elektrowóz PKP Cargo. Dokładnie maszyna o oznaczeniu EU07-1519. Rocznik 1987. Pierwotnie jako EU07-445, a w roku 2011 przebudowa na EU07-1519. 1.09.2023.

Wnętrze SN84-002. Wejście do kabiny sterowniczej. Na drzwiach napis: „Maszynista nie prowadzi sprzedaży biletów”. Czyżby TLK  „Sudety” podróżowało sporo Czechów przyzwyczajonych do takiej formy sprzedaży biletów w swoich „motorakach”?

 

Przed Mysłowicami SN84-002 przewiózł mnie obok ciekawego składu węglarek. Był on mocno międzynarodowy, złożony głównie z wagonów czeskich, ale pośród nich znajdowały się także pojazdy z Chorwacji i Francji. Niestety nie miałem możliwości udokumentować ich w całości - powyżej tylko fragmenty z widocznymi oznaczeniami. Niebieski z Chorwacji, zielony z Francji. Ten drugi miał dość charakterystyczny wygląd i tylko jedne drzwi na boku. Tu link do zewnętrznego zdjęcia prezentującego identyczny wagon.

Za stacją Mysłowice od jakiegoś czasu funkcjonuje lokomotywownia, w której obsługiwane są czeskie elektrowozy Škoda 31E, czyli pojazdy oznaczone jako seria 181. Być może pojawiają się tam także inne maszyny. TLK  „Sudety” jechał w tym rejonie dość wolno, więc spróbowałem zrobić kilka zdjęć. Do publikacji nadają się jedynie dwa powyższe, choć i tak są dość słabe technicznie. Danych szaro-czerwonej maszyny z górnego zdjęcia niestety nie ustaliłem, natomiast czarno-pomarańczowa na dole to 181 029-0. Rocznik 1961. Z dostępnych w Internecie informacji wynika, że właścicielem lokomotywy jest firma ČD Cargo Poland, a sam pojazd jest przeznaczony pod wynajem. Pozostałe zgromadzone w lokomotywowni maszyny najprawdopodobniej funkcjonują w ten sam sposób. 

Do Katowic pociąg TLK „Sudety” dotarł planowo, czyli na godzinę 8:08. Do odjazdu specjalnego „Ślązaka” z SU46 pozostało więc jeszcze sporo czasu. Wówczas katowicki dworzec przemienił się w plener fotograficzny. Przybyli tam miłośnicy musieli się czymś zająć, zatem przy każdym wjeżdżającym na stację pociągu pojawiał się ktoś, kto go fotografował lub filmował. Panowało swego rodzaju zamieszanie, bo młodzi fani kolei w poszczególne lokalizacje często przemieszczali się biegając, budząc zdziwienie i zainteresowanie zgromadzonych na stacji podróżnych.

Ja również w trakcie tego czekania udokumentowałem kilka pojazdów, które przedstawię w drugiej części materiału poświęconego pociągom specjalnym z SU46. 

Część nr 2 - pociągi na stacji Katowice.