Równe – trolejbusy (2), Škoda 14Tr na pętli Mototrek

 

Ponownie zapraszam na spotkanie z trolejbusami kursującymi po ukraińskim mieście Równe. Ostatnio zaprezentowałem Jelcza nr 163 (tu link do tego materiału). Teraz obiecany pojazd rodem z Czechosłowacji. 

To Škoda 14Tr nr 107. Rocznik 1989. Od nowości w КП Рівнеелектроавтотранс (KP Rivneelektroavtotrans). Z informacji dostępnych w Internecie wynika, że trolejbus ten nadal jest eksploatowany.

Firma Google ów pojazd udokumentowała na pętli Mototrek (Tor Motocyklowy) w maju 2015.

Na poniższych zdjęciach w tle zobaczycie także dwie inne Škody 14Tr (nr 108 i 161) oraz Škodę 9Tr nr 089 i Jelcza PR-110E nr 163.

Główna bohaterka tego materiału, czyli Škoda nr 107 obsługuje linię 3, która łączy pętlę Mototrek z dworcem kolejowym. КП Рівнеелектроавтотранс na swojej stronie internetowej podaje, że w dni robocze jeździ na niej 11 trolejbusów, które kursują co około 3 - 6 minut. Soboty, niedziele i święta to 8 trolejbusów na linii. Wszystko to oczywiście dane dotyczące okresu bez rosyjskich nalotów. Rzeczywista ilość trolejbusów w ruchu jest obecnie uzależniona od możliwości miejskiego systemu energetycznego, który jest jednym z celów „putinowskiej” armii.

Škoda nr 107 to jedna z 15 przedstawicielek tego modelu dostarczonych przewoźnikowi w 1989 roku. Wcześniej kupowano tylko wersję 9Tr. Wygląda na to, że wszystkie egzemplarze wciąż są czynne. Obecnie remont kapitalny przechodzi pojazd nr 108 (wiadomość na Facebooku).

Škoda 14Tr nr 107 wraz z innymi trolejbusami odpoczywa na pętli Mototrek. Przed nią czerwony Jelcz PR-110E nr 163, a obok Škoda 9Tr nr 089. Maj 2015. Źródło: Google Street View.

Inne ujęcia Škody 14Tr nr 107 na pętli Mototrek. Maj 2015. Źródło: Google Street View.

Jak już pisałem we wcześniejszym artykule, ruch trolejbusów w mieście Równe można śledzić na bieżąco. Tu przykład linii 3 w dniu 23.01.2024. Wersja przetłumaczona przez Google. Po lewej stronie widoczny pojazd nr 171. Jest to ostatni z eksploatowanych tam Jelczy PR-110. Na samym dole trolejbus nr 113, czyli Škoda 14Tr z tej samej dostawy, co prezentowany pojazd nr 107. Źródło: www.city.dozor.tech/ua/rivne/city.

W trzeciej części tej wirtualnej podróży po sieci trolejbusowej miasta Równe ponownie zaproszę Was na pętlę Mototrek. Będzie to spotkanie ze Škodą 9Tr.

Leyland National 11,3 – model EFE

 

W Blogu Transportowym co jakiś czas prezentuję modele różnych pojazdów. Ostatnio był to trolejbus Pullman Standard z Valparaíso (tu link do tego materiału). Element kolekcji „Kultowe autobusy PRL-u” wydawnictwa De Agostini. 

W tym wpisie pokażę model autobusu Leyland National 11,3. Jego producentem jest brytyjska firma EFE. Jej nazwa to skrótowiec od Exclusive First Editions. 

Zacznę dość nietypowo, bo od ceny modelu. Przeglądając Internet natrafiłem na kilka ofert sprzedaży. Dotyczyły one rynku brytyjskiego i mieściły się w przedziale 10,99 – 15,95 funtów brytyjskich. Według kursu na dzień 27.11.2023 daje to wartości od 55,09 zł do 79,95 zł. W większości przypadków wysyłka stanowiła dodatkowy koszt i dotyczyła wyłącznie Wielkiej Brytanii. Były to egzemplarze ładne, zadbane, niektóre fabrycznie zapakowane w pudełko. Tu warto podkreślić, że firma EFE przestała istnieć w 2016 roku. Postawiona w stan likwidacji została przejęta przez firmę Bachmann.

Mój egzemplarz trafił do mnie dość przypadkowo. Niedawno pisałem o otwarciu nowego przystanku kolejowego Kraków Grzegórzki (tu link). Tuż obok niego, przy hali targowej, w każdą niedzielę odbywa się targ staroci. Stoisk jest dość sporo, a na nich przeróżne przedmioty. Jeden z handlujących miał duże ilości różnych samochodzików – resoraków. Pośród tych zabawek wyróżniał się pojazd innego przeznaczenia, czyli model – bohater tego wpisu. Leyland był w dobrym stanie, jedynie lekko poobcierany i trochę zabrudzony. Cena śmieszna. Raptem 10 zł, więc szybko stał się moją własnością.

Po wyczyszczeniu (tu wielkie podziękowania dla mojej żony, bo to ona oczyściła Leylanda) model prezentuje się bardzo dobrze, a drobne zarysowania praktycznie nie są widoczne i dodają „efekt eksploatacji”.

Mój egzemplarz posiada jedną z kilku dostępnych wersji malowania. Jest żółty, w oznaczeniu firmy Northern General Transport Company. Numer taborowy 4444. Linia 316 w kierunku N Shields / New York. Ma on sporo wiernie odwzorowanych detali – np. bardzo dobrej jakości (czytelne) napisy, chociażby informacja o siedzibie firmy w miejscowości Gateshead. Model został wydany w roku 1993. Jego skala to 1:76, czyli zbliżona do tej, w której ukazała się seria „Kultowe autobusy PRL-u” (1:72).

Dlaczego niektóre autobusy Northern były żółte wyjaśnia ten artykuł.

W roku 1987 firma Northern General Transport Company została sprywatyzowana. Obecnie, po przekształceniach jest to część Grupy Go-Ahead (Go-Ahead Group). 

Leyland National 11,3 nr 4444 przewoźnika Northern General Transport Company. Model firmy EFE. 

Spód modelu z podaną nazwą oraz skalą i logo EFE.

 

Detale brytyjskiego modelu.

Porównanie modelu Leylanda z przedstawionym wcześniej (tu link) Jelczem PR-110U.

Autobusy Leyland National produkowano w Wielkiej Brytanii w latach 1972 – 1985. Był to wspólny projekt dwóch znacjonalizowanych przedsiębiorstw – National Bus Company i British Leyland. W tym celu powstała nowa fabryka w miejscowości Workington.

Pojazdy te były dostępne w pięciu wersjach długości: 10,3 m, 10,6 m, 10,9 m, 11,3 m (pierwowzór dla prezentowanego modelu) i 11,6 m. Autobusy mogły mieć jedno, dwa lub trzy otwierane przez kierowcę wejścia (+ dodatkowe klamkowe drzwi awaryjne po przeciwnej stronie).

Łącznie powstało ponad 7000 tych pojazdów. Głównie na rynek Wielkiej Brytanii, a w mniejszej ilości na eksport. Autobusy Leyland National trafiły np. do Caracas w Wenezueli (aż 450 egzemplarzy – największe zamówienie eksportowe). Ponad 100 pojazdów popłynęło do miasta Kingston na Jamajce, a 40 trafiło do państwa Trynidad i Tobago. Leylandy National były także eksploatowane w Australii, Francji i Holandii oraz w Singapurze. 

Obecnie autobusy Leyland National są częścią różnych kolekcji pojazdów zabytkowych. Przykładowo taki pojazd zobaczymy w Manchester Museum of Transport. 

Prezentowany model autobusu nr 4444 był także dostępny w wersji z naklejoną na obu bokach czerwoną reklamą piwa „Vaux” i w oznakowaniu linii 310 w relacji do Sunderland. Ta wersja ukazała się w listopadzie 1993 (mój model bez reklamy trafił do sprzedaży w marcu 1993). Dodatkowo posiada ona numer rejestracyjny: MCN 843L. Tylko kilka detali więcej, a cena większa. Przeglądając Internet znalazłem nawet egzemplarz za 43,05 funtów (w oryginalnym opakowaniu).

Równe – trolejbusy, Jelcz PR-110 na pętli Mototrek

 

W dziale Trolejbusy ponownie zapraszam na Ukrainę. Od jakiegoś czasu prezentuję takie pojazdy kursujące po Lwowie (tu link do pierwszej części tego materiału). W tej serii zajmę się taborem elektrycznym z miasta Równe. Nigdy tam nie byłem. Nie fizycznie. Zwiedziłem je natomiast wirtualnie - dzięki usłudze Google Street View. 

Równe (po ukraińsku Рівне) zlokalizowane jest około 200 km od polskiej granicy (od rejonu Hrubieszowa). Według dostępnych w Internecie danych, w roku 2020 miasto to liczyło ponad 245 tysięcy mieszkańców. Obecnie wartość ta na pewno jest mniejsza, głównie przez rosyjską inwazję na Ukrainę. Również i w polskich mediach co jakiś czas pojawiają się informacje dotyczące ataków państwa Putina na to miasto. Przykładowo jeszcze w lutym 2022 zbombardowano lotnisko, a w marcu wieżę telewizyjną. W listopadzie mer miasta Ołeksandr Tretiak informował, że: „W Równem celem rosyjskiego ataku były obiekty infrastruktury. Część miasta bez energii elektrycznej”. Po takich atakach, jeżeli w sieci było już napięcie, ilość trolejbusów w ruchu ograniczano, dostosowując się do możliwości miejskiego systemu energetycznego. Pasażerowie byli informowani o bieżącej sytuacji np. na Facebooku (link do strony).

Tekst ten pisałem pod koniec marca 2023. Wówczas dostępny w Internecie podgląd „online” wskazywał, że sieć trolejbusowa w mieście działa normalnie.

Historia eksploatacji trolejbusów w Równem sięga roku 1974. Wówczas, dnia 24 grudnia rozpoczęło się regularne użytkowanie tego środka transportu. Pierwszy tabor to 50 egzemplarzy Škody 9Tr o numeracji 1 – 50. Sieć połączeń stopniowo rozbudowywano, zwiększając także liczbę pojazdów. Początkowo nadal były to czechosłowackie Škody 9Tr. 

Obecnie trolejbusy kursują na 12 liniach. Są to trasy nr 1, 2, 3, 4, 4a, 6, 7, 9, 9a, 10, 11 i 12. Według podanego w Internecie stanu na dzień 1 stycznia 2023, tabor trolejbusowy miasta Równe liczy 80 pojazdów, w tym 78 sprawnych. Przewoźnik obsługujący trolejbusy to КП Рівнеелектроавтотранс (KP Rivneelektroavtotrans). 

Na początek tej wirtualnej podróży po Równem zapraszam na spotkanie z trolejbusem „made in Poland”. Google udokumentowało go na pętli Mototrek (Мототрек). Kończy tam trasę aż 7 linii: 1, 3, 4, 4a, 9, 9a i 10. 

Bohater tego wpisu obsługiwał wówczas linię nr 10, odjeżdżającą z Mototreku do wsi Yuvileyne przez dworzec autobusowy. КП Рівнеелектроавтотранс na swojej stronie internetowej podaje, że w dni robocze jeździ na niej 10 trolejbusów, które kursują co około 6 – 9 minut. Pierwszy kurs zaczyna się o 6:13 z Mototreku, a ostatni kończy o 21:51 na Mototreku.

W weekendy i święta do obsługi linii 10 kierowanych jest 6 trolejbusów, a częstotliwość kursów wynosi około 9 – 12 minut. Pierwszy kurs zaczyna się o 6:28 z Mototreku, a ostatni kończy o 21:01 na Mototreku. Jak już wspomniałem, rzeczywista ilość trolejbusów w ruchu jest obecnie uzależniona od możliwości miejskiego systemu energetycznego, który jest jednym z celów rosyjskiej armii.

Prezentowany w tym materiale trolejbus to Jelcz PR-110E. Rocznik 1991, który trolejbusem stał się w Słupsku, w tamtejszej Kapenie (wówczas jeszcze jako KPNA, czyli skrótowiec od Komunalne Przedsiębiorstwo Napraw Autobusów). Jako fabrycznie nowy pojazd trafił do MPK Lublin, gdzie otrzymał oznaczenie 782. W roku 2009 przenumerowano go na 3782. 

W roku 2014 MPK Lublin zakończyło jego eksploatację. Na szczęście uniknął kasacji i wraz z innymi 10 trolejbusami trafił na Ukrainę, do miasta Równe. Łącznie było to 6 egzemplarzy Jelcza PR-110E, 3 sztuki Jelcza PR-110T i jeden Jelcz 120MT/E.

Jelcz nr 3782 w roku 2014 trafił do KP Rivneelektroavtotrans, gdzie otrzymał nowy numer taborowy 163. W roku 2015 na pętli Mototrek udokumentowała go firma Google. Jego eksploatacja trwała potem jeszcze kilka lat. Ogólnodostępne źródła podają, że został wycofany z ruchu w roku 2019.

Równe. Pętla Mototrek. Obsługujący linię nr 10 trolejbus Jelcz PR-110E nr 163. Maj 2015. Źródło: Google Street View.

Oprócz opisywanego Jelcza PR-110E nr 163 wówczas na pętli Mototrek firma Google udokumentowała również inne trolejbusy - marki Škoda. Będę je stopniowo prezentował w kolejnych wpisach. Maj 2015. Źródło: Google Street View.

Ruch trolejbusów w mieście Równe można śledzić na bieżąco pod tym linkiem. Tu przykładowy rzut ekranu z dnia 28 marca 2023. Wyświetlona trasa linii 10, na której wówczas kursował jeden z ostatnich Jelczy. W tym przypadku nr 171 (ex Warszawa, a potem Lublin). On również został udokumentowany przez firmę Google i pojawi się w Blogu Transportowym. Źródło: www.city.dozor.tech/ua/rivne/city.

Lokalizacja miasta Równe. W porównaniu z sąsiednimi krajami i powiększenie na terenie Ukrainy. Źródło: Google Maps.

Warto jeszcze dodać, że trolejbusy Jelcz PR-110 trafiły także do innego ukraińskiego miasta, do Łucka.

W drugiej części trolejbusowej relacji z Równego ponownie zaproszę Was na pętlę Mototrek. Tym razem bohaterem będzie pojazd z Czechosłowacji.

Zapraszam także do lektury materiału o trolejbusach w Valparaíso – tu link.