Przystanek Wronin

 

W tym wpisie zapraszam na Opolszczyznę. W rejon mało znany i niezbyt często odwiedzany przez turystów. Dokładnie do położonej w Gminie Polska Cerekiew miejscowości Wronin.

Jest to licząca prawie 300 mieszkańców wieś, o której pierwsze zapisy wspominały już w 1294 roku. Powstała jako folwark. Obecnie przebiega przez nią droga wojewódzka nr 421. W pobliżu Wronina znajduje się nieczynna linia kolejowa Baborów - Kędzierzyn-Koźle.

Powodem, dla którego piszę o Wroninie jest zlokalizowany w centrum miejscowości przystanek autobusowy. Stara konstrukcja sprzed lat, ale zadbana, odmalowana jakiś czas temu i z zachowanym logotypem PKS. Obowiązkowo musiałem tam zrobić kilka zdjęć. To było 16 października 2021. Sobota.

Wronin. Przystanek PKS. Na ścianach bocznych murowanej wiaty charakterystyczne logo, które spowodowało, że na chwilę zatrzymałem się i zrobiłem powyższe zdjęcia. 16.10.2021.

Wronin położony jest wśród pól. Przebiegająca przez miejscowość droga wojewódzka nr 421 łączy się w pobliżu z krajową trasą nr 45. Źródło: Google Maps. 

Mimo, że od końca roku 2002 PKS Kędzierzyn-Koźle nie istnieje (został wówczas przejęty przez francuski Connex), logo PKS widniejące na wiacie jest nadal aktualne, bo do Wronina dojeżdżają autobusy PKS Racibórz. Rozkład jazdy tego przewoźnika był zresztą jedynym aktualnym zestawieniem odjazdów, które znalazłem na przystanku. Kursy w relacji Racibórz – Grzędzin (miejscowość tuż za Wroninem), realizowane tylko w dni robocze, także z ograniczeniem do roku szkolnego.

Aktualny rozkład jazdy wiszący na przystanku w centrum Wronina zawierał jedynie odjazdy autobusów PKS Racibórz. 16.10.2021.

Wewnątrz wiaty znalazłem stary rozkład jazdy, niestety słabo czytelny. Dotyczy on okresu od lipca 2012 do czerwca 2013. Czyli czasu, gdy Connex był już Veolią, a ta z kolei nie przeobraziła się jeszcze w Arrivę (od roku 2013). Niestety niczego aktualnego obecnego przewoźnika kursującego do Kędzierzyna-Koźla (GTV Bus) nie było.

Rozkład jazdy kędzierzyńskiego oddziału Veolii na okres 2012/2013 naklejony wewnątrz wiaty przystanku Wronin. 16.10.2021.

Fizycznie rozkładu nie było, ale połączenie Wronina z Kędzierzynem-Koźlem jest zachowane. Nawet funkcjonuje wydłużony poranny kurs do dzielnicy Sławięcice (jest tam szkoła średnia). Niestety większość autobusów kursuje tylko w dni nauki szkolnej, a pozostałe wyłącznie w dni robocze.

Rozkład jazdy autobusów GTV Bus z Wronina. Na przystanku go nie było - to wersja z Internetu. Źródło: GTV Bus.

Aktualny (ważny od 1.11.2021) rozkład jazdy autobusów z Kędzierzyna-Koźla do Wronina. Tabliczka dla dworca w Koźlu. Po lewej stronie przyjazdy z Wronina, a po prawej odjazdy. Źródło: GTV Bus.

Dla porównania fragment rozkładu jazdy PKS Connex Kędzierzyn-Koźle ważnego od 25.06.2006, zamieszczonego w tygodniku Echo Gmin. Źródło: Śląska Biblioteka Cyfrowa.

Przeglądając swoje archiwa fotograficzne, znalazłem jedno zdjęcie prezentujące autobus jadący do Wronina. Pamiętam, że zarówno za czasów PKS-u, Connexu, jak i Veolii, stale połączenia te wykonywał jeden kierowca.

Kędzierzyn-Koźle, ul. 24 Kwietnia. Autosan H10-11.21 o rejestracji OK 13076 z miejscowej Veolii właśnie rozpoczął kurs do Wronina (najprawdopodobniej przez Ostrożnicę i Polską Cerekiew).  Rocznik 2000, pierwotnie użytkowany przez Rapid-Bus z Warszawy, a następnie tamtejszy Connex, a w roku 2002 przeniesiony do PKS Connex Kędzierzyn-Koźle. 30.12.2010.

Jeszcze raz powyższy Autosan H10-11.21 o rejestracji OK 13076. Być może kończy kurs z Wronina wjeżdżając na przystanek przy pl. Raciborskim. 18.04.2011.

Swój udział w dokumentowaniu połączenia Kędzierzyn-Koźle – Wronin ma także firma Google. W sierpniu 2012 w ramach usługi Street View sfotografowano zmodernizowanego Autosana H9-21 z Veolii. Niestety rejestracja nieczytelna. Wygląda na to, że to właśnie tam zawracają autobusy kończące trasę we Wroninie.

Autosan H9-21 z Veolii odpoczywa po kursie Kędzierzyn-Koźle - Wronin. Skrzyżowanie za Wroninem (na drodze 421), w stronę pobliskiej miejscowości Szczyty. Sierpień 2012. Źródło: Google Street View.

Wracając jeszcze do roku 2002, kiedy to PKS Kędzierzyn-Koźle został przejęty przez firmę Connex, wówczas (jak podała Nowa Trybuna Opolska) na stanie przewoźnika było 57 autobusów. 

Inne wpisy dotyczące GTV Bus pod tym linkiem.

Prezentowany powyżej Autosan o rejestracji OK 13076 do PKS Connex Kędzierzyn-Koźle trafił wraz z bliźniaczym autobusem o numerach OK 13075 (tu jego zdjęcie).

Kultowe autobusy PRL

18 kwietnia 2018 w Polsce rozpoczęła się sprzedaż nowej serii modelarskiej firmy De Agostini. Jej nazwa to „Kultowe Autobusy PRL-u”. Pierwszy egzemplarz zawierał model Autosana H9-03. Kolejne wydania ukazywały się w cyklu co dwa tygodnie. 

Ich zawartość była różna. Także dotycząca pojazdów spoza PRL-u, a nawet spoza bloku krajów socjalistycznych. Nie brakowało także innych pojazdów z Polski, np. kolejnych Autosanów. 

Modele autobusów okazały się bardzo popularne i seria ukazuje się nadal. Było już 29 numerów, a De Agostini zapowiada kolejne. Generalnie nie ma problemu z kupieniem „Kultowych Autobusów PRL-u”, jednak dotyczy to zagranicznych marek lub tych mało znanych w Polsce. Kiedy w numerze 22 pojawił się Autosan H10-11 musiałem poświęcić dość sporo czasu i obejść znaczną część Krakowa, aby w końcu go zdobyć. Dosłownie spod lady. Podobnie było z Autosanem H9-35 i Ikarusem 260 w najnowszym wydaniu.

Przyznam, że kilka modeli nabyłem i za jakiś czas będę je prezentował. Zacznę jednak od Jelcza PR-110U ze starszej serii „Kultowe Auta PRL-u” poświęconej głównie osobówkom. Tu link do tego materiału.

Przykładowe modele z kolekcji „Kultowe Autobusy PRL-u”. Autosany H9-35 i H10-11, a za nimi pojazd nie mający nic wspólnego z PRL-em, czyli Leyland-Verheul Holland Coach. Tak zapakowany jest każdy model.

Zbliżenie na Autosana H9-35. Każdy z tych modeli będzie bohaterem oddzielnego wpisu w Blogu Transportowym. Wówczas już bez opakowania :)

Zbliżenie na Autosana H10-11, a za nim Leyland-Verheul Holland Coach.

Scania-Vabis CF76 DII. Ten model nie cieszył się zbyt dużym powodzeniem.

Osoby, które jeszcze nie wiedziały o tej serii De Agostini zapraszam do kiosków. Warto kupić choć jeden egzemplarz. Niedługo na przykład pojawią się kolejne polskie pojazdy: Jelcz Oławka, czy Mielec WR002. Ostatni zapowiedziany numer 34 ma ukazać się 21 sierpnia 2019 i będzie zawierać pojazd bliski mieszkańcom Warszawy. To Chausson APH 520. Mam jednak nadzieję, że na nim kolekcja się nie skończy.

Co ciekawe, seria modeli autobusów jest także dostępna w Czechach. Wystartowała na początku 2019 roku pod nazwą „Kultovní autobusy minulé éry”. Łącznie ma być 80 numerów, więc w Polsce najprawdopodobniej także tyle się ukaże.

Autosan H10-11 z PKS Olkusz

Pora na kolejny materiał sprzed kilku lat. Ostatnio prezentowałem tramwaje na rondzie Mogilskim (tu link), teraz czas na coś autobusowego.

Pojazd wyjątkowy, kultowy, określany ksywką „heweliusz”. To Autosan H10-11.01 z PKS Olkusz. Przewoźnik oznaczył go numerem taborowym 80661. Rocznik 1988.

Sfotografowałem go 22 marca 2005 w Krakowie, na terenie tymczasowego dworca autobusowego – przy dworcu kolejowym Kraków Główny. Wówczas był to plac Kolejowy, a obecnie (po znacznej zmianie wyglądu) miejsce to nazywa się placem Jana Nowaka-Jeziorańskiego.

Autosan stoi podstawiony na stanowisku nr 12 obsługując kurs relacji Kraków – Wolbrom. Jak widać frekwencja nie była zbyt duża.

Autosan H10-11.01 z PKS Olkusz.

Niestety nie sfotografowałem stojących obok „heweliusza” innych autobusów. Za nim np. widać fragment Autosana A1010T z PKS Cieszyn.

PKS Olkusz już od wielu lat nie istnieje. Nie ma już także prezentowanego Autosana. Został skasowany w 2007 roku.

Co do Autosana H10-11, to jest to już raczej „wymarły” model autobusu. Najprawdopodobniej żaden nie obsługuje już połączeń liniowych.

Na początku marca 2019 nastąpił swego rodzaju powrót „heweliusza”. W całej Polsce pojawiło się dość sporo takich pojazdów. Były to jednak tylko modele Autosana H10-11. Element serii „Kultowe Autobusy PRL-u” wydawanej przez firmę Deagostini. Zainteresowanie nimi było ogromne. Miałem naprawdę wielki problem z kupieniem jednego egzemplarza. W końcu, po odwiedzeniu kilkunastu punktów sprzedaży udało mi się – był to dosłownie produkt spod lady. Na pewno poświęcę oddzielny wpis temu modelowi, ale to dopiero w późniejszym czasie. Warto jeszcze zwrócić uwagę na fakt, że Deagostini już niedługo będzie sprzedawać między innymi model Autosana H9-35.

W kolejnym materiale sprzed lat zaprezentuję krakowski tramwaj E1 na pętli Salwator. Tu link.

Autobusy PKSiS Oświęcim SA w Krakowie

Kiedy ostatnio pisałem o PKSiS Oświęcim (styczeń 2016 – link), byłem pewien, że kolejny materiał na ten temat będzie już tylko prezentacją wykonanych wcześniej, przed laty, zdjęć. Rzeczywistość jednak potrafi bardzo zaskoczyć.

W środę, 26 lipca 2017 pojechałem na krakowską pętlę tramwajową Pleszów, aby obejrzeć i udokumentować jeżdżące tam dwukierunkowe wagony, przed planowanym czasowym wstrzymaniem ruchu. Na miejscu okazało się, że to nie tramwaje będą moim głównym obiektem zainteresowania. Obok tymczasowego peronu dla pasażerów przy ul. Igołomskiej, za płotem, na terenie zajmowanym wcześniej przez komis samochodowy Kreator, stały oświęcimskie autobusy.

Odstawione już raczej od dawna. Z tablicami rejestracyjnymi lub bez. Z głównego, oświęcimskiego oddziału oraz z Nowego Sącza.

Niestety ze względu na ogrodzenie fotografowanie tych autobusów nie było zbyt łatwe. Z pomocą przyszedł, a w zasadzie przyjechał tramwaj. Do odjazdu kilka minut, więc z jego wnętrza, już znad płotu zrobiłem kolejne zdjęcia.

Poniżej fotograficzna relacja z tego niespodziewanego spotkania z taborem nieistniejącego już PKSiS Oświęcim SA. 26 lipca 2017.

Moim zdaniem najciekawszy autobus zgromadzony na placu przy ul. Igołomskiej w Krakowie. Jedyny przegubowiec. Heuliez GX187 o rejestracji KOS 2G13, czyli ostatni z trzech takich autobusów, które trafiły do Oświęcimia. Rocznik 1991. Obok niego stało Iveco TurboDaily 45-12 o rejestracji KOS 06648 (rocznik 1995) i dalej żółta Kapena City o rejestracji KN 40805, rocznik 1998.

Detale przegubowca, niestety widziane przez elementy ogrodzenia. Na autobusie logo PKS Pszczyna, dla którego Heuliez kursował po upadku PKSiS Oświęcim SA.

Rząd oświęcimskich autobusów ustawionych za przegubowcem kończyło Iveco TurboDaily 59-12 o rejestracji KOS 07392, rocznik 2000 (najprawdopodobniej to zabudowa brytyjskiej firmy Mellor). Obok biało-niebieski Autosan H9-21 o rejestracji BLN 8205, rocznik 1996. Dalej Jelcz T120 o rejestracji BOF 2142, rocznik 1998 (czarna tablica zdjęta). Obok niego pomalowany w podobne barwy Autosan H9-21 o rejestracji BLN 8204, rocznik 1996. Za nim Renault R312 (rej. KOS 2G11) z 1991 roku i Jelcz T120/2 (rej. BOC 9962) z 1998 roku. Kolejny pojazd to Renault R312 i dalej, za kilkoma innymi pojazdami opisane wcześniej Kapena, Iveco i Heuliez.

Tych pojazdów niestety nie udało mi się lepiej udokumentować. Obok niezidentyfikowanych Autosanów stoi nieustalony Sunsundegui Sideral 2000 z dawnego PKS Nowy Sącz.

W innej części placu stały dwa Autosany z dawnego oddziału PKSiS w Nowym Sączu, czyli ex PKS Nowy Sącz. Modele H10-11 i H9-21, których rejestracji niestety nie ustaliłem.

Renaulty R312. Po lewej KOS 2G07, a po prawej KOS 2G03. Rocznik 1991.

Ten autobus z upadłym PKSiS Oświęcim SA nie ma nic wspólnego. Z racji wieku postanowiłem go pokazać w tym wpisie. Pojazd przejeżdżał obok płotu, za którym stał dawny tabor PKS-u. To Setra S215 HD z 1990 roku, czyli w dość konkretnym wieku. Własność przewoźnika z miejscowości Koszyce. Niestety zbyt późno ją zauważyłem, więc powstało tylko takie zdjęcie.

Raczej oczywiste jest, że autobusy te nie będą już woziły pasażerów. Na szczęście nie wszystkie ex oświęcimskie pojazdy spotkał taki los. Np. jeden z MAN-ów SL283 trafił na Ukrainę, do Charkowa, a przegubowy Mercedes Citaro (ex PKS Kraków) zasilił tabor PKM Świerklaniec.

PKSiS Oświęcim na dworcu

Jeszcze niedawno oświęcimski PKS dość poważnie rozważał likwidację dworca autobusowego przy ul. Chemików. Stopniowo wycofywano z niego poszczególne relacje (np. Kraków), a na budynku dworcowym pojawił się baner informujący o jego sprzedaży (to w 2007 roku). Chętnych jednak nie było. Udało się jednak sprzedać coś innego, czyli całą bazę PKSiS Oświęcim przy ul. Więźniów Oświęcimia. Sprawa ta była dość głośna, bo chodziło o bardzo dużą kwotę, za którą teren ten nabyło Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau (17 milionów złotych, a cała firma została sprzedana w 2006 roku przez ministerstwo tylko za jeden milion zł - jak podała „Gazeta Krakowska” z 18.03.2010). Sprawą zainteresowało się nawet Centralne Biuro Antykorupcyjne. Wszystko wyjaśniono (chyba?) i od kwietnia 2011 roku rozpoczęły się prace rozbiórkowe dawnych transportowych zabudowań. Pozostawiono jedynie obiekty historyczne, czyli pozostałości dawnego obozu koncentracyjnego.

Dawna baza przy ul. Więźniów Oświęcimia, 24.04.2011:

Weekendowa przerwa w pracach rozbiórkowych. Obok sprzętu budowlanego stoi czerwone Pegaso 6424 (KOS 99XG). Dalej przerobiony Autosan H10-11 (BOA 2174) i czarny Auwärter Clubstar (KOS 06647).

Autobusom towarzyszy wojskowy Kraz 255, za którym stoi jedyny oświęcimski Irizar InterCentury (KOS 24GF), dalej Jelcz 120M, Autosan H9-21, Jelcz T120 (BOF 2300) i prawie niewidoczny biało-niebieski MAN SL283 (KOS 45ES).

Pozostałość po wyburzonej hali, a obok Jelcz 120M i dalej fragmenty Renaulta R312 i Heulieza GX187.

Ostatecznie przewoźnik wyprowadził się z bazy w czerwcu br. Wtedy dobrodziejstwem okazał się wcześniejszy brak zainteresowania terenem dworca przy ul. Chemików – to właśnie tam przeniesiono autobusy. PKSiS Oświęcim nie jest już wszakże tak wielką firmą jak jeszcze chociażby w latach 90-tych, więc posiadany tabor zmieścił się na terenie dworca. Pusty do tej pory plac zapełnił się. Dało to możliwość szybkiej lustracji tego, co jeszcze jeździ. Dla mnie niespodzianką było odkrycie, że nadal istnieje mała Setra S209 H z 1982 roku. Niestety indywidualnego zdjęcia jej nie zrobiłem.

Plac postojowy oświęcimskiego dworca jest teraz zapełniony autobusami. Od prawej stoją: Autosan H9-21 (BLZ 5983), Iveco Daily (KOS 06164), Jelcz 120M (BLW 6991), dwa Heuliezy GX187 (KOS 2G13 i KOS 3G14), zmodernizowany (oszpecony) Autosan H10-10 (KOS J974), Setra S209 H (KOS U413), Irizar InterCentury i dwa MAN-y SL283.

 Plac postojowy - widok z drugiej strony.

 Pośród oświęcimskich autobusów pojawiają się także nieliczni goście z innych miast. Tu Solbus C10,5 z PKS Kłodzko jako pospieszny Kudowa Zdrój - Nysa - Katowice - Zakopane. Od 2 stycznia 2012 trasa skrócona do relacji Kłodzko - Katowice.

Na parking wykorzystano nawet od dawna nieużywane przystanki dla wysiadających w bocznej części placu. Stoi tam jeszcze niestety już bardzo zniszczony słupek przystankowy PKS.

Na dawnych przystankach dla wysiadających teraz parkują autobusy. Tu Autosan H10-11, MAN SL283 i Pegaso 6424 (na podwoziu Mercedes O405).

Niedawno czerwony Pegaso 6424 zyskał nowe, biało-zielone malowanie.

Oryginalny słupek z logo PKS. Jeszcze niedawno te już kultowe znaczki były przyczepione na każdym stanowisku oświęcimskiego dworca.

Przy dawnych stanowiskach dla wysiadających zaparkowały najmniejsze pojazdy przewoźnika, czyli Iveco TurboDaily (na pojeździe widać jeszcze stary adres siedziby) i Iveco Daily (KOS 07392).

Warsztaty ponoć znajdują się przy ul. Kolbego. Osobiście nie udało mi się tego potwierdzić.