Muzeum Odry, czyli wodne zabytki we Wrocławiu

 

Ponownie zapraszam do Wrocławia. Po prezentacji lokomotywy SU4220-002 na tamtejszym głównym dworcu kolejowym (tu link) teraz zajmę się wodnymi środkami transportu. W stolicy Dolnego Śląska jest ich całkiem sporo.

Te najstarsze zgromadzono przy wybrzeżu Stanisława Wyspiańskiego. Funkcjonuje tam Muzeum Odry – Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Kolekcja liczy już kilka pojazdów pływających, które można bez przeszkód oglądać spacerując brzegiem Starej Odry. 

Znajduje się wśród nich dźwig pływający zbudowany w latach 1938-1939 w stoczni A. Riedel w Fürstenbergu nad Odrą (obecnie dzielnica miasta Eisenhüttenstadt). W trakcie II wojny światowej zatopiony. Wydobyto go po zakończeniu działań zbrojnych. Spoczywał na dnie Odry, przy stopniu wodnym „Wróblin”, od którego przyjął obecną nazwę. Jak na swojej stronie podaje FOMT, „wraz z innym statkami technicznymi – pogłębiarkami, szalandami, pontonami itp. przekazany został Rejonowi Dróg Wodnych we Wrocławiu, który później przekształcono w Zarząd Odrzańskiej Drogi Wodnej, a następnie Okręgową Dyrekcję Gospodarki Wodnej i Przedsię­biorstwo Budownictwa Hydrotechnicznego „Odra-2”. Przez wiele lat eksploatowano go przy remontach odrzańskich stopni wodnych i mostów. Bezpośrednio po wojnie z wód Starej Odry dobywał zatopione jednostki”.

Wróblin pracował aż do roku 2001, a następnie (w roku 2002) został kupiony przez FOMT. Jednostka ta nie ma własnego napędu. W przemieszczaniu się pomaga jej pchacz. Wróblin posiada natomiast zasilany olejem napędowym silnik spalinowy – zasilający agregat wytwarzający energię elektryczną niezbędną do pracy dźwigu. 

Szczegóły dotyczące historii Wróblina oraz jego dane techniczne dostępne są na stronie Fundacji – tu link.

Dodam jeszcze, że jest to jedyny żuraw tego typu w Polsce (na wodach śródlądowych).

Żuraw pływający Wróblin z wrocławskiego Muzeum Odry. Jednostka w stałym miejscu cumowania przy wybrzeżu Stanisława Wyspiańskiego. 13.06.2022.

Żuraw pływający Wróblin - zbliżenia na poszczególne fragmenty jednostki.

 

Za dźwigiem Wróblin zacumowano tak zwanego „małego Holendra”. Holownik parowy o nazwie Nadbór z roku 1949. Jeden z 13 takich statków zamówionych dla Polski w 1946 roku w Holandii.

Jego zadaniem było holowanie barek pomiędzy Gliwicami i Wrocławiem przez Koźle (oczywiście także w skróconych wariantach tras). Tak do około połowy lat 60-tych ubiegłego wieku, gdy parowce zaczęły być wypierane przez tabor spalinowy (w roku 1968 ostateczny koniec eksploatacji holowników parowych). Jak podaje FOMT, Nadbór pełnił później funkcję pływającej kotłowni na Odrze, a w latach 70-tych trafił do Czechosłowacji, stając się nośnikiem agregatu prądotwórczego. Po powrocie do Polski holownik miał epizod jako lodołamacz, ale w tej roli nie sprawdził się. W roku 1983 został odstawiony, ale na szczęście nie zapadły decyzje kasacyjne. Wręcz przeciwnie, postanowiono, że zostanie zabytkiem. W roku 1992 statek trafił „pod skrzydła” Fundacji Otwartego Muzeum Techniki. Szczegóły historii holownika Nadbór oraz dane techniczne na stronie FOMT – tu link. 

Jak podaje Fundacja, Nadbór jest jedynym holownikiem parowym w Polsce z zachowaną oryginalną maszyną parową i kotłownią.

Holownik parowy Nadbór. 13.06.2022.

W drugim rzędzie, obok holownika parowego Nadbór zacumowała barka Ż-2107 „Irena”. Rocznik 1936. Zbudował ja Saturnin Marzątka – bydgoski szypr, który zasłynął z tego, że nie zlecił prac stoczni, lecz sam wybudował barkę na łące, przy pomocy dwóch pracowników. W roku 1955 barka przeszła na własność państwa polskiego (bez prawa do odszkodowania), zyskując obecne oznaczenie Ż-2107. 

Irena w połowie lat 80-tych została wycofana z eksploatacji, pełniąc później różne funkcje: pływający warsztat, magazyn. Od 2003 roku jest własnością FOMT. Więcej informacji na stronie Fundacji – tu link.

Barka Irena zacumowana obok holownika parowego Nadbór. 13.06.2022.

Najgorzej widocznym od strony wybrzeża Stanisława Wyspiańskiego zabytkiem jest pchacz „Krab”. Rocznik 1968 odkupiony od niemieckiej firmy Lidmann i Megger w roku 2018. Pracował w Niemczech jako pchacz portowy i rzeczny. Więcej informacji o Krabie tutaj. 

Pchacz Krab ustawiony obok żurawia Wróblin, który go niestety dość mocno zasłania. 13.06.2022.

Według informacji podanej na Facebooku Muzeum Odry, jest ono otwarte od poniedziałku do czwartku. Niestety w dniu naszej wizyty (poniedziałek, 13.06.2022) furtka prowadząca do tych pięknych zabytków była zamknięta.

Nowe filmy – lipiec 2022

 

Już od dłuższego czasu miesięcznie publikuję po dwa nowe filmy transportowe. Tak było również w lipcu 2022. Zamieściłem wówczas materiał tramwajowy i prezentujący tabor metra. 

Tramwaje nagrywałem 15 czerwca 2022 w Łodzi. Przede wszystkim dokumentowałem je na dworcu tramwajowym „Piotrkowska Centrum” na al. Mickiewicza. Miejsce to nazywane jest również „Stajnią Jednorożców”. Obok ustawiono nawet pomnik tego stworzenia. 

Jedynie ostatni fragment filmu powstał na ul. Zachodniej. Warto jeszcze dodać, że łódzkie tramwaje są wąskotorowe. Rozstaw szyn, po których się przemieszczają wynosi 1000 mm.

Fragment filmu. Zmodernizowany skład Konstal 805Na #1612+1613 na linii 18 do pętli Retkinia. Rocznik 1986.

Fragment filmu. PESA Swing (122NaL) #1891 na linii 14. Rocznik 2018.

Fragment filmu. Konstal 805Na #2372+2373 na linii 6. Rocznik 1980.

Na nagraniu zobaczycie różne modele kursujących po Łodzi tramwajów, np. Konstal 805Na, Duewag MGT6D, czy PESA Swing. Poszczególne pojazdy dokładniej omówię w oddzielnym materiale.

Drugi lipcowy film prezentuje tabor Metra Warszawskiego. Dokładnie kilka pociągów linii M1 i M2. Na tej pierwszej udokumentowałem rosyjskie wagony serii 81, a na drugiej Siemensy Inspiro.  

Fragment filmu. Ze stacji Rondo Daszyńskiego w kierunku Trockiej odjeżdża Siemens Inspiro jako pociąg nr 47 linii M2. Oznaczenie pociągu: 6007/5007/4007/4507/5507/6507. Rocznik 2013.

Pociągi Siemens Inspiro nagrywałem na stacjach Rondo Daszyńskiego i Świętokrzyska, a rosyjskie na stacji końcowej Młociny. Całość powstała 1 kwietnia 2022.

Do tematu warszawskiego metra powrócę już niedługo w oddzielnym wpisie. 1 kwietnia 2022 było to jedyne miejsce w stolicy, w którym dało się bez przeszkód fotografować tabor komunikacji miejskiej – na powierzchni panowały fatalne warunki pogodowe, czyli intensywny opad śniegu.

Lokomotywa SU4220 we Wrocławiu

 

Na początku lipca 2022 pisałem o powrocie pociągów pasażerskich na trasę z Wrocławia do Świdnicy przez Sobótkę (tu link). Teraz ponownie zapraszam na stację Wrocław Główny, na której wykonywałem zdjęcia do tamtego materiału. 

Tym razem nie chodzi o reaktywację połączenia, a o lokomotywę obsługującą funkcjonującą od dawna relację. To przedstawicielka nowej serii pojazdów trakcyjnych PKP Intercity. Maszyna o oznaczeniu SU4220.

Nowa seria nie oznacza, że są nią określone fabrycznie nowe maszyny. To lokomotywy SM42, które przeszły modernizację do wersji dwuagregatowej z funkcją zasilania 3kV DC wagonów pasażerskich w energię elektryczną. 

Łącznie PKP Intercity zamówiło 13 takich lokomotyw, które są modernizowane w poznańskiej Fabryce Pojazdów Szynowych H. Cegielski. Pierwsze dwie maszyny trafiły do przewoźnika w styczniu 2022. Całe zamówienie powinno zostać zrealizowane do końca 2022 roku.

Pierwszy kurs SU4220 z planowym pociągiem pasażerskim został zrealizowany 29 stycznia 2022. Wykonała go maszyna o oznaczeniu SU4220-001 prowadząc skład IC „Śnieżka” z Wrocławia Głównego do Kudowy-Zdroju.

Od tamtego czasu pojazdy tej serii są wykorzystywane do obsługi odjeżdżających z Wrocławia pociągów IC „Śnieżka” oraz IC „Hetman” do Zielonej Góry przez Żagań i Żary. Kursują także do Katowic – więcej informacji na ten temat w końcowej części wpisu.

W sobotę, 23 lipca 2022 na peronie trzecim stacji Wrocław Główny udało mi się udokumentować lokomotywę SU4220-002 oczekującą na odjazd z dwuwagonowym składem IC 60151 „Śnieżka”. To dawna SM42-132 z 1968 roku. Poniżej mały fotoreportaż. Niestety nie mogłem czekać na odjazd, więc powstały wówczas materiał filmowy prezentuje jedynie pociąg w trakcie postoju. Nagranie to zamieszczę za jakiś czas, przy większym wpisie dotyczącym stacji Wrocław Główny.

Lokomotywa SU4220-002 we wrześniu 2021 była wystawiona przez H. Cegielski FPS na targach Trako w Gdańsku.

Stacja Wrocław Główny, peron nr 3. Lokomotywa SU4220-002 kilka minut wcześniej podjechała do dwuwagonowego składu IC 60151 „Śnieżka”. Jeszcze ma włączone oświetlenie manewrowe. 23.07.2022.

Detale SU4220-002. Między innymi informacja, że modernizacja lokomotywy była współfinansowana przez Unię Europejską, ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko.

Jeszcze kilka ujęć SU4220-002 z pociągiem IC 60151 „Śnieżka” do stacji Kudowa-Zdrój.

H. Cegielski Fabryka Pojazdów Szynowych była twórcą całego prezentowanego tu pociągu IC 60151 „Śnieżka”. Oprócz zmodernizowanej lokomotywy SU4220-002 jej produktami są oba wagony - fabrycznie nowe. Przykładowo pierwszy powstał w kwietniu 2022, to wagon typu 159A, bezprzedziałowy, przystosowany do przewozu rowerów. Jego seria to B⁹mnopuvz nr 61 51 29-91 028-2 ze stacji Warszawa Grochów. 

Tablica kierunkowa umieszczona w drzwiach pierwszego wagonu.

Ciekawostka z peronu trzeciego, przy którym stał podstawiony skład z SU4220. Tablica pamiątkowa poświęcona aktorowi Zbigniewowi Cybulskiemu. Niestety zginął on tam wskakując do jadącego już pociągu.

Pociąg IC 16151 „Śnieżka” do Wrocławia Głównego rozkładowo przyjeżdża na godzinę 10:06. Jego stacją początkową jest Warszawa Wschodnia, z której wyrusza już o godzinie 5:34. Potem jedzie przez stacje: Warszawa Centralna (5:39/50), Warszawa Zachodnia (5:55/58), Opoczno Południe (6:59/7:02), Częstochowa Stradom (8:09/11), Lubliniec (8:35/36), Opole Główne (9:07/12) i Brzeg (9:35/36).

We Wrocławiu Głównym skład jest dzielony. Powstają dwie „Śnieżki”. Dłuższa i krótsza. Ta pierwsza nadal oznaczona jako nr 16151 planowo odjeżdża o 10:27 i prowadzona elektrowozem zmierza do Szklarskiej Poręby Górnej. Przejeżdża między innymi przez Jaworzynę Śląską (10:57/58), Wałbrzych Miasto (11:20/21) i Jelenią Górę (12:15/18), aby na godzinę 13:04 dotrzeć do stacji końcowej.

Krótsza, dwuwagonowa „Śnieżka” otrzymuje nr 60151 i prowadzona lokomotywą spalinową z Wrocławia Głównego rusza dopiero o 10:58, czyli po ponad 50 minutowym postoju. Jedzie przez Strzelin (11:29/30), Ziębice (11:46/55), Kamieniec Ząbkowicki (12:11/12), Bardo Śląskie (12:22/23), Kłodzko Główne (12:33/34) i Kłodzko Miasto (12:38/45). Dopiero na dalszym odcinku pociąg zjeżdża z odcinka zelektryfikowanego i przemieszcza się przez stacje Polanica-Zdrój (13:06/07), Szczytna (13:19/20), Duszniki-Zdrój (13:32/33), aby na 13:59 dotrzeć do końcowej Kudowy-Zdrój.

Z Kudowy Zdroju skład w drogę powrotną wyrusza o godzinie 14:34 jako IC 66150 „Śnieżka”. Do Wrocławia Głównego rozkładowo dociera na 17:30. Tam następuje łączenie w jedną „Śnieżkę” z IC 61150 i odjazd do Warszawy Wschodniej o godzinie 18:26, czyli po blisko godzinie oczekiwania. 

Właściwa, czyli długa i zelektryfikowana „Śnieżka” w drogę powrotną ze Szklarskiej Poręby Głównej wyrusza o 14:56, docierając do Wrocławia Głównego na 17:51. Stacja końcowa Warszawa Wschodnia rozkładowo jest osiągana o 22:45.

„Śnieżka” jest jedynym pociągiem PKP Intercity dojeżdżającym do Kudowy-Zdroju. Nie kursuje ona codziennie – tylko w soboty, niedziele i święta oraz wybrane dodatkowe dni.

Warto jeszcze dodać, że lokomotywa spalinowa prowadzi także dwa wagony pociągu TLK „Rozewie” z Wrocławia Głównego (5:04) przez Kamieniec Ząbkowicki (6:07/08) do Polanicy-Zdroju (6:57). Tam cały skład wraz ze spalinowozem przechodzi na TLK „Kormoran” do Olsztyna Głównego (trakcja spalinowa aż do Katowic, więcej na ten temat pod tym linkiem).

Po przyjeździe do Polanicy-Zdroju z Katowic „Kormoran” zmienia się w „Rozewie” i o 21:54 wyrusza do Wrocławia Głównego (23:46). Dwa wagony pojadą dalej o godzinie 0:23 do Gdyni Głównej (przyjazd 6:32) jako właściwe TLK 35172 „Rozewie” z Krakowa Głównego (odjazd 20:22).

Opisane powyżej pociągi oprócz lokomotyw SU4220 prowadzą także maszyny serii SU4210 oraz czasami pojazdy wynajmowane od innych przewoźników. Zgodnie z informacjami podanymi na stronie Polskich Linii Kolejowych, lokomotywa spalinowa prowadząca IC „Śnieżka” do Kudowy-Zdroju i z powrotem przejeżdża 274,8 km.

H. Cegielski Fabryka Pojazdów Szynowych przekazała PKP Intercity już osiem lokomotyw SU4220.

Testery w Mobilisie – dwa Mercedesy

W czerwcu 2020 zamieściłem krótki wpis o autobusie SOR NS12 testowanym przez krakowski oddział firmy Mobilis (tu link). Od tamtego czasu na ulicach stolicy Małopolski pojawiały się także inne pojazdy demonstracyjne. 

Jednym z nich był Mercedes-Benz Conecto G, który kursował po Krakowie w kwietniu 2022. To pojazd z 2021 roku. Pomalowany na biało przegubowiec otrzymał czasowe oznaczenie MC348 nawiązujące do numerów już eksploatowanych przez Mobilis autobusów.

Z Krakowa demonstracyjne Conecto trafiło między innymi do Jawora i Wejherowa.

Testowy Mercedes-Benz Conecto G #MC348 w trakcie obsługi mającej zmienioną trasę linii 152 (Plac Centralny - Cichy Kącik) - w związku z przebudową ul. Królowej Jadwigi. Aleja Andersa, rejon przystanku „DH Wanda”. 13.04.2022.

 

Natomiast w marcu 2022 krakowski Mobilis testował innego Mercedesa. Elektrycznego, a dokładniej model eCitaro. Ten pojazd był żółto-czerwony, w malowaniu wrocławskim. 

Rocznik 2018. W Krakowie otrzymał czasowe oznaczenie MC299. Potem trafił do Wrocławia.

Była to już kolejna „testowa wizyta” tego autobusu w Krakowie. Pierwotnie sprawdzało go MPK. Elektryk ten kursował także po wielu innych miejscowościach, np. był w Lublinie, Poznaniu, Gdyni, Warszawie, Jeleniej Górze, Wałbrzychu, Siedlcach. Jako ekspozycja EvoBus prezentowano go na targach SilesiaKOMUNIKACJA 2019 w Sosnowcu.

Sfotografowany w ostatniej chwili (i czysto przypadkowo) Mercedes-Benz eCitaro #MC299 na al. Andersa w Krakowie. Niestety osobówka trochę go przysłoniła. Przystanek „DH Wanda”. Autobus obsługuje linię 142 w relacji Osiedle Na Stoku - Czyżyny Dworzec. 18.03.2022.

Tak powyższy Mercedes-Benz eCitaro prezentował się w trakcie targów SilesiaKOMUNIKACJA 2019 w Sosnowcu. 16.04.2019.

Pozostałe wpisy dotyczące firmy Mobilis pod tym linkiem.