Czech Raildays 2018 (11) – modele

Modele na targach Czech Raildays 2018 można było oglądać w kilku miejscach. Zacznę od specjalnego wagonu, którego wnętrze stanowiła sporych rozmiarów makieta kolejowa. Pojazd ten był w historycznym, oliwkowym malowaniu i z oznaczeniami czechosłowackich kolei ČSD. Przedstawiciel serii BDa nr 51 54 82-40 189-7. Stacja macierzysta Cheb. Rocznik 1975. Producent z NRD, czyli VEB Waggonbau Bautzen. Obecnie pojazd ten jest oznaczony jako seria BDr^A17. 

Dawny wagon z przedziałem bagażowym przerobiony na jeżdżącą makietę kolejową. VEB Waggonbau Bautzen w malowaniu czechosłowackich kolei ČSD.

Co można było zobaczyć wewnątrz tego ponad 40-letniego wagonu BDa? Na sporych rozmiarów makiecie umieszczono różne pojazdy. Lokomotywy, wagony. Pojedyncze lub spięte w składy. Prezentowane statycznie i dynamicznie. Trakcja spalinowa. Były także np. ciężarówki, autobusy. Gdyby nie spora ilość oglądających i niestety dość mało miejsca w przejściu, to przyznam, że utknąłbym tam na dłużej. Makieta była bardzo ciekawie wykonana.

Jeden z elementów makiety kolejowej umieszczonej w wagonie BDa - różne wagony motorowe. 

Do jednego z motoraków podczepiono lokomotywę 742 343-7. Takie zestawienie nie jest przypadkowe. W Internecie można znaleźć zdjęcia prezentujące tę spalinówkę z wagonami doczepnymi serii 010 jako pociąg osobowy.

Na bocznym torze z węglarkami odstawiono manewrową lokomotywę 797 823-2. Polski akcent na makiecie. Jej pierwowzór w roku 2011 wystawiono na targach TRAKO w Gdańsku. Jest ona własnością Kopalni Węgla Brunatnego „Adamów" z miejscowości Turek. Na modelu również umieszczono informację o tym. 

Ze składem pasażerskim po makiecie jeździł brejlovec o numerze 754 067-7. Model tej maszyny oferuje firma Roco. Cena około 2000 zł - taką ofertę widziałem na Allegro.

Widok ogólny na fragment makiety. Od prawe strony przy peronie stoi powyższy 754 067-7. Równolegle do niego zwrócony w przeciwną stronę inny skład pasażerski prowadzony „bardotką” (seria 749), a obok dwa towarowe. Jest „gagarin" nr 781 462-7 i „hektor", którego oznaczenia niestety nie ustaliłem.

Zbliżenie na spalinówki ze składami towarowymi. Pierwowzór „gagarina" nr 781 462-7 to rocznik 1973. Maszyna ta nadal jest czynna, ale nie znajduje się już w posiadaniu czeskich kolei. Trafiła do Polski, do prywatnego przewoźnika.

Dwie „bardotki” ze składami pasażerskimi. Po lewej maszyna 749 039-4 w barwach przewoźnika AŽD z Pragi. Pierwowzór to rocznik 1967. Obok České dráhy, czyli 749 121-0. Maszyna, na bazie której powstał model to rocznik 1968. Nadal jest czynna.

Inna dynamiczna, ale znacznie mniejsza makieta kolejowa stała na zewnątrz, pod jednym z namiotów. Prezentowała ona wąskotorowy pociąg czeskich kolei JHMD (Jindřichohradecké místní dráhy), czyli lokomotywę spalinową dawnej serii TU 47.0 (obecnie 705.9) z wagonami czechosłowackich kolei ČSD.

Makieta wąskotorowa. Krążył po niej prowadzony modelem lokomotywy TU 47.0 historyczny skład czechosłowackich kolei ČSD. 

Znacznie większe i już statyczne modele prezentowano na jednym ze stoisk zlokalizowanych w budynku magazynowym.

Kolejny model „bardotki” pokazany na targach. Największy z nich. Pierwowzór to lokomotywa o historycznym oznaczeniu z czasów kolei ČSD: T478.1002. Oryginał z 1964 roku obecnie jako czynny eksponat historyczny tak właśnie wygląda.  

Inny z dużych modeli to „laminatka”, czyli elektrowóz 240 139-6. 

Model wagonu motorowego M260.001 z 1939 roku. Oryginał jest odrestaurowany i sprawny.

W kolejnej części relacji z Czech Raildays 2018 pokażę charakterystyczny żółty tabor techniczny firmy SŽDC, czyli czeskiego odpowiednika Polskich Linii Kolejowych. Tu link.

Třinec (Trzyniec) - parowóz z muzeum

Tym wpisem rozpoczynam cykl publikacji poświęconych zbiorom różnych muzeów. Na początek mała placówka z Czech.  

To Muzeum Třineckých železáren a města Třince (Muzeum trzynieckiej huty i miasta Trzyniec) z sidzibą w Trzyńcu, przy ulicy Frydeckiej. Jego ekspozycja nie jest zbyt transportowa. Warto ją jednak zobaczyć, poznając historię regionu licznie zamieszkanego przez Polaków. Dawne stroje, wyposażenie domów, stare dokumenty, mnóstwo fotografii. Ponieważ Trzyniec to miasto hutnicze, jego losy związane są z największym pracodawcą w rejonie, czyli z hutą Třinecké železárny. Jedna z sal poświęcona jest w całości tej firmie – przedstawia ją spora makieta, której elementy podświetlają się w trakcie emisji filmu o bieżącej działalności huty. Warta polecenia jest dość spora ekspozycja dawnych wózków dziecięcych (po czesku taki wózek to kočárek).

Na kilku zdjęciach prezentowane są różne pojazdy, w tym parowóz wąskotorowy. Trakcja parowa była wykorzystywana w hucie w latach 1882 – 1968 (wcześniej wagony przetaczano używając koni). Ten okres dotyczy linii wąskotorowych. Nie znalazłem informacji, czy również na torze normalnym w roku 1968 zakończyła się era pary.

Jeden z hutniczych parowozów wąskotorowych został zachowany. Stoi on przed wejściem do muzeum i nie widać go z ulicy. Pojazd jest w trakcie renowacji. To oznaczona jako nr 7 maszyna z 1928 roku. Producent: Orenstein&Koppel (w skrócie O&K) z Niemiec. Firma ta wytwarzała tabor kolejowy, a także ciężarówki, samochody osobowe i sprzęt budowlany (np. koparki, żurawie). Po II wojnie światowej nastąpił podział przedsiębiorstwa. Część znajdująca się na terenie NRD zmieniła nazwę na LOWA.

Parowóz Orenstein&Koppel #7, czyli największy eksponat w Muzeum Třineckých železáren a města Třince. Rocznik 1928. Numer fabryczny 11792.

Logo O&K umieszczone na parowozie.

Za płotem muzeum znajduje się teren przemysłowy. Zwałowisko, po którym jeżdżą liczne ciężarówki. Także marki Tatra. To właśnie do muzeum tej firmy zaproszę w następnym wpisie z tagiem muzeum. Tu link do tego materiału.

Osoblažka, czyli czynna wąskotorówka tak blisko Polski

Koleje czeskie zawsze budziły mój zachwyt, o czym zresztą w blogu już wspominałem. Pociągi docierają praktycznie do każdej miejscowości, czego już niestety o Polsce powiedzieć nie możemy, choć jeszcze całkiem niedawno tak było. Najbardziej niesamowity jest jednak fakt, że w Czechach wciąż funkcjonują koleje wąskotorowe. Owszem, po Polsce też coś jeszcze jeździ, ale są to głównie funkcje turystyczne. Tymczasem tuż przy polsko-czeskiej granicy (rejon Racławice Śląskie – Głubczyce) przez cały rok funkcjonuje kolej wąskotorowa. Ostatnia w Czechach obsługiwana przez narodowego przewoźnika, czyli ČD (České dráhy, a.s.). To tak zwana Osoblažka, łącząca miejscowości Třemešná ve Slezsku i Osoblaha, łącznie 20 km długości. Szerokość toru 760 mm.

Historia linii sięga Cesarstwa Austrio-Węgierskiego i była bezpośrednio związana z transportem płodów rolnych, głównie buraków cukrowych uprawianych w tamtym rejonie. Budowa rozpoczęła się wiosną 1898 roku, a jej otwarcie odbyło się już kilka miesięcy później, czyli 14 grudnia 1898. Osoblažka wyróżnia się dużą ilością łuków – aż 102. Jedna z teorii powstania tak „pokręconego“ szlaku jest związana z tym, że władze Austrio-Węgier nie wydawały zezwoleń na budowę kolei krótszych niż 20 km, ze względu na ich nieopłacalność. Dlatego trasę sztucznie wydłużano. W rzeczywistości chodziło jednak o koszty. Tańsza okazała się budowa dłuższej linii (ukształtowanie terenu, wykup gruntów). Jeden z łuków (w rejonie stacji początkowej Třemešná ve Slezsku – dwa kilometry za nią) zasługuje na szczególną uwagę. To najostrzejszy łuk w całej czeskiej sieci kolejowej, o promieniu wynoszącym tylko 75 m. Pociągi pokonują go z prędkością 20 km/h. Pierwszym operatorem Osoblažki były Cesarsko-Królewskie Koleje Państwowe, które eksploatowały austriackie parowozy serii U: U13, U14 i U15 (typ przemianowany później na U37).

Obecnie wykorzystywany tabor to lokomotywy spalinowe serii 705.9, dawniej (do 1988 roku) pod oznaczeniem TU 47.0. To produkt czechosłowacki – skonstruowany i wyprodukowany w zakładach ČKD Sokolovo.

Te dwukabinowe lokomotywy produkowano w latach 1954 – 1958. Trafiły na wąskotorowe szlaki Czechosłowacji oraz do ZSRR – tam dokładnie 45 egzemplarzy, które oznakowano jako seria TU3. Jak podają źródła internetowe, w ruchu TU3 zobaczymy jeszcze na Ukrainie. Tam lokomotywa TU3-039 pracuje na lwowskiej kolejce dziecięcej.

Na potrzeby czechosłowackiej kolei powstało tylko 21 egzemplarzy. Obecnie oprócz Osoblažki spalinowozy serii 705.9 kursują na prywatnej linii wąskotorowej JHMD (Jindřichohradecké místní dráhy), łączącej Jindřichův Hradec z miejscowościami Nová Bystřice i Obrataň.

Obecnie po Osoblažce nie kursują już planowe pociągi towarowe. Ostatni odjechał jesienią 1997 roku – transport węgla z Třemešnej ve Slezsku do Osoblahy. Ruch pasażerski natomiast odbywa się regularnie. Zgodnie z obowiązującym od 9 grudnia 2012 r. rozkładem jazdy, z Osoblahy pociągi odjeżdżają o godzinie: 3:53 (tylko w dni robocze za wyjątkiem okresu od 27 – 31 grudnia i od 1 lipca do 30 sierpnia), 5:53 (nie kursuje 25 grudnia i 1 stycznia), 9:53, 13:53 i 17:53 (nie kursuje 24 i 31 grudnia), natomiast z Třemešnej o: 4:50 (tylko w dni robocze za wyjątkiem okresu od 27 – 31 grudnia i od 1 lipca do 30 sierpnia), 6:50 (tylko w dni robocze za wyjątkiem okresu od 27 – 31 grudnia i od 1 lipca do 30 sierpnia), 7:30 (kursuje w soboty, niedziele i święta od 5 stycznia do 23 czerwca i od 7 września, a codziennie w okresie od 26 do 31 grudnia i od 29 czerwca do 1 września), 11:30, 15:27, 19:30 (nie kursuje 24 i 31 grudnia). Czas jazdy to 47 minut. Stałe zestawienie to lokomotywa 705.9 i jeden lub dwa wagony pasażerskie serii Btu.

Po raz pierwszy z Osoblažką zetknąłem się 30 maja 2009 r. Wówczas przyjechałem na stację Osoblaha. Niestety trafiałem na „martwą godzinę“ – nic się tam nie działo. Nawet nie było żadnego pracownika. W zamkniętej hali stała jedna lokomotywa serii 705.9, a na zewnątrz dwa wagony Btu. Poniżej kilka wykonanych wówczas zdjęć.

Osoblaha. Układ torowy i zabudowa stacyjna - widok w stronę Třemešnej ve Slezsku.

 Osoblaha - widok w przeciwną stronę. Po prawej dwustanowiskowa lokomotywownia, a za wagonami koniec toru.

 Tak kończy się Osoblažka.

 Na stacji Osoblaha stały dwa wagony serii Btu. Pierwszy (od strony Tremesnej) to nr 96 54 0 005 922-0, a drugi to nr 005 914-7 (krótsze, starsze oznaczenie, które już nie jest stosowane). Ten model wagonu (pierwotnie pod oznaczeniem Balm/u) był produkowany w latach 1965 -1966 roku przez ČKD Tatra Smíchov. Powstało łącznie 30 egzemplarzy, na rozstaw szyn 750 i 760 mm.

Na szczęście moja wizyta w Osobladze nie skończyła się tylko na fotografowaniu nieruchomych obiektów. Była szansa na coś w ruchu. Za około godzinę miał przyjechać pociąg z Třemešnej ve Slezsku. Oczywiście postanowiłem czekać, jednocześnie wykorzystując ten czas na zwiedzenie Osoblahy. To jednak nie trwało zbyt długo, bo Osoblaha jest małym i w dodatku brzydkim miasteczkiem. Takim bardzo socrealistycznym.

Czekałem na pociąg osobowy nr 20609. Przyjechał kilka minut po szesnastej. Prowadziła go lokomotywa 705.914-0, do której doczepiono wagon Btu nr 96 54 0 005 915-4. Przywiózł on niestety tylko kilka osób.

Lokomotywa 705.914-0 z wagonem Btu nr 96 54 0 005 915-4 jako pociąg nr 20609 relacji Třemešná ve Slezsku - Osoblaha wjeżdża na stację końcową. 

Lokomotywa 705.914-0 z wagonem Btu nr 96 54 0 005 915-4. Nieliczni pasażerowie pociągu 20609 już wysiedli. Za chwilę spalinówka rozpocznie manewry.

Pociągiem przyjechał także konduktor, który na stacji wcielił się w rolę manewrowego. Poniżej krótki filmik z manewrów stacyjnych. 

Osamotniony wagon ma już oznakowanie relacji powrotnej - do Tremesnej.

Drugi film – lokomotywa podjeżdża do wagonu. Teraz to już pociąg osobowy nr 20610, który do Třemešnej ve Slezsku odjedzie o 17:10.

Poniżej jeszcze kilka zdjęć pociągu powrotnego oraz wnętrze lokomotywy.

Pociąg nr 20610 gotowy do drogi.

Lokomotywa 705.914-0. Wnętrze jednej z kabin i przedział silnikowy.

Oprócz planowych pociągów po Osoblažce kursują także składy turystyczne, prowadzone trakcją spalinową i parową. Więcej na ten temat w kolejnym wpisie o wąskotorowej kolei z Třemešnej ve Slezsku.

 Lokomotywa TU3-039. Kolej dziecięca we Lwowie. Źródło: Youtube.

Trzy lokomotywy 705.9 na prywatnej linii wąskotorowej JHMD. Źródło: Youtube.