Jest nowe, ale najstarszy tabor nadal w ruchu

W Krakowie regularnie przybywa nowego taboru autobusowego. Ostatnio np. rozpoczęła się eksploatacja dwunastu Solarisów Urbino 18 Hybrid zakupionych przez MPK. Ich prezentacja odbyła się 13 grudnia 2016 na pętli Czyżyny Dworzec. Następnie przegubowce rozpoczęły pracę liniową. Można je zobaczyć np. na trasach nr 139 (Mydlniki – Kombinat), 172 (Bronowice Małe – Aleja Przyjaźni), czy 501 (Chełmońskiego Osiedle – Bulwarowa).

Wszystkie hybrydy przydzielono do zajezdni Bieńczyce i oznaczono od numeru BH072 do BH083. Nowe Solarisy dołączyły do hybrydowego przegubowca, który jest własnością MPK Kraków od 2014 roku. To także Solaris Urbino 18 Hybrid. Do przewoźnika nie trafił on jednak jako fabrycznie nowy. To dawny egzemplarz testowy, rocznik 2010. Pierwotnie oznaczony jako #BH611, a obecnie przenumerowany na BH071.

Jeden z 12 nowych Solarisów Urbino 18 Hybrid, czyli #BH074. Postój i odjazd z przystanku „Politechnika” przy ul. Pawiej jako przyspieszona linia 501 w stronę pętli Chełmońskiego Osiedle. 23.12.2016.

Pierwsza krakowska hybryda, czyli Solaris Urbino 18 Hybrid #BH611, obecnie pod oznaczeniem #BH071. Przystanek „Arka” przy ul. Obrońców Krzyża. Linia 139 w kierunku pętli Mydlniki. 13.07.2015.

Przydzielenie kilkunastu nowych autobusów do zajezdni Bieńczyce musiało wiązać się z likwidacją starszego taboru. Już od dłuższego czasu najbardziej zagrożone wycofaniem z ruchu były przypisane do tamtejszej bazy MAN-y NG313. Dziesięć sztuk z 2001 roku, oznaczone jako BM701 – BM710. Wszystkie wytrwały do 2016 roku. Pierwszy został zlikwidowany MAN #BM710. Jeszcze przed dostawą hybrydowych Solarisów, a „żywot” swój zakończył w dość spektakularny sposób – zdetonowano w nim ładunek wybuchowy. Był to eksperyment związany ze sprawą próby zamachu bombowego na autobus miejski we Wrocławiu. Obecnie w ruchu pozostała już tylko połowa NG313. Pojazdy te obsługują np. linię 139.

Chłodny jesienny poranek. MAN NG313 #BM703 jako linia 139 w stronę pętli Kombinat. Przystanek „Os. Jagiellońskie” przy ul. Obrońców Krzyża. 8.11.2016.

Pierwszy z wycofanych krakowskich MAN-ów NG313, czyli #BM710. Autobus po eksperymentalnej detonacji ładunku wybuchowego. Screen z portalu Onet.pl.

Spektakularny zakup aż 60 Solarisów Urbino 12 najnowszej generacji przez MPK Kraków (link) nie wyeliminował w całości najstarszego taboru z zajezdni, do których nowe pojazdy trafiły. To Jelcze M121MB z Woli Duchackiej (tam przydzielono 40 egzemplarzy najnowszych Solarisów) i krótkie Scanie (CN113CLL i OmniCity) z Płaszowa (tam przekazano 20 sztuk). Są to już ostatnie egzemplarze tych pojazdów, których pierwotnie jeździło po Krakowie kilkadziesiąt (Jelcze M121MB, Scanie CN113CLL).

Solaris Urbino 12 #DU323 na pętli Borek Fałęcki. Przystanek dla wysiadających. Autobus właśnie zakończył kurs jako podmiejska linia 214 z miejscowości Grabówki. Ten model dość skutecznie wyeliminował z krakowskich ulic Jelcze M121MB i Scanie CN113CLL. Przez wiele lat były to autobusy charakterystyczne dla tej pętli. 13.12.2016.

Jeden z 20 najnowszych Solarisów Urbino 12 przydzielonych do zajezdni Płaszów, czyli pojazd #PU989. Jako linia 124 do pętli o dość długiej nazwie TAURON Arena Kraków Wieczysta wjeżdża na przystanek „Cmentarz Rakowicki” przy al. Beliny-Prażmowskiego. 3.01.2017.

Scania CN113CLL #PS035. Rocznik 1997. Łącznie było ich aż 69 egzemplarzy. Pozostało tylko kilkanaście. Autobus obsługując linię 123 właśnie opuścił przystanek „Arka” przy ul. Obrońców Krzyża. Jego nazwa pochodzi od widocznego w tle kościoła Arka Pana. 8.12.2016.

Scania CN113CLL #PS069. Rocznik 1999. Wraz z innym taborem autobus stoi odstawiony (na czas pomiędzy godzinami szczytu) przy nieużywanych liniowo peronach pętli Mistrzejowice. Pojazd ten przez wiele lat był eksploatowany jako autobus rezerwowy, a w związku z tym pojawiał się także na tych liniach, które nie były obsługiwane przez zajezdnię Płaszów. 23.12.2016.

Obok powyższej Scanii #PS069 stoi Scania OmniCity Artic #PE188 z 2001 roku. Jedna z pierwotnie 15 egzemplarzy. Nadal jest ich 13, ale najprawdopodobniej jeszcze w tym roku zmieni się to. 23.12.2016.

Scanie CN113CLL na godziny szczytu oczekują także w innych miejscach - tu pętla Łagiewniki i dwa pojazdy. To #PS056 (rocznik 1998), a za nią pokazana wcześniej #PS069. Obok Autosan M09LE #DA113 (rocznik 2010) na linii 133. 25.10.2016.

Autosan M09LE #DA113 był jeszcze niedawno najnowszym przedstawicielem tego modelu we flocie MPK Kraków. Warto także dodać, że to dawny egzemplarz testowy, który do przewoźnika trafił w 2011 roku. W czwartek 12.01.2017 na pętli Osiedle Podwawelskie odbyła się prezentacja kolejnych 15 sztuk Autosana M09LE, które oznaczono jako #DA114 - DA128.

Jelcz M081MB3 #DH380 z 2005 roku. Przystanek końcowo-początkowy linii 409 na pętli Przegorzały UJ. 25.09.2016. Jest dość prawdopodobne, że zakup 15 nowych Autosanów M09LE wiąże się z likwidacją pewnej ilości Jelczy M081MB3, ale biorąc pod uwagę ich obecną liczebność (blisko 50 egzemplarzy), raczej jeszcze na długo pozostaną one na krakowskich ulicach. 

Najstarszy krakowski tabor pozostający w ruchu to także Scanie OmniCity. Jest ich już tylko 5 egzemplarzy. Tu #PS151 z 2000 roku. Postój na pętli Mistrzejowice. Za Scanią Solaris Urbino 12 #BU818 z 2004 roku. 29.12.2016.

Najnowsze Solarisy Urbino 12 z zajezdni Wola Duchacka szybko przejęły zadania wykonywane wcześniej przez Jelcze M121MB. Ostatnim bastionem tych wycofywanych pojazdów była linia 134 do pętli ZOO. Na trasę tę w sezonie letnim wysyłano wyłącznie autobusy z zamontowanymi bagażnikami rowerowymi, czyli właśnie Jelcze. Takie urządzenia również umieszczono na najnowszych Urbino, które także rozpoczęły obsługę trasy nr 134. Na zdjęciu wyposażony w bagażnik rowerowy Solaris #DU306. Pętla Cracovia Stadion przy ul. Kałuży, a w tle hotel Cracovia. 25.09.2016.

Zabrane z linii 134 Jelcze M121MB znalazły zatrudnienie np. na trasie nr 124. To była chyba już ostatnia okazja do zobaczenia tych pojazdów w centrum miasta. Pozostało ich tylko kilkanaście egzemplarzy (z pierwotnie 78). Na zdjęciu Jelcz M121MB o najwyższym numerze taborowym, czyli DJ686 z 2002 roku. Kurs linii 124 do pętli TAURON Arena Kraków Wieczysta. Ulica Lubicz, 25.09.2016.

Na pętli Borek Fałęcki. Przedstawiciel ostatnich Jelczy M121MB, czyli #DJ669 (rocznik 2000) jako linia 451 do końcówki Judyma Szkoła. Obok niego najnowszy Solaris Urbino 12 #DU332 na podmiejskiej trasie nr 245 do Skawiny, a na końcu Mercedes Citaro #DO214 (rocznik 2011) obsługujący podmiejską linię 265 do miejscowości Konary. 13.12.2016.

14 grudnia 2016 przedstawiciele MPK Kraków i Solarisa podpisali umowę na dostawę aż 77 przegubowców. Na ulicach stolicy Małopolski mają się one pojawić już w 2017 roku. To oczywiście będzie związane z wycofywaniem kolejnych starszych pojazdów. Można zatem wnioskować, że z linii znikną Scanie OmniCity Artic i wciąż jeszcze bardzo liczne przegubowe Jelcze, których jest ponad 50 egzemplarzy.

Dzień Kolejarza 2016 w Krakowie (2) - Przewozy Regionalne

W pierwszej części relacji z Dnia Kolejarza 2016 w Krakowie prezentowałem tabor pokazany przez spółki PKP Energetyka i Koleje Małopolskie (link). Teraz pora na Przewozy Regionalne.

Ta ekspozycja składała się z dwóch elektrycznych zespołów trakcyjnych. Zaczynam od starszego. To ED72-014. Jednostka, która powstała w roku 1995, we wrocławskim Pafawagu. Przez lata eksploatacji kilka razy zmieniała barwy, aby ostatecznie zostać „tygryskiem”. W jej wnętrze zbytnio nie ingerowano, dlatego śmiało można stwierdzić, że to pojazd historyczny (przymykając oko na obecne malowanie oraz unowocześnienie w postaci ekranów pokazujących np. kolejne stacje).

Jednostka ED72-014 zawsze była związana z Małopolską, obsługując np. pociągi do Zakopanego. Miała także epizody międzynarodowe, czyli obsługiwała relację z Krakowa do słowackiej Żyliny. Natomiast dość sporą część Polski „zwiedzała” jako pociągi interREGIO.

ED72-014 jako ekspozycja Przewozów Regionalnych przy peronie pierwszym stacji Kraków Główny. Na wyświetlaczach relacja do Kielc. 27.11.2016.

Wnętrze ED72-014. Jak za dawnych lat. Brak tylko przedziału klasy pierwszej (wyznaczonego, bo układ i rodzaj siedzeń pozostał) i Warsu. Jeżeli dobrze pamiętam, to w korytarzu w początkowym okresie eksploatacji był rozłożony dywan.

Stojak na narty, czyli charakterystyczny element wnętrza małopolskich elektrycznych zespołów trakcyjnych.

Jeden z monitorów zamontowanych wewnątrz ponad 20-letniego ezt. Wyświetlana relacja Kraków Główny - Kielce.

 

Kilka detali wnętrza ED72-014, np. charakterystyczne otwarcie/zamknięcie wywietrznika (będące często powodem sporów między pasażerami - w której pozycji zamknięto, a w której otwarto), czy hamulec bezpieczeństwa.

Druga jednostka pokazana przez Przewozy Regionalne to Impuls. Pojazd oznaczony jako EN63A-001. Wyprodukowany w Nowym Sączu, w tamtejszej firmie NEWAG. Rocznik 2014. Dodatkowo otrzymał małopolską nazwę „Trzy Korony”.

EN63A-001 jako drugi pojazd zaprezentowany przez Przewozy Regionalne przy peronie pierwszym stacji Kraków Główny. Na wyświetlaczach relacja do Oświęcimia.

Przy ścianach czołowych jednostki podano jej nazwę „Trzy Korony” wraz z symbolem graficznym.

Wnętrze EN63A-001. Dominuje kolor niebieski.

Równolegle do ekspozycji Przewozów Regionalnych swoje pojazdy prezentowała spółka PKP Intercity. Jako pierwszy stał elektrowóz EU07-380.

Porównanie sprzęgów obu zaprezentowanych przez Przewozy Regionalne jednostek.

Porównanie sprzęgów ED72-014 i EN77-005 z Kolei Małopolskich.

W następnym wpisie o krakowskiej ekspozycji z okazji Dnia Kolejarza 2016 opiszę tabor zaprezentowany przez PKP Cargo. Tu link.

Kamaz i Iveco z Oświęcimia

W tym wpisie zapraszam do Oświęcimia. W rejon dawnego dworca autobusowego PKS. Na temat znajdujących się na jego terenie pojazdów pisałem już wiele razy, także o ciężarówkach (link). 

Bohaterami tego materiału są dwa pojazdy utrwalone w pobliżu dworca. Jeden stary, drugi nowy. Zaczynam od tego pierwszego.

To wywrotka Kamaz 55111 z oświęcimskimi tablicami rejestracyjnymi (KOS 96EL). Pojazd brał udział w prowadzonych w tym rejonie pracach budowlanych i przy okazji pięknie pozował na tle wybarwiających się w jesienne barwy drzew.

Kamazy 55111 powstawały w latach 1987 – 2012. Niestety nie udało mi się ustalić, kiedy ten egzemplarz został wyprodukowany.

Kamaz 55111.

Obok Kamaza przejeżdżał gość z Włoch, czyli Iveco EcoStralis 460. Własność założonej w 1980 roku firmy Canil, która specjalizuje się w transporcie płynnych produktów chemicznych. Jej główna siedziba mieści się w miejscowości Bessica, w pobliżu Wenecji. Oddział jest także zlokalizowany na Słowacji, w Bratysławie.

Dopiero w trakcie obróbki zdjęcia odkryłem, że Iveco nie jest na włoskich tablicach rejestracyjnych. To pojazd ze słowackiego oddziału.

Tablica ADR umieszczona na naczepie informuje, że przewożony materiał ma działanie żrące. To stopiony bezwodnik maleinowy. Bezbarwna, przezroczysta ciecz o drażniącym, ostrym zapachu. Jej zastosowanie to np. produkcja farb i lakierów, tworzyw sztucznych, środków grzybobójczych.

Przy okazji warto zwrócić uwagę na to, jak naczepa dymi. Na zdjęciu nie widać tego aż tak bardzo. Przejazd takiego „kopcącego” zestawu robił wrażenie. Na szczęście nie był to efekt rozszczelnionej naczepy, bo pewnie kontakt z takimi oparami zakończyłby się dla mnie niezbyt przyjemnie (możliwe np. poważne podrażnienie błon śluzowych i oczu). Po prostu różnica temperatur, a w związku z tym intensywne parowanie.

Iveco EcoStralis 460.

W okolice dawnego dworca PKSiS Oświęcim SA znów zaproszę za jakiś czas. Powyższe zdjęcia wykonałem 10 października 2016.

Trolejbusy we Lwowie (4) – na lotnisko

Już dawno temu planowałem kontynuować prezentację materiałów o lwowskich trolejbusach. Od mojej wizyty w tym mieście minęło ponad trzy i pół roku, zatem czas odkurzyć archiwa i powrócić do tematu. Ostatni wpis o tamtejszych „trajtkach” pod tym linkiem. Obiecałem w nim, że zajmę się linią nr 9. Dość reprezentacyjną trasą, bo dowożącą pasażerów do lotniska, czyli do pętli Aeroport. W maju 2013 reprezentacyjna była jednak tylko z założenia. Kursował na niej taki sam „trupiarski” tabor, jak na innych trasach.

„Dziewiątka” rozpoczyna trasę pod uniwersytetem. Ma długość 6,40 km i kursuje w godzinach 6:30 – 22:00. Częstotliwość 10 – 15 minut (tak było w 2013 roku i jest obecnie).

Linia nr 9 była jedyną trasą trolejbusową, którą podróżowałem po Lwowie. Bardzo zależało mi na przejażdżce LAZ-em, ale trafiłem tylko na czechosłowackie „szpachle”, czyli 14Tr. Do pętli Aeroport jechałem Škodą nr 596 z roku 1983. We Lwowie eksploatowaną od 1997 roku. Sprowadzono ją wówczas z czeskich Pardubic. Po latach użytkowania na Ukrainie nie odbiegała od standardów pozostałego taboru, czyli ruina na kołach. Z zewnątrz wprawdzie wyglądała w miarę dobrze (nowa reklama), ale wystarczyło wejść do środka, aby przeżyć dość spory szok. Aż strach było tym podróżować.

Zmierzająca w stronę lotniska Škoda 14Tr #596 właśnie ominęła inną przedstawicielkę tej marki (#559 z 1989 roku), która odbywa przerwę w obsłudze linii 10. Ulica Metropolity Angełłowicza. 30.04.2013.

Po prostu ruina na kołach. Wrażenia z przejazdu były więc niesamowite. Nie tylko wizualne, ale także dźwiękowe. Škoda nr 596 była wyjątkowo głośna. Zużyte, zniszczone wnętrze, mega hałas, a do tego bardzo powolna jazda. Z punktu widzenia miłośnika transportu publicznego – rewelacyjna podróż do przeszłości. Takie spotkanie z czymś, co na terenie Unii Europejskiej po prostu nie mogło istnieć. Dla mieszkańców Lwowa typowa codzienność, która raczej nie była powodem do dumy i zadowolenia.

Wnętrze Škody 14Tr #596. Frekwencja dość niska - to już rejon przed pętlą Aeroport. 30.04.2013.

Škoda #596 na pętli Aeroport. Przystanek końcowo-początkowy. Warto zwrócić uwagę na lokalizację znaku drogowego - popularne we Lwowie (a może i w całej Ukrainie) zawieszenie nad jezdnią. 30.04.2013.

Trasa linii 9 nie jest zbyt ciekawa. Owszem na uwagę zasługuje odcinek w rejonie uniwersytetu, czyli np. brukowany i stromy podjazd ul. Czynu Listopadowego. Dalsza relacja jest już jednak dość monotonna, przerywana od czasu do czasu atrakcjami w postaci podskoków pojazdu, np. w trakcie przejazdu przez torowisko tramwajowe, czy przy przejeździe przez liczne we Lwowie nierówności. Początkowo pośród starych kamienic, później już wśród blokowisk. Przewaga długich prostych odcinków.

Przykładowy fragment trasy linii nr 9. Škoda 14Tr #604 wyjeżdżając z ul. Metropolity Angełłowicza przejeżdża przez pełną nierówności ulicę Bandery i wjeżdża w ul. Bohaterów UPA. Nazwy tych dwóch ostatnich ulic dość szokujące dla Polaków. Trolejbus ten to rocznik 1992, we Lwowie dopiero od 2013 roku. Wcześniej eksploatowany w Czechach, w miejscowości Zlín. Fot. Google Street View, maj 2015.

Teraz mała próbka atrakcji dźwiękowych z przejazdu Škodą 14Tr nr 596. Krótkie nagranie wykonane we wnętrzu „złomka”.

Na pętli Aeroport uwagę zwraca budynek portu lotniczego. Jeszcze z czasów, gdy te tereny były polskie. Trolejbusy pięknie pozują do zdjęć na jego tle, powoli (wręcz w żółwim tempie) objeżdżając zlokalizowane tam rondo. Obecnie, od roku 2012 funkcjonuje nowy terminal, ale jego uruchomienie nie wiązało się z wydłużeniem trasy trolejbusu. Pasażerowie linii nr 9 chcący skorzystać z lwowskiego lotniska muszą więc odbyć dodatkową podróż pieszą.

Inną ciekawostką pętli Aeroport jest specjalny telefon umożliwiający kontakt kierowcy z zajezdnią, może z dyspozytornią. W trakcie mojego pobytu w kwietniu 2013 nie był on już wykorzystywany. Być może nie działał. Na pewno sprawne były identyczne urządzenia na pętlach tramwajowych. Osobiście widziałem, jak motornicza tramwaju linii 7 po dotarciu do pętli przy cmentarzu Łyczakowskim zgłaszała dyspozytorowi, że już dojechała.

Budynek lwowskiego portu lotniczego, czyli architektoniczna atrakcja pętli trolejbusowej Aeroport. 30.04.2016.

Škoda #596 właśnie rozpoczęła kolejny kurs do pętli Uniwersytet i powoli objeżdża rondo przy historycznym budynku portu lotniczego. 30.04.2013.

Na pętli Aeroport. Rozkład jazdy umieszczony na znaku „przystanek trolejbusowy”, a pod nim „budka telefoniczna”, czyli dość archaiczne urządzenie do nawiązywania łączności z dyspozytorem.

Zbliżenie na „aparat telefoniczny”.

Zbliżenie na rozkład jazdy. Nie zobaczymy na nim konkretnych godzin - jedynie ramowy czas, czyli o jakiej porze, co ile minut.

Z pętli Aeroport korzysta tylko linia nr 9. Nagrałem tam krótki materiał filmowy. Na początek scenka wjazdu Škody 14Tr nr 552. To rocznik 1989. Pojazd ten już prezentowałem we wcześniejszych trolejbusowych wpisach ze Lwowa. Później zobaczycie powolny i głośny przejazd Škody #596 obok starego budynku portu lotniczego. 30 kwietnia 2013.

Z Aeroportu do centrum wracałem Škodą #552. To Lwowianka od nowości. Niestety również w stanie agonalnym.

Škoda 14Tr #552 na pętli Aeroport. Kierowca wysadził pasażerów przed przystankiem końcowo-początkowym i w tym miejscu odpoczywa. 30.04.2013.

Wnętrze Škody 14Tr #552 na początkowym odcinku trasy linii 9 - za pętlą Aeroport.

Detale zaniedbanego, zużytego wnętrza Škody #552. 

Od mojej wizyty we Lwowie w 2013 roku tamtejsza komunikacja miejska zmienia się pozytywnie, a przynajmniej podejmowane są pewne próby odmienienia jej złego wizerunku. Np. uruchomiono stronę pokazującą rzeczywistą lokalizację trolejbusów obsługujących daną linię. Podawany jest także numer taborowy pojazdu, a w przypadku jego braku, numer rejestracyjny. Dzięki tej stronie można dowiedzieć się, że na linii nr 9 jest eksploatowany również autobus elektryczny Electron E19101 (nr rej. ВС 5271 ЕМ). Tu link. Niestety „zbyt różowo” być nie może. Opcja wykorzystująca lokalizację GPS nie zawsze działa, bądź dotyczy tylko wybranych linii.

Screen strony prezentującej rzeczywistą lokalizację pojazdów obsługujących linię nr 9. Dzień 18 grudnia 2016 (sobota), przed godziną 20. Wówczas na trasie tej były cztery pojazdy, trzy trolejbusy i jeden autobus elektryczny - Electron E19101. Trolejbusy to Škody 14Tr (#583 z 1990 roku i #604 prezentowana na jednym z powyższych zdjęć) i 15Tr (przegubowiec #605 z 1992 roku, ex czeski Zlin).

W kolejnym wpisie o lwowskich trolejbusach podskakująca Škoda oraz zabytek – kanciapa dla kierowców. Tu link.