Pociągi w Albanii (4) – pociąg do Elbasan

 

Wracam do tematu kolei w Albanii. Ostatnio prezentowałem jeden z dwóch pociągów pasażerskich kursujących po tym kraju (w sumie jedna para) – z Elbasan do Durrës. Tu link do tego materiału. Teraz zapraszam na spotkanie ze składem powrotnym.

Dokumentowaliśmy go na stacji początkowej Durrës. To była niedziela, 11 września 2022. Co ciekawe, nastąpiła zmiana lokomotywy. Dotychczasową maszynę o oznaczeniu T669 1041 (rocznik 1983) zastąpiła T669 1053 (rocznik 1988). Pojazdy te zamieniły się miejscami w kolumnie spalinówek stojących przy peronie w Durrës. Szczegółowe zdjęcia ustawionych w niej lokomotyw do zobaczenia w tym wpisie. 

Rozkład jazdy pociągu nr 07 w harmonogramie obowiązującym od 11 czerwca 2022 do 18 września 2022 zakładał jego odjazd z Durrës o godzinie 15:00 i przyjazd do Elbasan na 17:53, z ośmioma postojami na trasie: Shkozet, Golem, Kavaje, Lekaj, Rrogozhinë, Peqin, Bishqem i Paper. Szczegóły czasowe na poniższym zdjęciu rozkładu.

Wprowadzony następnie zimowy rozkład jazdy (od 19.09.2022 do 10.06.2023) również zakładał tylko jedną parę pociągów pasażerskich kursujących po albańskiej sieci kolejowej. Także pociągi nr 06 i 07 jadące wyłącznie w soboty i niedziele. Zmieniono jednak ich rozkład. Pociąg nr 06 z Elbasan odjeżdżał 30 minut później (o 6:30, a w Durrës na 9:23). Pociąg nr 07 z Durrës odjeżdżał o godzinę wcześniej (o 14:00, w Elbasan na 16:53). W obu relacjach zrezygnowano z postoju w Shkozet – stacja w rejonie  lokomotywowni w Durrës.

Co ciekawe, w okresie 14.03.2023 – 13.06.2023 koleje HSH uruchomiły drugą parę pociągów. Wprowadzono ją na innej trasie. To pociąg nr 02 w relacji Shkodër (po polsku Szkodra, przy granicy z Czarnogórą, odjazd 6:00) – Mjedë (6:18/19) – Hajmel (6:33/34) – Baqel (6:46/47) – Lezhë (7:11/12) – Milot (7:52/53) – Laç (8:03/05) – Gjormë (8:13). Stacja końcowa jest na terenie lub w bezpośrednim rejonie miasta Laç – koleje HSH piszą o tym połączeniu jako Szkodra – Laç. Dalej nieczynna linia kolejowa dochodzi do miejscowości Vora, gdzie przebiega przebudowywana linia z Durrës do Tirany wraz z budowanym odgałęzieniem do portu lotniczego.

Pociąg powrotny nr 03 kursuje w relacji Gjormë (12:30) – Laç (12:38/13:00) – Milot (13:10/11) – Lezhë (13:51/52) – Baqel (14:16/17) – Hajmel (14:29/30) – Mjedë (14:44/55) – Szkodra (15:13). 

Pociągi nr 02 i 03 kursują tylko we wtorki, a obsługujący je tabor to pojazdy inne niż te zgromadzone w Durrës i prezentowane we wcześniejszych materiałach, ponieważ obecnie nie ma możliwości przejazdu z Durrës do miasta Laç. Na podstawie dostępnych, aktualnych materiałów z Internetu ustaliłem, że na pewno jest tam czynna lokomotywa T669 1061 (rocznik 1990). To obecnie najwyższy numer taborowy serii T669 w Albanii. Była jeszcze lokomotywa nr 1062 ale uległa wypadkowi w latach 90-tych i została skasowana. W Szkodrze stacjonuje także T669 1048 (rocznik 1983) oraz T669 1060 (rocznik 1990). Zdewastowane wagony pasażerskie to ex niemieckie Halberstadty i być może wciąż czynne przedziałowe ex koleje włoskie.

Tyle o aktualnej sytuacji kolejowej w Albanii. Wracam do głównego tematu tego wpisu, czyli do pociągu nr 07 dokumentowanego przez nas 11 września 2022. Przyznam, że było bardzo duże prawdopodobieństwo, iż na stację w Durrës nie dotrzemy. Na szczęście nasz autobus przyjechał we właściwym czasie.

Przed odjazdem pociągu była czynna kasa biletowa. Nadarzyła się zatem okazja kupna dość ciekawej pamiątki z Albanii, czyli biletu HSH. Kasjerka nie mówiła po angielsku, ale jakoś się dogadaliśmy. Na stole miała rozłożonych kilka rodzajów biletów. Wszystkie z wizerunkiem lokomotywy T669. Różne ceny i kolory. Losowo wybrałem niebieski bilet. Wzbudziło to wielkie zdziwienie kasjerki, bo chciałem tylko jeden bilet, a przecież przyszliśmy w dwie osoby (żona). W dodatku był to bilet ze zniżką 50%, która na pewno mi nie przysługiwała. Po chwili sprzedająca chyba uświadomiła sobie, że to pamiątka i rozpoczął się proces sprzedaży. Najpierw znalezienie odpowiedniej rubryki w ręcznie wyrysowanej tabeli w dużym zeszycie w kratkę, a następnie ręczna korekta nabitej na bilecie daty z roku 2020. Bilet był do stacji Golem – pierwsza miejscowość za Durrës (także popularna wśród turystów). Kosztował 35 leków. W przeliczeniu to około 1,42 zł. Dodatkowym pożeraczem czasu było jeszcze wydawanie reszty, której nie chciałem, ale sumienna kasjerka nie dopuściła opcji zapłacenia więcej. W końcu stałem się posiadaczem biletu HSH i wyruszyliśmy na peron.

Za rządkiem lokomotyw stał pociąg nr 07 do Elbasan. Tworzyła go maszyna o oznaczeniu T669 1053 i wagon Halberstadt. W pojeździe było kilku pasażerów, a przy wygaszonej lokomotywie kręciło się czterech pracowników HSH, w tym maszynista i konduktorka. Pozwoliłem sobie przejść przez wagon, którego wnętrze w sumie jest podzielone na trzy części pasażerskie. Ta od strony lokomotywy została potraktowana jako przedział służbowy – na siedzeniach rozłożono jakieś nakrycia, koce, a drzwi zasunięto. Wnętrza niestety zbyt dokładnie nie dokumentowałem, bo zajmowali je pasażerowie (tylko pojedyncze osoby).

Pociąg nr 07 z Durrës do Elbasan w całej okazałości. Lokomotywa T669 1053 i wagon Halberstadt. 11.09.2022.

Za pociągiem nr 07 stała kolumna czterech „čmeláków”. Jako pierwsza w niej maszyna nr 1041, która rano przyprowadziła pociąg nr 06 z Elbasan, a dalej T669 nr 1054 (jedyna w nowym malowaniu HSH), 1047 i 1059. 11.09.2022.

Tabliczka znamionowa lokomotywy T669 1053.

Rozkład jazdy wówczas jedynych pociągów kolei albańskich, czyli jedna para z Elbasan. Kartka zawieszona w oknie dworca w Durrës. 8.09.2022.

Hekurudha Shqiptare - bilet będący pamiątką. To chyba najtańsza opcja. Taka szata graficzna dostępna jest na wszystkich biletach HSH. Różnią się one tylko ceną i kolorami.

Do pociągu nr 07 zbliża się dwóch pracowników HSH. Jak widać po niesionym „lizaku”, jeden z nich to zawiadowca stacji. 11.09.2022.

 

Przy drugiej krawędzi peronu stała lokomotywa T669 1051 z wagonami. Ona jednak nigdzie się nie wybierała. Przed laty odjazd dwóch pociągów w krótkim odstępie czasu był tu powszedni. Np. jeden skład ruszał do Elbasan, a kilka minut po nim podróż rozpoczynał pociąg do Tirany. Ten jedyny peron był dość intensywnie wykorzystywany.

Jeszcze kilka ujęć lokomotywy T669 1053 przed odjazdem z wagonem typu Halberstadt jako pociąg nr 07 do Elbasan. 11.09.2022.

Fragmenty wnętrza jedynego wagonu pociągu do Elbasan. Drugie zdjęcie to „przedział służbowy”. 11.09.2022.

Zbliżał się czas odjazdu, więc zajęliśmy odpowiednie miejsca do dokumentowania tego wydarzenia, którego powtórka miała nastąpić dopiero w następny weekend. Odpalenie silnika i po chwili „čmelák” z jednym wagonem ruszył.

Lokomotywa T669 1053 z pomazanym i zdewastowanym wagonem jako pociąg nr 07 odjeżdża do Elbasan ze stacji Durrës. Następny pociąg odjedzie stąd dopiero za sześć dni. 11.09.2022.

Odjazd pociągu nr 07 do Elbasan udokumentowaliśmy filmowo. W sumie powstały dwa nagrania. Pierwsze poniżej. Jego początek to statyczna prezentacja taboru zgromadzonego na stacji Durrës. Potem pojawia się rozkład jazdy pociągów nr 06 i 07, a następnie odpalenie silnika i powolny odjazd.

W następnej części przedstawię drugie nagranie odjazdu pociągu do Elbasan. Inna perspektywa oraz widok na wnętrze jedynego wagonu. 

Ponieważ zmienia się rozkład jazdy, także napiszę coś na jego temat.

Pierwszy materiał o albańskiej kolei tutaj.

Więcej wpisów dotyczących Albanii pod tym linkiem.

Autobusem do zoo w Olomoucu

 W roku 2022 z żoną odwiedziliśmy kilka ogrodów zoologicznych. W Polsce i w Czechach. Wyjazdy te zaowocowały także dokumentacją różnych środków transportu, również zgromadzonych wewnątrz zoo. 

Na początek zapraszam do Czech, do Olomouca. W opcji spolszczonej to Ołomuniec – tu przyznam, że bardzo nie podoba mi się ta wersja. Być może przez to, że po raz pierwszy usłyszałem ją wiele lat po wizycie w Olomoucu, który dla mnie zawsze nazywał się po czesku.  

Jak trafiliśmy do zoo w Olomoucu? Było to następstwo wizyty w położonym blisko polskiej granicy zoo w Ostrawie. Tamtejszy ogród bardzo nam się spodobał, a wiszące na jego terenie reklamy sąsiednich placówek tego typu zrobiły swoje.

Jak się dostać do Olomouca i do tamtejszego zoo? Ogród zoologiczny znajduje się przy ul. Darwinovej w dzielnicy Svatý Kopeček. Bezpośrednio przy wejściu do ogrodu zlokalizowano parking dla pojazdów indywidualnych. Natomiast najbliższy przystanek transportu publicznego jest trochę oddalony. Dokładnie o 600 m, czyli około 8 minut spaceru. Jak na Czechy to rozwiązanie nietypowe, bo zazwyczaj autobusy (bądź inne pojazdy ogólnodostępne) dowożą wprost pod atrakcję turystyczną. W Ołomuńcu nie było to możliwe ze względu na istniejącą infrastrukturę i warunki terenowe. Po prostu wąskie i strome uliczki.

Dojazd do zoo w Olomoucu zapewnia linia nr 11. Swoją pętlę ma ona przy głównym dworcu kolejowym Olomouc hlavní nádraží. Odległość 9 km do przystanku „Svatý Kopeček, ZOO” pokonuje w czasie około 20 minut. Obsługę trasy nr 11 zapewnia miejski przewoźnik Dopravní podnik města Olomouce. W zimowym rozkładzie jazdy z pętli Hlavní nádraží autobusy tej linii odjeżdżają co 10 minut w dzień roboczy (pomiędzy godzinami szczytu częstotliwość obniżona do 15 minut) i co 15 w soboty i święta. Rozkład letni (wakacyjny) jest podobny. Obniżeniu ulega jedynie częstotliwość w szczycie dni roboczych: co 13 minut.

Poszczególne kursy linii 11 mają inne przystanki końcowe: Lošov, Svolinského lub Radíkov. Zawsze jednak jadą przez „Svatý Kopeček, ZOO”. Są też warianty, które tam właśnie kończą trasę. 

Funkcjonująca od 1 kwietnia 2020 taryfa (zona 71 - miasto Olomouc) przewiduje cenę biletu dla osoby dorosłej w wysokości 18 koron (około 3,5 zł). Jest to bilet czasowy obowiązujący w jednej strefie (zonie). W dni robocze jest on ważny przez 40 minut od skasowania, a w dni wolne aż 60 minut od skasowania. To bardzo dobre rozwiązanie, bo na jeden bilet można wrócić z zoo do dworca kolejowego i np. podjechać tramwajem do pięknego centrum miasta.

Plac postojowy pętli autobusowej Hlavní nádraží. Na pierwszym planie Solaris Urbino 12 nr 659. To rocznik 2018. Pojazd ma oznakowanie linii 11 do końcówki Svatý Kopeček, ZOO. Na drugim zdjęciu widoczny także fragment Solarisa Urbino 12 nr 639 z 2013 roku. Jest on oznakowany jako linia 26 do pętli Topolany. Trasa ta obsługiwana jest z częstotliwością około raz na godzinę. 21.07.2022.

Solaris Urbino 12 nr 637 na linii 11 właśnie wysadził pasażerów na przystanku końcowym Hlavní nádraží i teraz odjeżdża w stronę placu postojowego. To rocznik 2012. Obecnie już nie posiada całopojazdowej reklamy - przywrócono mu barwy zakładowe DP Olomouc. 21.07.2022

 

Przystanek „Svatý Kopeček, ZOO” w stronę centrum Olomouca. Właśnie zatrzymał się na nim obsługujący linię 11 Solaris Urbino 12 nr 644. Wyprodukowany w 2014 roku. 21.07.2022.

Przystanek „Svatý Kopeček, ZOO”. Solaris Urbino 12 nr 650 (rocznik 2017) nie kończy tu trasy. Odjeżdża w stronę końcówki Radíkov. Po lewej stronie fragment Solarisa nr 644. 21.07.2022.

Przykładowy letni rozkład jazdy linii 11. Przystanek „Svatý Kopeček, ZOO”, kierunek Hlavní nádraží. 21.07.2022.

Na przystanku „Svatý Kopeček, ZOO” zatrzymują się także autobusy firmy Arriva obsługujące w ramach sieci połączeń IDSOK (Integrovaný dopravní systém Olomouckého kraje) lokalną trasę Hlubočky - Dolany, Pohořany. Kursuje ona niezbyt często, a na terenie miasta Olomouc obsługuje tylko dzielnicę Svatý Kopeček. 21.07.2022.

Awers i rewers biletów na komunikację miejską w Olomoucu. Cena 18 koron. Wersja sprzedawana w stacjonarnych punktach, np. w kioskach.

Przykładowe bilety za 18 koron kupione w automacie. Niestety biletomaty w Olomoucu są stare i przyjmują tylko monety. 

Teren zoo jest dość rozwlekły. Na szybkie ogarnięcie, co jest w ogrodzie i gdzie, pozwala przejazd kolejką o nazwie „safarivláček”. „Vláček” to zdrobnienie od czeskiego słowa „vlak”, czyli pociąg. Tworzy go odpowiednio obudowany ciągnik rolniczy z przyczepami. Przyznam, że bardzo nie lubię tego typu pojazdów, ale w tamtejszym zoo było to bardzo dobre i przydatne rozwiązanie. Szczególnie po dość intensywnym chodzeniu. Ciekawa jest też trasa przejazdu – np. przez wybieg wilka zatokowego sprowadzonego z Kanady (Vlk Hudsonův - wilk z Zatoki Hudsona), gdzie przyczepy są zamykane (pasażerowie jadą w klatkach). Koszt przejazdu kolejką to 50 koron (około 10 zł).

Moim zdaniem największą atrakcją zoo w Ołomuńcu jest dom nietoperzy. Nie są one zamknięte w klatkach – latają nam nad głowami. Niesamowite przeżycie, choć trochę stresujące, gdy nietoperz leci dość blisko.

Pandka ruda (także zwana pandą małą) - przykładowe zwierzę do obejrzenia w zoo z Ołomuńca. 21.07.2022.

W olomouckim zoo mieszkają także np. żyrafy północne. 21.07.2022.

Plan zoo z zaznaczonymi poszczególnymi wybiegami zwierząt oraz trasą „safarivláčku”. 21.07.2022.

Safarivláček - awers i rewers biletu. Podano na nim także informację o przewoźniku. 21.07.2022.

Spacerując po zoo można napić się słynnego czeskiego napoju. To Kofola, która jest produkowana przy polskiej granicy - w Krnovie. 21.07.2022.

Jeżeli decydujemy się na dojazd do Olomouca transportem publicznym, to dotrzemy do niego pociągiem (także bezpośrednio z różnych lokalizacji w Polsce) lub autobusem. Ten pierwszy środek transportu dowiezie nas do stacji Olomouc hlavní nádraží, czyli do pętli linii 11.

W przypadku autobusów zapewne będzie to jadący z Polski pojazd linii RegioJet lub FlixBus. Te pierwsze zatrzymują się obok głównego dworca kolejowego, więc przy pętli linii 11. Natomiast FlixBus korzysta z dworca autobusowego (Autobusové nádraží Olomouc). Jest on położony około kilometra od pętli linii 11. Daje to dodatkowy około 12 minutowy spacer lub pokonanie dwóch przystanków w tramwaju linii nr 4.

Autobusy linii RegioJet w Olomoucu zatrzymują się przy dworcu kolejowym. Dotyczy to linii organizowanych wewnątrz Czech, jak i jadących z zagranicy, w tym z Polski. Na zdjęciu Irizar PB z numerem taborowym 240 (rejestracja 1BC 6240) w trakcie obsługi kursu z Brna do Ostrawy. To 2015 rocznik. 21.07.2022.

 

Inny Irizar PB w barwach linii RegioJet. Numer taborowy 255 (rejestracja 1BI 3255), rocznik 2015. Pojazd zakończył kurs ze Zlina. W tle prezentowany powyżej Solaris nr 637 na linii 11. Przykładowa trasa autobusowa RegioJet z Polski, która ma postój w Olomoucu to Kraków - Wiedeń. 21.07.2022.

My do Olomouca dotarliśmy FlixBusem w relacji Kraków Czyżyny - Wiedeń Erdberg. Kurs obsługiwany przez PKS Bydgoszcz. W tym przypadku był to autobus zastępczy, czyli Mercedes-Benz Travego nr B870. Rocznik 2013, początkowo eksploatowany przez przewoźnika z Niemiec. W Olomoucu FlixBus zatrzymuje się na dworcu autobusowym. Na zdjęciu postój na przystanku początkowym Kraków Czyżyny przed porannym kursem do Wiednia. 21.07.2022.

Dworzec autobusowy w Olomoucu (autobusové nádraží Olomouc), na którym zatrzymują się przejeżdżające przez to miasto FlixBusy. Na pierwszym planie SOR C12 (rejestracja 9T3 1192) z firmy Arriva. To rocznik 2014. 21.07.2022.

Krótki odcinek pomiędzy dworcami autobusowym i kolejowym można pokonać tramwajem. Tu przykładowy Pragoimex EVO1 nr 215 z 2018 roku na linii zastępczej w związku z pracami torowymi. Wagon przejeżdża przez wiadukt nad torami kolejowymi i zmierza w stronę dworca autobusowego. 21.07.2022.

Do zoo w Olomoucu zaproszę Was ponownie za kilka miesięcy. Bohaterem materiału będzie wówczas ciekawy okaz na jednym z wybiegów. Mowa oczywiście o środku transportu.