Niebieski „sputnik” w Krakowie

 

Biuro Turystyki Kolejowej TurKol.pl już od wielu lat uruchamia różne pociągi specjalne. Na temat niektórych pisałem w Blogu Transportowym, np. o przejeździe składem z lokomotywą SU46 (tu link). Niedługo pojawi się też relacja z imprezy o nazwie „Bieszczady 2025”, która zaczynała i kończyła się na stacji Kraków Główny. 

W stolicy Małopolski Turkol ze swoją ofertą pojawia się zazwyczaj raz na rok. Biorąc pod uwagę duże zainteresowanie, to zdecydowanie zbyt mało. Na szczęście w roku 2025 to się zmieniło i jeszcze inna impreza kolejowa dotyczyła Krakowa. To „Katarzynki 2025”.

Z tej okazji, w sobotę i niedzielę (22 i 23 listopada) uruchomiono kilka pociągów specjalnych. Najpierw obsłużyły one węzeł poznański. Były to „Koziołek” (Poznań Główny 8:06 – Poznań Starołęka 8:11/25 – kolejowa estakada północna – Złotniki 9:00/26 – Poznań Podolany 9:31/32 – Poznań Główny 9:40) i „Katarzynka” (Poznań Główny 9:53 – Poznań Starołęka 9:58/10:00 – Poznań Franowo – Poznań Wschód 10:15/16 – Poznań Garbary 10:19/20 – Poznań Główny 10:25). 

Potem pociąg specjalny wyruszył do Krakowa Głównego. Nazwano go „Karo” (Poznań Główny 10:32 – Poznań Starołęka 10:37/38 – Jarocin 11:20/22 – Pleszew 11:37/39 – Kalisz 12:12/13 – Zduńska Wola 13:02/03 – Zduńska Wola Karsznice 13:11/12 – Kłobuck 14:06/07 – Pyrzowice Lotnisko 14:53/58 – Dąbrowa Górnicza Wsch. – Kraków Główny 16:45).

Zestawienie pociągu było bardzo ciekawe, można stwierdzić, że mocno oryginalne. Prowadziła go wyjątkowa maszyna w dość nietypowych barwach. To niebieski „sputnik” z SKPL, a dokładniej elektrowóz o oznaczeniu 3E-100-030. Rocznik 1961.

Lokomotywa ta trafiła do SKPL w 2021 roku. Wcześniej była czerwona i jeździła dla polskiego oddziału kolei niemieckich - DB Cargo Polska. Pod taką nazwą od 2016 roku, a we wcześniejszym okresie, od 2009 roku dla DB Schenker Rail Polska. 

W roku 2014 zmieniono oznaczenia elektrowozu na obecnie stosowane, czyli 3E-100-030. Wówczas zyskał on także czerwone malowanie. Wcześniej „sputnik” ten był eksploatowany pod numerem 3E/1-30. 

Jest to dawna lokomotywa kolei piaskowych. W roku 1961 jako fabrycznie nowa przyjęta na stan przez PMP-PW (Przedsiębiorstwo Materiałów Podsadzkowych Przemysłu Węglowego). W roku 1991 przedsiębiorstwo zlikwidowano, a jego tabor trafił do różnych kopalń piasku i oddzielnych przedsiębiorstw transportowych (PTiGK). Opisywana lokomotywa stała się własnością Kopalni Piasku „Szczakowa” (niektóre źródła podają, że nastąpiło to już w 1990 roku). 

Od roku 2004 lokomotywę eksploatował inny podmiot: PCC Rail Szczakowa, a od 2009 wspomniany powyżej DB Schenker Rail Polska. Maszyna ta ma więc bardzo bogatą historię, a przede wszystkim wywodzi się z kultowej kolei piaskowej. Wspaniale więc, że udało się ją zachować i okazyjnie wykorzystywać do obsługi pociągów specjalnych. Mimo jej modernizacji i barw, które mocno odbiegają od historycznych. 

Niebieski elektrowóz nie stał się jedynym „mocnym kolorystycznym akcentem” tego pociągu. Był on wielobarwny i zdecydowanie mianem retro nie można go określić. Za maszyną jechały dwa wagony klasy pierwszej z PKP Intercity, potem tabor SKPL: klasa druga (ex DB), czerwony Wars i kremowo-czerwona „jedynka”.  

To właśnie na stacji Kraków Główny udało mi się udokumentować ten „egzotyczny” pociąg. Przyjechał przed czasem i nie na ten peron, który mi podano, więc niestety wjazdu nie nagrałem. 

Lokomotywa 3E-100-030 z SKPL z pociągiem specjalnym „Karo”. Peron drugi stacji Kraków Główny. 22.11.2025.

Niebieski, 64-letni elektrowóz z SKPL mocno kontrastował z najnowszym taborem PKP Intercity, który odjeżdżał z sąsiedniego peronu nr 3. To produkt z lipca 2025, EU160-081. Maszyna prowadzi pociąg IC 37102 „Ślązak” z Przemyśla Głównego do Poznania Głównego. Trasę do stolicy Wielkopolski pokona on całkiem inaczej, niż skład specjalny Turkolu. Przez między innymi Mysłowice, Bytom (ze względu na prace remontowe z pominięciem Katowic), Gliwice, Strzelce Opolskie, Opole Główne, Wrocław Główny. 22.11.2025.

Poniżej nagranie odjazdu składu Turkolu. Już bez pasażerów, zjazd na nocleg, chyba do Bieżanowa. Co ciekawe, nim ruszył, a kilka minut już stał, z megafonów podano zapowiedź, że pociąg ten właśnie wjedzie.

Następnego dnia, 23 listopada 2025 niebieski „sputnik” kursował po Krakowie. Dodatkową atrakcją tych przejazdów była piękna zima – dość obficie sypnęło śniegiem. 

Jako pierwszy wyruszył pociąg „Lajkonik” (Kraków Główny 11:36 – Kraków Batowice 11:44/45 – Kraków Nowa Huta 11:57/12:04 – Kraków Bieżanów 12:21/29 – Kraków Płaszów 12:33/44 – Kraków Główny 12:50), a potem „Obwarzanek” (Kraków Główny 13:00 – Kraków Mydlniki 13:07/53 – Kraków Nowa Huta 14:15/17 – Kraków Płaszów 14:46).

Tak skończyło się kursowanie „sputnika” po Krakowie. Następny pociąg wyruszał w kierunku Poznania. To „Kier”, początkowo do Tarnowskich Gór (Kraków Główny 14:56 – Bytom 16:29/34 – Tarnowskie Góry 16:47). Tam zmieniał nazwę na „Sztolnia” i jechał do miejscowości Tworóg (Tarnowskie Góry 16:49 – Tworóg 17:02/17 – Tarnowskie Góry 17:32). Potem znów jako „Kier” zmierzał do Poznania (Tarnowskie Góry 17:45 – Ostrów Wielkopolski 19:45/46 – Jarocin 20:19/20 – Poznań Główny 21:07).

Niestety w niedzielę nie miałem możliwości dokumentowania tego wyjątkowego składu. Mam nadzieję, że Turkol w planach na 2026 rok miasto Kraków również uwzględni więcej niż jeden raz.

Nowe filmy – październik 2025

 

Zgodnie z comiesięczną tradycją, pora na zestawienie nowych filmów opublikowanych na kanale YouTube Bloga Transportowego (Lukaszwo – Transport Movies). W październiku 2025 było ich osiem. Tradycyjnie jeden większy (4K), a reszta to krótkie nagrania typu „shorts”. Tematyka kolejowa i tramwajowa.

Główny motyw październikowych filmów to impreza kolejowa „Bieszczady 2025” zorganizowana przez Biuro Turystyki Kolejowej TurKol.pl, dokładnie pierwszy z uruchomionych wówczas pociągów specjalnych. To „Żelazny” w relacji Kraków Główny - Stalowa Wola Rozwadów przez Tarnów, Żabno, Tarnów, Dębicę, Chorzelów, Tarnobrzeg. Trójwagonowy pociąg prowadziła lokomotywa SU42-536 z SKPL.

To właśnie „Żelazny” i prowadząca go lokomotywa są bohaterami dużego nagrania 4K.

Fragment filmu. SU42-536 z pociągiem „Żelazny” w Żabnie.

Fragment filmu. SU42-536 z pociągiem „Żelazny” odjeżdża z Dębicy w stronę Mielca.

Oto, co zobaczycie na filmie:

0:12 - Stacja Kraków Główny. SU42-536 podjeżdża do składu.

0:44 - Stacja Kraków Główny. Dźwięki silnika SU42-536. Lokomotywa podpinana do wagonów.

1:27 - Stacja Bochnia. Postój pociągu. Dźwięki silnika lokomotywy.

1:35 - Stacja Tarnów. Zmiana kierunku jazdy. Oblot składu przed odjazdem do Żabna.

3:04 - Żabno, dawna stacja. Zmiana kierunku jazdy. Oblot składu przed powrotem do Tarnowa.

5:38 - Żabno, dawna stacja. Pociąg gotowy do powrotu do Tarnowa. Dźwięki silnika lokomotywy.

5:52 - Przejazd z Żabna do Tarnowa. Widok z pierwszego wagonu na lokomotywę.

6:24 - Stacja Dębica. Odjazd pociągu w stronę Mielca.

Nagrywałem 17 października 2025.

Dwa z krótkich filmów typu „shorts” to również pociąg „Żelazny”. Na początek zapraszam do Żabna koło Tarnowa. Sporadycznie docierają tam tylko pociągi towarowe. To obecnie końcowy punkt dawnej linii do Szczucina. 

Lokomotywa SU42-536 wykonuje oblot składu. Przejazd jest trochę utrudniony, bo tor w kilku miejscach mocniej przykryła ziemia. 

Teraz stacja Dębica. Pociąg „Żelazny” odjeżdża w stronę Mielca. Lokomotywa pięknie „kopci” i „gwiżdże”. Prawdziwy „Diesel power”. 

Zmieniamy środek transportu i kraj. Norwegia, Bergen. Tramwaj określany mianem kolei miejskiej Bybanen. To Stadler Variobahn nr 218. Po zmianie kierunku jazdy wagon obsługując linię nr 1 podstawia się na przystanek początkowy na terenie miejscowego lotniska. 24 sierpnia 2025.

Ponownie kolejowo i w Polsce. Stacja Oświęcim. Niedawno uruchomione połączenie z Krakowa do Bielska. 

ED74-001 z PKP Intercity odjeżdża jako pociąg IC „Baltazar” relacji Kraków Główny (14:24) - Bielsko-Biała Główna (15:49). 4.10.2025.

Wracamy do Norwegii. Tym razem Oslo. 

Tramwaj CAF Urbos 100 nr 443 na linii 19. Lokalne oznaczenie modelu to SL18. Przejazd z ulicy Kirkeristen w Stortorvet. 17 czerwca 2025.

Jeszcze raz stacja Oświęcim. Odjazd lokomotywy EP09-017 z PKP Intercity, która prowadzi pociąg EC „Porta Moravica” z austriackiego Grazu do Przemyśla Głównego. Pociąg zestawiony z wagonów austriackich kolei ÖBB i szwajcarskich SBB-CFF-FFS, w tym słynny wagon panoramiczny „Gotthard Panorama Express”. 16.08.2024.

Od nowego rozkładu jazdy 2025/2026 pociąg będzie obsługiwany wagonami kolei czeskich, a zatem nie będzie w nim już „atrakcji turystycznej”, czyli panoramicznej pierwszej klasy. Szkoda.

Ostatni z październikowych filmów to ponownie materiał z Norwegii. Bergen. Końcówka linii tramwajowych nr 1 i 2 w centrum miasta.

Kurs do lotniska rozpoczyna wagon Stadler Variobahn nr 233 na linii 1. W tle na przystanku końcowo-początkowym linii 2 stoi Stadler Variobahn nr 203. 25 sierpnia 2025.

Pociąg specjalny „Żelazny” już niedługo będzie bohaterem większego wpisu w Blogu Transportowym. Nim to jednak nastąpi, zapraszam do lektury materiału o innej imprezie kolejowej zorganizowanej przez Turkol. Pociągiem do Baborowa – tu link.

Będę także pisał o tramwajach w norweskim Bergen.

Zakaz fotografowania już obowiązuje

 

Ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. z 2024 r. poz. 248, z późn. zm.) to akt prawny, który „spędza sen z powiek” osobom fotografującym zawodowo i amatorsko. Szczególnie miłośnikom przeróżnych pojazdów, architektury, czy np. pasjonatom techniki zachwycającym się poszczególnymi rozwiązaniami infrastrukturalnymi. 

Główny powód niepokoju to artykuł 616a, który pozwolę sobie zacytować wprost z ustawy. Oto jego treść:

1.  Zakazuje się, bez zezwolenia, fotografowania, filmowania lub utrwalania w inny sposób obrazu lub wizerunku:

1) obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, obiektów resortu obrony narodowej nieuznanych za obiekty szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, obiektów infrastruktury krytycznej, jeżeli zostały oznaczone znakiem graficznym wyrażającym ten zakaz, zwanym dalej „znakiem zakazu fotografowania”;

2) osób lub ruchomości znajdujących się w obiektach, o których mowa w pkt 1.

2.  Zakazu, o którym mowa w ust. 1, nie stosuje się, jeżeli czynności wymienione w tym przepisie są wykonywane w ramach ochrony obiektów, o których mowa w ust. 1 pkt 1.

3.  O oznaczeniu obiektu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, znakiem zakazu fotografowania decyduje organ właściwy w zakresie ochrony tego obiektu, uwzględniając zagrożenia dla bezpieczeństwa obiektu.

4.  Obiekty objęte zakazem, o którym mowa w ust. 1, oznacza się znakiem zakazu fotografowania w sposób i w miejscach zapewniających widoczność tych znaków dla osób postronnych. Oznaczenia obiektu dokonuje podmiot władający obiektem.

5.  Zezwolenia na fotografowanie, filmowanie lub utrwalanie w inny sposób obrazu obiektów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, wizerunku osób lub ruchomości, o których mowa w ust. 1 pkt 2, udziela organ, o którym mowa w ust. 3, mając na uwadze konieczność zapewnienia bezpieczeństwa obiektu oraz interes bezpieczeństwa i obronności.

6.  Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, tryb oraz terminy wydawania zezwoleń, o których mowa w ust. 5, oraz wzór znaku zakazu fotografowania, sposób jego uwidocznienia, utrwalenia i rozmieszczenia w lub na obiektach, o których mowa w ust. 1 pkt 1, mając na uwadze zapewnienie sprawności postępowania oraz jednoznaczności, widoczności i czytelności zakazu w lub na obiekcie.

Powiało zatem PRL-em, gdy zakazy fotografowania dotyczyły chociażby całej sieci kolejowej. Przyznam, że jeszcze wiele lat po zniesieniu tego zakazu co jakiś czas spotykałem osoby „żyjące w czasach minionych”, które traktowały mnie jako „wroga ludu pracującego” z niebezpiecznym aparatem fotograficznym w dłoni. Tak było np. w 2002 roku na stacji Koszalin, gdzie pani sprzątająca wrzeszczała na cały peron, że tu nie wolno robić zdjęć. 

Nowa ustawa pod względem zakazu fotografowania pozostawała martwa do czasu określenia przez Ministra Obrony Narodowej wzoru znaku zakazu fotografowania. Jednak to już się zmieniło. 

27 marca 2025 Minister Obrony Narodowej wydał stosowne rozporządzenie, określające między innymi wzór znaku zakazu fotografowania.

Wzór obowiązującego znaku zakazu fotografowania. Źródło: www.sip.lex.pl.

Poniżej cytuję Rozporządzenie. Warto zwrócić uwagę na część określającą, gdzie i jak mają być montowane znaki informujące o zakazie fotografowania.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 27 marca 2025 r.

w sprawie trybu oraz terminów wydawania zezwoleń na fotografowanie, filmowanie lub utrwalanie w inny sposób obrazu lub wizerunku obiektów, osób lub ruchomości, o których mowa w art. 616a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, wzoru znaku zakazu fotografowania oraz sposobu jego uwidocznienia, utrwalenia i rozmieszczenia.

Na podstawie art. 616a ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. z 2024 r. poz. 248, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:

§  1.  Rozporządzenie określa:

1) tryb oraz terminy wydawania zezwoleń na fotografowanie, filmowanie lub utrwalanie w inny sposób obrazu lub wizerunku:

a) obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, obiektów resortu obrony narodowej nieuznanych za obiekty szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, obiektów infrastruktury krytycznej, zwanych dalej "obiektami",

b) osób lub ruchomości znajdujących się w obiektach;

2) wzór znaku zakazu fotografowania, sposób jego uwidocznienia, utrwalenia i rozmieszczenia w lub na obiektach.

§  2.

1.  Zezwolenie wydaje się na wniosek zainteresowanej osoby lub podmiotu, przekazany w formie papierowej lub w postaci elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem osobistym albo podpisem zaufanym.

2.  Z wnioskiem o wydanie zezwolenia nie występuje się w przypadku:

1) robienia zdjęć nieruchomości przez przedstawicieli administratora i zarządcy nieruchomości w celu udokumentowania stanu technicznego;

2) robienia zdjęć pamiątkowych przez przedstawicieli delegacji zagranicznych w związku z podpisaniem szczególnie ważnych umów;

3) rejestrowania przez telewizję konferencji organu właściwego w zakresie ochrony obiektu lub nagrywania wywiadów;

4) realizacji polityki informacyjnej przez dowódcę jednostki wojskowej;

5) działalności weryfikacyjnej związanej z realizacją przez Rzeczpospolitą Polską zobowiązań wynikających z porozumień międzynarodowych dotyczących kontroli zbrojeń, rozbrojenia, nierozprzestrzeniania broni jądrowej oraz środków budowania zaufania i bezpieczeństwa;

6) utrwalania przebiegu i wyników oględzin terenu, obiektów, pomieszczeń i urządzeń w ramach kontroli przeprowadzanych przez organy dozoru jądrowego w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej oraz ochrony fizycznej materiałów i obiektów jądrowych;

7) przeprowadzania procesów inwestycyjnych, prac remontowych, działań inspekcyjnych, audytowych i kontrolnych lub działań marketingowych realizowanych lub zlecanych przez organ właściwy w zakresie ochrony obiektu;

8) prac geodezyjnych prowadzonych w celu tworzenia i aktualizacji baz danych dotyczących zobrazowań lotniczych i satelitarnych oraz ortofotomapy i numerycznego modelu terenu zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2024 r. poz. 1151 i 1824);

9) prac geodezyjnych, których wyniki zostaną opracowane i przekazane do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne, prowadzonych w ramach prac zleconych przez podmioty zarządzające obiektami;

10) prowadzenia działań ratowniczych przez Państwową Straż Pożarną;

11) obserwowania i rejestrowania obrazu lub dźwięku przy użyciu środków technicznych w celu realizacji zadań ustawowych przez funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa oraz służby specjalne, o których mowa w art. 11 ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2024 r. poz. 812, 1222, 1562, 1684 i 1871 oraz z 2025 r. poz. 179);

12) realizacji czynności procesowych przez organy ścigania, sądy i Prokuraturę, w toku i na potrzeby postępowania karnego, lub czynności wyjaśniających w sprawie o wykroczenie oraz postępowania w sprawie o wykroczenie;

13) realizacji czynności związanych z postępowaniami prowadzonymi przez Państwową Komisję Badania Wypadków Kolejowych i komisje kolejowe.

3.  Wniosek zawiera:

1) imię, nazwisko, adres zamieszkania osoby, adres do korespondencji, rodzaj, serię i numer dokumentu tożsamości, a jeżeli wnioskodawca jest przedstawicielem podmiotu nazwę, numer REGON lub numer w KRS i adres podmiotu, który ubiega się o wydanie zezwolenia;

2) przyczynę ubiegania się o wydanie zezwolenia;

3) nazwę i adres obiektu oraz cel planowanych czynności;

4) termin realizacji czynności;

5) podpis wnioskodawcy lub osoby upoważnionej.

4.  Zezwolenie zawiera:

1) imię i nazwisko osoby, rodzaj, serię i numer dokumentu tożsamości, a jeżeli osoba jest przedstawicielem podmiotu nazwę i adres tego podmiotu;

2) nazwę obiektu oraz jego adres;

3) okres ważności zezwolenia;

4) imię i nazwisko osoby towarzyszącej z organu władającego obiektem, w której obecności mogą być realizowane dozwolone czynności;

5) oznaczenie organu właściwego w zakresie ochrony danego obiektu, w tym imię i nazwisko osoby pełniącej funkcję tego organu;

6) inne informacje mające znaczenie dla rozstrzygnięcia.

5.  Wydanie zezwolenia następuje w terminie 14 dni od dnia doręczenia wniosku.

6.  Zezwolenie przesyła się na adres wskazany we wniosku.

§  3.

1.  Tablice ze znakiem zakazu fotografowania umieszcza się w miejscach widocznych:

1) na ogrodzeniach obiektów w odstępach nie większych niż 300 m, gdy zakaz dotyczy całego terenu, na którym znajdują się obiekty oraz ruchomości, w szczególności przy bramach wjazdowych oraz wejściach do obiektu, lub

2) bezpośrednio na obiekcie (na elementach konstrukcyjnych), w szczególności od frontu budynku przy wejściu głównym, w liczbie dostosowanej do jego powierzchni lub kubatury, gdy zakaz dotyczy tylko tego obiektu;

3) na ruchomości.

2.  Wzór znaku zakazu fotografowania jest określony w załączniku do rozporządzenia.

§  4.  Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Rozporządzenie weszło w życie 17 kwietnia 2025. Wówczas w większości mediów pojawiła się seria artykułów na ten temat, jednak często bardzo ogólnych i z chwytliwymi tytułami, odnoszącymi się do kar za złamanie zakazu. 

Ponieważ zdjęcia robię prawie codziennie, w różnych lokalizacjach dotyczących różnych środków transportu, najbardziej brakowało mi listy obiektów, które zakazem zostaną objęte. W myśl ogólnie przyjętej zasady, jeżeli czegoś zakazujesz, poinformuj innych, co jest objęte tym zakazem. Okazało się jednak dość szybko, że „masło jest maślane”, czyli lista obiektów, które mają być objęte zakazem fotografowania jest tajna. No to jak społeczeństwo ma wiedzieć, czego nie wolno fotografować? Czy teraz każdy ma się bawić w detektywa i szukać np. po swoim mieście miejsc, w których zdjęć wykonywać nie wolno? 

Dlaczego powinniśmy znać listę lokalizacji objętych zakazem fotografowania? Ponieważ za złamanie go grożą poważne konsekwencje. Tu już nie ma argumentacji, że się nie wiedziało. Jest grzywna (nawet do 20 tysięcy złotych), areszt, a nawet konfiskata sprzętu. Dotyczy to także „zwykłych” osób, które nie są pasjonatami fotografii, ale dla swojego bezpieczeństwa korzystają np. z kamerek w samochodzie. Nimi także nie można utrwalać oznakowanych obiektów. Powinny być wówczas wyłączane. 

Jak będzie wyglądała egzekucja przestrzegania zakazu? Ciężko określić. W wielu artykułach specjaliści wypowiadają się, że jest to nierealne. Potrzebny byłby cały sztab ludzi zatrzymujących poszczególne pojazdy i weryfikujących treści nagrań wideorejestratorów. Inaczej w przypadku osoby bez pojazdu, która dokumentuje obiekt zakazany. Tu służby mogą działać wręcz natychmiast.

Jednakże nim zaczniemy snuć teorie o powrocie państwa totalitarnego, które inwigiluje swoich obywateli i ogranicza ich swobody, warto zwrócić uwagę na to, że zgodnie z zapowiedziami przedstawicieli instytucji zarządzających potencjalnie zabronionymi lokalizacjami, takie ograniczenia nie będą wprowadzane w miejscach ogólnodostępnych.

Przykładem są Polskie Linie Kolejowe. Już pierwszego dnia obowiązywania zakazu, otrzymałem odpowiedź na moje pytania. Odpisał Pan Karol Jakubowski, Naczelnik wydziału Komunikacji i promocji w regionach, Biuro Komunikacji i Promocji,  Centrala PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.  

To pełna treść:

„Polskie Linie Kolejowe S.A. z należytą starannością zabezpieczają obiekty strategiczne, w tym infrastruktury krytycznej. Pełna lista obiektów jest niejawna i ustawowo chroniona, a umieszczanie znaków zakazu fotografowania nie jest obligatoryjne.

Fotografowanie i nagrywanie miejsc ogólnodostępnych nigdy nie było zabronione przez PLK SA i to ustalenie obowiązuje nadal.

Apelujemy jednak, aby z rozwagą i niesłabnącym poczuciem odpowiedzialności za bezpieczeństwo naszego kraju podchodzić do fotografowania, nagrywania i publikowania materiałów. W rozsądku siła.”

Jak podał portal Rynek Lotniczy, Biuro Prasowe Polskich Portów Lotniczych informowało, że: „Na ten moment nie planujemy wprowadzać żadnych zmian”. Fragmenty lotnisk nadal pozostają zastrzeżone (np. rejon kontroli bezpieczeństwa), a inne wciąż dostępne, jak to było do tej pory.

Zatem podsumowując, w kwestii fotografowania (filmowania) pociągów, samolotów, autobusów, tramwajów i innych środków transportu, a także budynków i pozostałych elementów infrastruktury, na ten moment nic się nie zmienia. Z miejsc ogólnodostępnych nadal można je dokumentować. Zawsze jednak należy się upewnić, czy zgodnie z cytowanymi powyżej zasadami nie wprowadzono oznakowania zakazu.

Kraków Grzegórzki. Lokomotywa EP09-001 (rocznik 1986) z pociągiem IC 37102 „Ślązak” z Przemyśla Głównego (13:48) do Poznania Głównego (21:49). Jeżeli nie pojawią się znaki zakazu fotografowania, robienie zdjęć nadal będzie tu możliwe - z ogólnodostępnych peronów. 14.04.2025.

Na koniec jeszcze kolejny cytat z Internetowego Systemu Aktów Prawnych Sejmu. Dokładny opis znaku zakazu fotografowania. To w przypadku, gdyby pojawiły się istotne wątpliwości.

Znak zakazu fotografowania stanowi biała tablica w kształcie kwadratu o boku 60 cm, z czerwoną obwódką o szerokości 3,35 cm, z umieszczonym na górze napisem „ZAKAZ” złożonym z liter w czarnym kolorze o wysokości 7,45 cm oraz z umieszczonym pod nim napisem „FOTOGRAFOWANIA” złożonym z liter w czarnym kolorze o wysokości 3,35 cm, z umieszczonymi poniżej na środku trzema czarno-białymi rysunkami na białym tle obrazującymi aparat fotograficzny, kamerę oraz telefon komórkowy, znajdującymi się w trzech okręgach o średnicy 16 cm, z czerwoną obwódką o szerokości 1,5 cm, przekreślonymi po skosie od lewej górnej części okręgu do prawej dolnej części okręgu czerwoną linią o szerokości 1,5 cm. Pod rysunkami umieszcza się napisy w czterech językach obcych złożone z liter w czarnym kolorze o wysokości 2,24 cm, będące tłumaczeniem napisu „ZAKAZ FOTOGRAFOWANIA” na język angielski, niemiecki, rosyjski i arabski.

Rybnik, kilka lokomotyw i inne kolejowe

 

Wpisy dotyczące miasta Rybnik pojawiały się w Blogu Transportowym już kilka razy. Był to np. kilkuczęściowy materiał o przejeździe specjalnym realizowanym autobusem Karosa C744 (tu link). Teraz będzie kolejowo. Kilka zdjęć wykonanych w trakcie podróży z Krakowa do Rybnika, a potem już stacja Rybnik i jej największa atrakcja. Ogólnodostępny tor z odstawionymi lokomotywami PKP Cargo. 

Materiał ten powstał w sobotę, 10 sierpnia 2024. Wprawdzie głównym celem wyjazdu była odbywająca się cyklicznie w Rybniku giełda staroci, ale i na różne pojazdy czasu również starczyło.

Podróż z Krakowa do Katowic realizowaliśmy pociągiem TLK „Szczeliniec”, którego obsługę zapewniał kultowy spalinowy zespół trakcyjny serii SN84 z SKPL. W tym przypadku był to SN84-003 „Żuczek”. Rocznik 1976. 

Trasa TLK „Szczeliniec” to Kraków Główny (6:57) – Trzebinia (7:26/27) – Jaworzno Szczakowa (7:37/39) – Katowice (8:05/15) – Gliwice (8:37/38) – Kędzierzyn-Koźle (9:04/05) – Nysa (10:33/35) – Kamieniec Ząbkowicki (11:19/20) – Kłodzko Miasto (11:45/53) – Jedlina-Zdrój (12:48/49) – Wałbrzych Główny (12:57/13:10) – Jelenia Góra (13:55).

Kiedy dotarliśmy na stację, na sąsiednim torze na odjazd oczekiwał pociąg regio nr 34200 w relacji Kraków Główny (6:46) – Trzebinia (7:34/35) – Libiąż (7:46) – Oświęcim (7:59/8:00) – Brzeszcze (8:06/07) – Czechowice-Dziedzice (8:27). Jego obsługę zapewniała jednostka EN71-017. Równolatka SN84-003, czyli także 1976 rocznik. 

Dwaj weterani kolejowych szlaków. Poranne spotkanie na stacji Kraków Główny.  EN71-017 z Polregio do Czechowic-Dziedzic i SN84-003 „Żuczek” z SKPL do Jeleniej Góry. 10.08.2024.

Tablica kierunkowa pociągu TLK „Szczeliniec” na drzwiach SN84-003. 10.08.2024.

Wnętrze przedniej części SN84-003 na stacji początkowej Kraków Główny. 10.08.2024.

Na stacji Jaworzno Szczakowa zawsze są jakieś składy towarowe. Mimo sporej ilości słupów i innych elementów, czasami z jadącego lub stojącego pociągu udaje się coś „upolować”. Efekty takich łowów pojawiały się już w Blogu Transportowym, np. tutaj. 

Również w trakcie przejazdu do Rybnika było tam ciekawie. Na pobliskim torze stał skład dość nietypowych węglarek. Ich pudła miały kształt mocno odbiegający od znanych z polskich torów standardów. Chodzi mi o ściany czołowe, które nie tworzyły kątów prostych, lecz odchylały się na zewnątrz. Oznaczono je serią Eamnoss¹¹. Miały polskie numery „51”. Kod przewoźnika PL-AAEC, czyli firma AAE Ahaus Alstätter Eisenbahn AG z siedzibą w Baar (Szwajcaria). Była to jedna z największych prywatnych firm oferujących wagony do wynajmu w Europie (posiadała ich około 30 000). Piszę w czasie przeszłym, bo od 2015 jest ona częścią firmy VTG, której duże logotypy znajdowały się na każdym z wagonów. Dla porównania, VTG oferuje do wynajmu około 85 000 wagonów. 

Skład prowadził „Dragon” z NEWAG-u, a dokładniej maszyna o oznaczeniu E6ACT-004. Rocznik 2014. Elektrowóz w czarno-czerwonych barwach firmy Cargounit z Wrocławia, która specjalizuje się w wynajmie lokomotyw. W tym przypadku jej klientem był czeski przewoźnik CD Cargo Poland, którego logotypy umieszczono na pojeździe.

Teren stacji Jaworzno Szczakowa. Elektrowóz NEWAG E6ACT-004 z firmy Cargounit (wynajem CD Cargo Poland) ze składem nietypowych węglarek. 

Nietypowe węglarki serii Eamnoss¹¹ z VTG. 

W Katowicach przesiadaliśmy się i tam powstały kolejne zdjęcia. Najpierw ponownie dokumentowałem ex niemieckiego Diesla, czyli SN84-003, który miał tu dziesięć minut przerwy.

SN84-003 „Żuczek” na stacji Katowice.

Udało mi się także udokumentować elektryczny zespół trakcyjny Kolei Śląskich. Pojazd o ciekawej, międzynarodowej historii. Jego obecna nazwa to EN71AKŚ-100. Rocznik 1966. Jako fabrycznie nowy trafił do jugosłowiańskich kolei JŽ. W latach 90-tych, po rozpadzie Jugosławii, zasilił tabor kolei Słowenii (SŽ), gdzie funkcjonował pod oznaczeniem 6011.003+4011.003+4011.004+6011.004. W roku 2012 jednostka trafiła do nowosądeckiej firmy NEWAG, gdzie przeprowadzono jej modernizację. Następnie rozpoczęła obsługę połączeń Kolei Śląskich.

Na poniższym zdjęciu EN71AKŚ-100 stoi przy peronie pierwszym jako pociąg do Zwardonia. 

EN71AKŚ-100 na stacji Katowice. Jednostka jest przystosowana do przewozu rowerów, o czym informują napisy na bokach - Velo Cug.

Na stacji pojawił się także pociąg EC „Silesia” w relacji Warszawa Wschodnia (4:49) – Warszawa Centralna (4:55/5:03) – Opoczno Południe (6:06/11) – Włoszczowa Północ (6:46/47) – Dąbrowa Górnicza (7:44/45) – Sosnowiec Główny (7:56/58) – Katowice (8:08/15) – Tychy (8:30/31) – Rybnik (8:58/9:00) – Wodzisław Śląski (9:14/15) – Chałupki (9:32/37) – Bohumin (9:43/10:03) - Ostrava hl. n. (10:10/12) - Olomouc hl. n. (11:14/16) - Pardubice hl. n. (12:34/36) - Praha hl. n. (13:34).

Prowadził go kolorowy Siemens Vectron MS nr 193 514 z firmy European Locomotive Leasing, która zajmuje się (dalej cytat ze strony internetowej polskiego oddziału) „leasingiem najnowocześniejszych lokomotyw elektrycznych przeznaczonych do transportu w europejskich korytarzach kolejowych. Flota ELL składa się z lokomotyw elektrycznych Siemens Vectron, z których znaczna część to lokomotywy wielosystemowe MS posiadające homologację w Polsce oraz kilkunastu innych europejskich krajach. Zakres oferty ELL w Polsce obejmuje wynajem lokomotyw w opcji full-service zawierającej szereg udogodnień pozwalających polskim klientom w pełni wykorzystać lokomotywy w ruchu międzynarodowym i cieszyć się najwyższym współczynnikiem dostępności na rynku. ELL oznacza niezawodność, innowacyjność i ochronę klimatu”.

Maszynę wypożyczyło PKP Intercity. Jednak nie bezpośrednio od ELL, lecz w ramach podnajmu od czeskiego LokoTrain (za stroną www.elektrolokarchiv.de), którego dotyczy kolorowa okleina lokomotywy. Rocznik 2023.

Kolorowy Siemens Vectron MS nr 193 514 leasingowany przez LokoTrain na stacji Katowice z pociągiem EC „Silesia”.

Do Rybnika dotarliśmy pociągiem Kolei Śląskich, który był obsługiwany przez tabor wypożyczony od Kolei Mazowieckich. Taki ciekawy mix przewoźników wojewódzkich. Pociąg prawie międzynarodowy, z Katowic do przygranicznych Chałupek, przez Mikołów, Łaziska Górne, Orzesze, Czerwionkę, Leszczyny, Rybnik, Wodzisław Śląski i Olzę. Czas przejazdu do Rybnika około godziny. 

Było to EN57AKM-1568. Rocznik 1984, pierwotnie pod oznaczeniem EN57-1568 (do modernizacji w 2009 roku, przeprowadzonej przez NEWAG). 

EN57AKM-1568 z Kolei Mazowieckich podstawia się jako pociąg Kolei Śląskich do Chałupek. Stacja Katowice.

Mazowieckie wnętrze EN57AKM-1568 w trakcie obsługi pociągu Kolei Śląskich z Katowic do Chałupek. 10.08.2024.

Do Rybnika dotarliśmy około 9:24. Tam czekała na mnie miła niespodzianka. Pragotron. Wciąż czynny, choć gdzieś czytałem, że w Polsce już nie ma takich urządzeń. Pod tym linkiem dodatkowe informacje o pragotronach.

Stacja Rybnik, peron pierwszy. Pragotron wciąż czynny. 10.08.2024.

EN57AKM-1568 jako pociąg Kolei Śląskich z Katowic do Chałupek stoi przy peronie pierwszym stacji Rybnik.

Tyle w temacie kolejowych ciekawostek i atrakcji udokumentowanych na trasie z Krakowa Głównego do Rybnika. Teraz pora na główny temat wpisu. Ogólnodostępny tor z odstawionymi lokomotywami PKP Cargo.

Znajduje się on od strony ul. Kolejowej, bezpośrednio u wylotu pieszego tunelu pod torami kolejowymi ze stacji Rybnik. Jak pamiętam, od lat ustawiano na nim różne lokomotywy. Nie ma tam żadnego ograniczenia w przemieszczaniu się (droga do zakładu taboru, ale jeszcze nie jego teren), więc można te pojazdy podziwiać i dokumentować. Zrobiła to nawet firma Google (w maju 2012). Jedyny widoczny zakaz dotyczy wstępu na tory.

W dniu 10 sierpnia 2024 na torze tym stały elektrowozy i spalinówki. Ich prezentację zacznę od strony kozła oporowego. Tam kolumnę zaczynała dość wyblakła EU07-348. To rocznik 1984. 

Z dostępnych w Internecie zdjęć wynika, że na tor przy lokomotywowni maszyna ta trafiła już w 2022 roku (wówczas już tam była, być może odstawiono ją wcześniej). Czasami zmieniała lokalizację, zamieniając się miejscami z innymi lokomotywami.

Wyblakła, odstawiona już kilka lat temu EU07-348 rozpoczyna kolumnę lokomotyw PKP Cargo. Za nią stoją kolejno: ET42-017, ET42-050, ET22-986, ET22-909, ET22-950, ST48-001, ST44-1202, ET42-042 i ET41-010. 

Za EU07-348 ustawiono ET42-017. Lokomotywa ta i inne odstawione w Rybniku maszyny pojawią się w następnej części tego reportażu.

Część nr 2 - kolejne lokomotywy.

Nowe filmy – luty 2025

 

Blog Transportowy na YouTube funkcjonuje już od ponad 16 lat. Nazwa kanału to Lukaszwo – Transport Movies. Według statystyk łącznie znajdziecie na nim 704 filmy. Siedem z nich opublikowałem w lutym 2025. Większość to krótkie tak zwane shorty i jeden większy film jakości 4K. Tematyka autobusowa i kolejowa, z Polski oraz z zagranicy.

Zaczynam od dużego, ponad 4 minutowego materiału 4K. Prezentuje on różne wersje kultowych radzieckich spalinowych zespołów trakcyjnych serii DR1 (ДР1). Nagrywałem je na początku października 2024 w Rydze, na tamtejszej głównej stacji Rīga-Pasažieru.

Fragment filmu. Trzy spalinowe zespoły trakcyjne serii DR1. Na pierwszym planie podstawiająca się jednostka DR1A-198.3/189.4/246.6. 

Fragment filmu. Do „szopy” zjeżdża zmodernizowana DR1AC-227 + DR1AC-219. 

Jednostki DR1, które udokumentowałem w Rydze, stopniowo prezentuję w Blogu Transportowym, jako seria o nazwie „Pociągi w Rydze”. Tu link do części pierwszej.

Takie pojazdy pojawiają się na poniższym filmie:

0:11 – Składak DR1A-311.3/311.2/198.6

0:38 - DR1A-198.3/189.4/246.6, DR1A-198.6/311.2/311.3

1:03 - DR1AC-187

1:27 - DR1AC-219 + DR1AC-227, obok 16EV-0013

2:21 - DR1AM-267

2:50 - DR1AM-246

3:22 - DR1AC-227 + DR1AC-219.

Pozostajemy w temacie kolejowym, ale w Polsce. Również trakcja spalinowa. Stacja Kraków Główny, z której właśnie odjeżdża rozpoczynający bieg pociąg IC „Hetman” do Hrubieszowa Miasta. Skład pięciu wagonów prowadzi PESA SU160-003. Nagrywałem 22 stycznia 2025.

Pozostałe kilka nagrań prezentuje autobusy. Brzezinka koło Oświęcimia. Teren przy byłym niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Auschwitz II - Birkenau. Autobus MAN Lion's City G nr 1 (WPR 2830U) kończy kolejny kurs na bezpłatnej linii łączącej byłe obozy. Pojazd jest obecnie eksploatowany przez firmę Drobisz-Tur. Malowanie wrocławskie, bo wcześniej kursował po stolicy Dolnego Śląska. Nagrywałem 1 lutego 2025.

Wielka Brytania, Londyn. Miejscówka bardzo popularna wśród turystów. Dzielnica rządowa, ulica Whitehall. Obok słynnej straży konnej przejeżdża Wright New Routemaster nr LT629 na linii 24. 8 lutego 2025.

Nadal Londyn. Ponownie piętrowa ikona miasta, czyli Wright New Routemaster. Tym razem autobus nr LT758 na linii 390 w relacji Victoria Bus Station – Archway. Euston Road. 8 lutego 2025.

Ponownie kolej. Wielka Brytania. Stacja Luton Airport Parkway.  Wjeżdża na nią pociąg Luton Airport Express kolei East Midlands Railway w relacji Corby - London St Pancras International. Obsługują go elektryczne zespoły trakcyjne serii 360 (Siemens Desiro) nr 118 + 108. 8 lutego 2025.

Ostatni z opublikowanych w lutym 2025 krótkich filmów powstał w Rydze. Stacja Rīga-Pasažieru. Wjazd spalinowego zespołu trakcyjnego RVR DR1A. Składak złożony z elementów różnych pojazdów. Wagon sterowniczy 246.6, wagon środkowy 189.4 i silnikowo-sterowniczy 198.3. 2 października 2024.

Jak już pisałem, łotewskie pociągi prezentuję w dedykowanej serii wpisów. To samo dotyczy londyńskich autobusów (tu link). Niedługo także zajmę się pociągami na stacji Luton Airport Parkway.