Stadler – KISS dla ÖBB i ZSSK oraz zębatka dla MVR

 

W Blogu Transportowym co jakiś czas prezentuję informacje prasowe producentów taboru, np. firmy Stadler (tu przykładowy link). To właśnie najnowszym wieściom z tego przedsiębiorstwa poświęcę niniejszy wpis.

Na początek zapraszam do Wiednia. Po tamtejszej sieci kolejowej już od dawna kursują piętrowe zespoły trakcyjne Stadler KISS prywatnego przewoźnika WESTbahn (link do filmu). Tabor tego typu już niedługo będą także eksploatować Austriackie Koleje Federalne, czyli ÖBB. To w ramach marki Railjet, o której pisałem np. tutaj. 

W dniu 25 czerwca 2025 w Wiedniu, ÖBB i Stadler po raz pierwszy zaprezentowały pociąg piętrowy KISS. To jedna z 14 zamówionych jednostek. Rozpoczęcie ich eksploatacji planowane jest na koniec 2026 roku, na trasie pomiędzy Wiedniem a Salzburgiem. Zakładana maksymalna prędkość to 200 km/h. W porównaniu z obecnie eksploatowanymi Railjetami, oferują one około 20 procent więcej miejsc siedzących i wyznaczają nowe standardy komfortu i dostępności.

Nowe Railjet Doppelstock (czyli po prostu piętrowe) będą sześcioczłonowe. Każdy przeznaczony do przewozu 486 pasażerów na miejscach siedzących.

Szerokie drzwi umożliwią szybką wymianę pasażerów. Dzięki niskopodłogowym strefom wejściowym podróżni o ograniczonej mobilności, z ciężkim bagażem, rowerami, wózkami itd., będą mieli łatwiejszy dostęp do wnętrza pociągu.  

Jak podano w informacji prasowej, „piętrowe pociągi KISS wyznaczają również nowe standardy komfortu i obsługi”. Dwa skrajne człony zostaną wyposażone w cichą strefę. Cztery środkowe zaoferują strefy gastronomiczne z automatami z przekąskami i napojami, a także specjalne przedziały rodzinne i strefy z miejscem na rowery. Jednostki są również wyposażone w Wi-Fi, systemy informacji pasażerskiej z danymi podawanymi na monitorach w czasie rzeczywistym, osiem toalet (w tym jedną przystosowaną dla osób z niepełnosprawnością), bagażniki z zabezpieczeniami i gniazdka elektryczne z portami USB. Całość jest także klimatyzowana.

ÖBB Railjet Doppelstock, czyli Stadler KISS. W tym przypadku jednostka nr 3, a dokładniej
4706 103. Fot. Stadler.

ÖBB Railjet Doppelstock. Fragmenty wnętrza pierwszej klasy. Fot. Stadler.

ÖBB Railjet Doppelstock. Fragmenty wnętrza drugiej klasy. Fot. Stadler.

 

Lokalizacja automatu z przekąskami wskazana jest także na zewnątrz jednostki. Fot. Stadler.

ÖBB Railjet Doppelstock oferuje szerokie drzwi i niskopodłogowe strefy wejściowe. Fot. Stadler.

 

Strefa rodzinna, czyli Familienzone. Na ostatnim zdjęciu przykład mocowań zabezpieczających bagaż. Fot. Stadler.

Inna informacja prasowa Stadlera, z 21 maja 2025, dotyczy dostaw taboru dla przewoźnika ze Szwajcarii. Pojazdy dość nietypowe, bo chodzi o kolej zębatą. Dokładnie to linia Montreux - Rochers-de-Naye. Jej końcowa stacja znajduje się na wysokości 2042 m.n.p.m. Czas jazdy całą, ponad 10 kilometrową trasą wynosi 54 minuty. Jest to kolej wąskotorowa – 800 mm.

Przewoźnik Transports Montreux–Vevey–Riviera (MVR) zamówił osiem zębatych elektrycznych zespołów trakcyjnych. Ich wprowadzenie do ruchu przewiduje się dopiero na 2029 rok. Wówczas wycofywany będzie obecny, już 40-letni tabor. 

Nowe pojazdy powstaną w szwajcarskiej miejscowości Bussnang, gdzie mieści się jeden z zakładów Stadlera. To nowy, innowacyjny projekt, który stworzy trójczłonowe ezt o długości 40 metrów i pojemności 216 pasażerów (w tym 113 na miejscach siedzących). Ich cechą charakterystyczną będą umieszczone w środkowym członie panoramiczne okna, dedykowane do podziwiania pięknych widoków na Alpy i Jezioro Genewskie. Prędkość maksymalna wyniesie 35 km/h. Wyjątkowy design ezt to efekt współpracy z włoskim biurem projektowym Carrozzeria Pininfarina.

„To wyjątkowy projekt dla firmy Stadler. Połączenie kultowego designu, najnowocześniejszej technologii zębatek i panoramicznych widoków jest niepowtarzalne. Cieszymy się, że możemy przyczynić się do tego, że podróż na górę Rochers-de-Naye stanie się wyjątkowym przeżyciem dzięki naszym spersonalizowanym kolejom zębatym” – powiedział Frédéric Evequoz, kierownik ds. sprzedaży pojazdów spersonalizowanych w firmie Stadler.

Wizualizacja nowego zębatego ezt dla wąskotorowych kolei MVR. Pojazd idealny do podziwiania pięknych widoków. Źródło: Stadler.

Obecnie eksploatowany tabor MVR. Dwuczłonowy wagon Bhe 4/8 produkcji SLM/Siemens nr 301 z 1983 roku prowadząc dodatkowy wagon towarowy wjeżdża na stację Montreux. SLM to producent taboru (Schweizerische Lokomotiv und Maschinenfabrik), a Siemens dostawca osprzętu elektrycznego. Maj 2024. Źródło: YouTube, kanał AKSense – Zurich. Tu link do filmu, który prezentuje całą trasę tej ciekawej kolejki. 

Inny przykład obecnie eksploatowanego taboru, tym razem w wersji ruchomej. Wagon Bhe 4/8 nr 305 z wagonem towarowym odjeżdża ze stacji Montreux. Pojazd w malowaniu GoldenPass kolei Montreux Oberland Bahn (MOB) – ten przewoźnik również podpisywał umowę na dostawę taboru dla MVR.

Na koniec jeszcze prasówka ze Słowacji. 30 kwietnia 2025 tamtejsze koleje ZSSK (Železničná spoločnosť Slovensko) zamówiły w firmie Stadler do czterech piętrowych elektrycznych zespołów trakcyjnych KISS. Pierwszy ma wejść do eksploatacji pod koniec 2026 roku, a drugi w 2027 roku. Dwa pozostałe ezt są opcjonalne. Nowy tabor ma kursować pomiędzy Bratysławą a Żyliną. 

Tu warto dodać, że koleje ZSSK od 2023 roku eksploatują już KISS-y (obecnie są to cztery egzemplarze), które oznaczono jako seria 561. Wykorzystywane są one do obsługi tras Bratysława – Nowe Zamki oraz Bratysława – Trenczyn lub Púchov.

Eksploatowane obecnie przez ZSSK Stadlery KISS. Widoczne jednostki nr 2, 3 i 4. Fot. Stadler. 

Cytaty z informacji prasowej:

„Nowe pociągi KISS mają 155,9 metra długości i oferują łącznie 611 miejsc siedzących. Pojazdy łączą w sobie wysokie osiągi z szybkim przyspieszeniem i osiągają prędkość maksymalną 160 kilometrów na godzinę. Są w pełni przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych i wyposażone w cztery toalety, w tym jedną dostępną dla osób niepełnosprawnych. Strefy wielofunkcyjne oferują dużo miejsca na rowery, wózki dziecięce i bagaż. Zarówno przedziały pasażerskie, jak i kabiny maszynisty są w pełni klimatyzowane.”

„Pasażerowie mogą korzystać z nowoczesnego systemu informacji pasażerskiej i bezpłatnego Wi-Fi – dwóch niezbędnych udogodnień w nowoczesnych podróżach koleją. Do innych technicznych udogodnień należą wewnętrzne i zewnętrzne kamery monitorujące, a także kamery dachowe monitorujące pantograf w celu zapewnienia bezpiecznej eksploatacji. Pociągi są również wyposażone w certyfikowane systemy pomiaru energii.”

„Podobnie jak w przypadku jednostek dostarczonych do ZSSK w 2023 roku, projekt nowych pojazdów zostanie opracowany przez biuro konstrukcyjne Stadler Praga, które obecnie zatrudnia ponad 250 inżynierów i projektantów. Produkcja będzie odbywać się w zakładzie Stadler Polska w Siedlcach.”

Nowe filmy – maj 2025

 

Zatem pora na comiesięczne zestawienie nowych filmów, które opublikowałem na kanale YouTube Bloga Transportowego. Lukaszwo – Transport Movies.

W maju 2025 było ich aż 9. Tradycyjnie jeden duży 4K, a pozostałe krótkie typu „shorts”. Tematyka autobusowa, tramwajowa i kolejowa.

Zaczynam od dużego nagrania 4K. Powstało ono w Wiedniu i przedstawia stopniowo znikające z ulic miasta składy typu E2+C5. Więcej na ich temat pisałem tutaj.

Na nagraniu pojawia się także tramwaj, którego dostawy są głównym powodem wycofywania starego taboru. To pojazd typu D, czyli Alstom Flexity Wien. Wagon nr 335 z 2022 roku.

Fragment filmu. Wiedeń, Erlachgasse - teren zajezdni tramwajowej Remise Gudrunstraße. Z miasta właśnie wrócił skład Bombardier-Rotax E2 nr 4312 (rocznik 1986) + Bombardier-Rotax C5 nr 1512 (rocznik 1990). Na ten moment oba wagony w zestawieniach Wiener Linien widnieją jako czynne.

Fragment filmu. Wiedeń, Schwarzenbergplatz. Alstom Flexity Wien nr 335 na linii 71. 

Nagrywałem w różnych rejonach austriackiej stolicy. Zobaczycie sceny z centrum miasta, a także np. manewry przy Remise Gudrunstraße. Na temat tej zajezdni pisałem tutaj. 

Materiały zbierałem w latach 2022 – 2023.

Teraz pora na krótkie „shortsy”. Zaczynam od nagrania z Włoch. Triest, Via Mazzini. Jedzie autobus włoskiej produkcji, a dokładniej Menarinibus Citymood 12. Pojazd nr 1664 na linii 17. Rocznik 2016. 

Nagrywałem 4 kwietnia 2025.

Zmieniamy środek transportu i lokalizację. Przystanek osobowy Kędzierzyn-Koźle Przystanek. 

Bez zatrzymania przejeżdża SN84-001 „Mucha” jako pociąg TLK „Sudety” z Jeleniej Góry do Krakowa Głównego. Nagranie już historyczne, bo spalinowe zespoły trakcyjne serii SN84 przestały obsługiwać to połączenie. Zostały zastąpione przez SD85 wyprodukowane w latach 90-tych (SN84 z lat 70-tych) ubiegłego wieku. 

Materiał powstał 9 marca 2025.

To samo miejsce i pociąg, który zmienił kategorię z TLK na IC, czyli „Sudety” z Jeleniej Góry do Krakowa Głównego. Jego obsługa to już nie SN84 z SKPL, lecz znacznie nowsze pojazdy tego przewoźnika. W tym przypadku SD85-004 + SD85-005. 

11 maja 2025.

Nadal temat kolejowy, wciąż zespół trakcyjny, lecz tym razem elektryczny. Włochy i pociąg obsługiwany przez Trenitalia. Stacja Trieste Airport przy miejscowym lotnisku. 

To jednostka o oznaczeniu ETR 563 007, która odjeżdża jako pociąg nr R 23042 w relacji Trieste Centrale - Portogruaro-Caorle. Producent to hiszpański CAF.

Nagrywałem 5 kwietnia 2025.

Ponownie zapraszam do Wiednia. Z dworca Westbahnhof odjeżdża Stadler KISS prywatnego przewoźnika WESTbahn. 

Nagrywałem 20 czerwca 2023.

Pozostałe nagrania powstały w Krakowie. Na początek materiał tramwajowy.

W związku z zamknięciem (remont) Mostu Grunwaldzkiego, od strony ul. Monte Cassino wprowadzono tymczasowe rozwiązanie, które umożliwia kursowanie tramwajom dwukierunkowym. To tak zwany rozjazd nakładkowy. Przejeżdża przez niego wagon Duewag GT8C nr RF311. Linia 72. Nagrywałem 21 maja 2025.

Przystanek „Plac Centralny” na al. Andersa. Odjeżdża z niego jeden z najnowszych autobusów MPK Kraków, Solaris Urbino 12 mild hybrid nr BU352. 

Obsługuje on linię czasową 704 w relacji Kombinat - Aleja Przyjaźni. Solaris nr BU352 jest jednym z pierwszych autobusów MPK Kraków w nowym wzorze malowania. Nagrywałem 9 maja 2025.

Ostatnie z majowych nagrań to zapowiedź serii filmów prezentujących tabor obsługujący wyjątkową trasę. 

Uruchomiona w ramach obchodów 150-lecia komunikacji miejskiej specjalna linia oznaczona jako „PR”. Do jej obsługi wyznaczono wyłącznie autobusy Jelcz PR-110. Wszystkie przyjechały z innych miast. Po jednym egzemplarzu z Wrocławia, Poznania i Rzeszowa oraz dwa z Warszawy.

Linia PR kursowała pomiędzy pętlami autobusowymi Aleja Przyjaźni i Nowy Kleparz. Na nagraniu warszawski Jelcz PR-110U nr 5299 z 1978 roku, który właśnie rozpoczął kurs z Alei Przyjaźni. 31.05.2025.

Obszerniej tematem wyjątkowej linii autobusowej „PR” zajmę się już wkrótce, poświęcając jej oddzielny materiał.

Na pewno zaproszę też Was na spotkanie z innymi pociągami udokumentowanymi na wiedeńskim dworcu Westbahnhof oraz z włoskimi pociągami i autobusami w Trieście. Planuję też większy materiał filmowy poświęcony szt serii SD85.

Göteborg – pociągi (2) – norweski Vy do Oslo

 

Ponownie zapraszam do Szwecji, na stację kolejową Göteborg C. Ostatnio prezentowałem odjeżdżający z niej wyjątkowy nocny pociąg do miejscowości Duved i Umeå. Tu link do tego materiału. Teraz będzie coś norweskiego.

W takcie co około 2 godziny uruchamiane są pociągi łączące dworzec centralny w Goteborgu z norweską stolicą (Oslo Sentralstasjon, w skrócie Oslo S). Czas przejazdu wynosi około 3 godzin i 30 minut, a pokonywana odległość to około 300 kilometrów. Ich wyłącznym operatorem są norweskie koleje Vy. 

Vygruppen AS, bo to pełna nazwa przewoźnika, funkcjonuje od 2019 roku. Wówczas to przeprowadzono rebranding norweskich kolei NSB na Vy. Tabor wykorzystywany do obsługi połączenia Göteborg – Oslo to wyłącznie elektryczne zespoły trakcyjne Stadler FLIRT. Pojedyncze lub w trakcji podwójnej. Pomalowane na zielono-granatowo wyróżniają się pośród innego taboru pasażerskiego kursującego po szwedzkich torach.

Pociągi kolei Vy fotografowałem na stacji Göteborg C dwukrotnie.

Stadler FLIRT norweskich kolei Vy na stacji Göteborg C. To jednostka oznaczona jako 74-36. Tworzy ją pięć członów o numeracji: 74136+74236+74336+74436+74536. Obsługiwane przez nią połączenia mają dość dużą frekwencję, dlatego doczepiono drugi zespół trakcyjny. To  Stadler FLIRT nr 74-30. Całość tworzy zatem dziesięcioczłonowy pociąg z i do Oslo. Jednostka nr 74-30 to 2015 rocznik, natomiast 74-36 powstała w 2016 roku. 2.05.2024.

Stadler FLIRT norweskich kolei Vy na stacji Göteborg C. To jednostka oznaczona jako 74-25. Tworzy ją pięć członów o numeracji: 74525+74425+74325+74225+74125. To rocznik 2015. W tym przypadku zespół trakcyjny obsługiwał relację z i do Oslo w pojedynkę. 21.06.2024. 

 

Stacja Göteborg C. Po prawej norweski FLIRT nr 74-25, a po lewej piętrowy elektryczny zespół trakcyjny X40 szwedzkich kolei SJ. Ten trójczłonowy pojazd jest oznaczony numerem 17. Cała jednostka to 3317+3517+3717. Producent Alstom. Piętrus jest podstawiony jako pociąg R184 na godzinę 15:59 do Sztokholmu, gdzie planowo powinien dotrzeć o 20:44. 21.06.2024. 

W trzeciej części kolejowej relacji z dworca Göteborgs centralstation ponownie wrócę do tematu kultowych szwedzkich elektrowozów ASEA.

Podsudecką do Świdnicy 20 lat temu (4), Kamieniec Ząbkowicki – kolejne lokomotywy

 

Minęło trochę czasu od publikacji trzeciej części historycznej już relacji z Magistrali Podsudeckiej – podróż, którą odbyłem ponad 20 lat temu. Tu link do tego wpisu. Zatem pora na ciąg dalszy. 

Po udokumentowaniu lokomotyw stojących przy peronach, zmierzałem do maszyn ustawionych w rejonie lokomotywowni. Obok drogi do niej, za niskim ogrodzeniem stała „kaczka”. Mała, zielona lokomotywka. Dokładniej to SM03-224. Rocznik 1967.

Obecnie to własność wrocławskiej firmy o dość długiej nazwie: Dolnośląskie Przedsiębiorstwo Napraw Infrastruktury Komunikacyjnej „Dolkom”, która wchodzi w skład grupy kapitałowej PKP PLK SA. Kiedy ją fotografowałem w listopadzie 2000, stała odstawiona na torze z drezynami i taborem gospodarczym. Wyglądała na czynną.

Lokomotywa Fablok Ls150 o oznaczeniu SM03-224 odpoczywa na terenie stacji Kamieniec Ząbkowicki. W dali widoczny fragment kolumny wycofanych ST43. 3.11.2000. 

Po chwili udokumentowałem jeszcze jedną SM03. Ta raczej była wycofana z eksploatacji. Jej numeru niestety nie ustaliłem. Za nią stały „Rumuny”, czyli ST43-246 i ST43-244. Natomiast na torze obok ustawiono ST43-230 w nietypowym, ciemnozielonym malowaniu. Od pracownika lokomotywowni dowiedziałem się, że maszyna ta grała w filmie, w Łodzi. Pomalowana tak została tylko częściowo, a na potrzeby nagrania wymontowano jedną kabinę. Za ST43-230 stał wrak SP45-181. 

Lokomotywa ST43-246 to rocznik 1971. Przez cały czas przydzielona do pracy na Dolnym Śląsku – lokomotywownie Wrocław Brochów i Kamieniec Ząbkowicki. Kiedy ją fotografowałem, oczekiwała kasacji. Ta zaś nastąpiła około dwóch lat później, w październiku 2002. 

Lokomotywa ST43-244 to również rocznik 1971. Także na stałe związana z Wrocławiem i Kamieńcem Ząbkowickim. Wyróżniała się numerem naniesionym na dachu i herbem. Kiedy ją fotografowałem, oczekiwała kasacji. Ta zaś nastąpiła około dwóch lat później, w październiku 2002. 

Ciemnozielony „aktor”, czyli lokomotywa ST43-230 to według krążących po Internecie informacji tak naprawdę zupełnie inna maszyna, którą przerobiono na „230”. To ST43-66 z 1966 roku. Lokomotywa przypisana kolejno do Poznania, Zielonej Góry, Opola i finalnie do Kamieńca Ząbkowickiego. Fizyczna likwidacja najprawdopodobniej w 2002 roku. Na dachu widać domalowany nr 66.

Co do roli filmowej, to „Rumun” ten miał ponoć udawać „Gagarina”. W jakim filmie zagrał? Tego niestety nie ustaliłem.

Ostatnia z tej grupy odstawionych lokomotyw to SP45-181. Tak przynajmniej jest oznaczona. Z opisów i komentarzy dostępnych w Internecie wynika, że w tym przypadku także mogło dojść do podmiany maszyn – dowodem na to są boki lokomotywy, które powinny być ryflowane, a nie są. Faktem natomiast jest, że maszyna ta została fizycznie zlikwidowana w 2001 roku. Kilka miesięcy po mojej wizycie. 

Rejon lokomotywowni w Kamieńcu Ząbkowickim. Na pierwszym planie lokomotywy ST43-244 i ciemnozielona ST43-230, czyli w rzeczywistości ST43-66. Dalej ST43-246 i nieokreślona SM03. Za ST43-66 niewidoczna SP45-181. 3.11.2000.

Lokomotywa podpisana jako SP45-181, ale różniąca się od niej brakiem ryflowanych ścian.

Tak wyglądała prawdziwa SP45-181. Widać ryflowane boki. Zdjęcie to fotograficzny cytat z Facebooka, profil MD Kłodzko Główne. Tu link do oryginału. 

Lokomotywa ST43-246 i nieokreślona SM03. 

Na spotkanie z innymi spalinówkami udokumentowanymi wówczas w Kamieńcu Ząbkowickim zapraszam w piątej części relacji.

Link do pierwszego wpisu o podróży do Świdnicy ponad 20 lat temu.

Nowe filmy – marzec 2025, już ponad 5 milionów wyświetleń

 

Tradycyjne miesięczne zestawienie nowych materiałów opublikowanych na filmowej wersji Bloga Transportowego, czyli na kanale YouTube Lukaszwo – Transport Movies zaczynam dość nietypowo. Będzie trochę chwalenia się. Niedawno otrzymałem wiadomość, że liczba wyświetleń wszystkich moich filmów przekroczyła już wartość 5 milionów. Super. Dziękuję Wam.

Teraz już standardowo. W marcu 2025 kanał Bloga Transportowego wzbogacił się o 8 nowych nagrań. Jedno tradycyjne jakości 4K i siedem krótkich „shortsów”. Prezentują one trolejbusy, tramwaje, pociągi i autobusy. Każdy powinien więc znaleźć coś dla siebie.

Duży film powstał w stolicy Łotwy, na tamtejszej stacji Rīga-Pasažieru oraz w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Przedstawia najnowszy tabor przewoźnika AS Pasažieru vilciens operującego pod nazwą Vivi. To elektryczne zespoły trakcyjne Škoda 16EV.

Fragment filmu. Škoda 16EV-0013 przewoźnika Vivi odjeżdża ze stacji Rīga-Pasažieru.

 

Więcej informacji na temat ezt Škoda 16EV przedstawię w ramach cyklu „Pociągi w Rydze”, którego pierwsza część dostępna jest pod tym linkiem.

Nagrywałem w dniach 2 i 3 października 2024.

Teraz krótkie „shortsy”. Pozostajemy w Rydze. Przez Marijas iela jedzie trolejbus Škoda 27Tr Solaris nr 17693 na linii 22. Nagrywałem 2 października 2024.

Kolejne trzy tramwajowe nagrania pojawiły się już w Blogu Transportowym, w materiale dotyczącym 50-lecia rozpoczęcia eksploatacji Konstali 105N w Krakowie. Tu link do niego.

Wszystkie powstały na pl. Centralnym, w dniu 2 marca 2025. Wówczas MPK Kraków zorganizowało małą paradę „stopiątek”. Jako pierwszy jechał historyczny Konstal 105N nr 271 + 266.

Za nim przemieszczał się pozyskany od Tramwajów Śląskich, będziński Konstal 105NT nr 789, wyposażony w dodatkowy pantograf służący do odladzania sieci trakcyjnej.

Jako ostatni jechał tak zwany „ufok”, czyli trójwagonowy Konstal 105Na, a dokładniej 105Na nr RZ231 + 105NaD nr RZ233 + 105NaD nr RZ239.

Tyle w temacie tramwajów. Kolejne marcowe filmy prezentowały autobusy. Na początek zapraszam do Kędzierzyna-Koźla. Skrzyżowanie ulic Portowej i Szymanowskiego w Koźlu Porcie. Linię nr 2 do Osiedla Piastów obsługuje Solaris Urbino 12 nr 166 z miejscowego MZK. Rocznik 2010.

Nagrywałem 9 marca 2025.

Teraz zmiana lokalizacji i marki. Szwecja, Sztokholm. Pętla autobusowa Ropsten. Autobus MAN Lion's City G CNG nr 7210 rozpoczyna kurs na linii 76. Rocznik 2017. 

Nagrywałem 13 marca 2025.

Pozostajemy przy marce MAN, ale wracamy do Polski. Kraków, pętla autobusowa Czyżyny Dworzec. Przejazd autobusu MAN Lion`s Intercity LE 13 nr KM499 na linii aglomeracyjnej 262. Rocznik 2022. Po krakowskiej sieci komunikacji miejskiej kursuje tylko 10 takich pojazdów. Są one wykorzystywane do obsługi linii aglomeracyjnych.

Nagrywałem 7 marca 2025. 

W kwietniu 2025 na kanale Lukaszwo – Transport Movies publikuję kolejne ciekawe filmy transportowe, w tym nagrania przedstawiające kultowy tramwaj do Opiciny. Niezwykłe rozwiązanie techniczne.