Parada autobusów w Krakowie, 150 lat komunikacji miejskiej

 

Parady autobusów w Krakowie odbywają się co jakiś czas. Nie są jednak tak częste, jak parady tramwajów, które przemierzają stolicę Małopolski około raz na rok. 

Z okazji wyjątkowego jubileuszu 150-lecia komunikacji miejskiej w Krakowie, w niedzielę, 29 czerwca 2025, parada autobusów MPK Kraków po raz kolejny przejechała przez miasto. Wyruszyła o godzinie 11:00 z zajezdni tramwajowej Podgórze i przemieszczała się następującą trasą: ul. Rzemieślnicza, Wadowicka, rondo Matecznego, Konopnickiej, most Dębnicki, Zwierzyniecka, Straszewskiego, Dunajewskiego, Basztowa (na przystanku „Teatr Słowackiego” przewidziano jedyny postój paradujących pojazdów), Lubicz, rondo Mogilskie, al. Powstania Warszawskiego, al. Pokoju, rondo Czyżyńskie, Jana Pawła II, plac Centralny, al. Andersa, rondo Kocmyrzowskie, Kocmyrzowska, Nad Dłubnią i Makuszyńskiego. Miejscem docelowym była zajezdnia autobusowa Bieńczyce, na terenie której aż do godziny 15:00 przewidziano liczne atrakcje dla odwiedzających.

Dowóz do zajezdni zapewniała linia 150, która kursowała z pętli Czyżyny Dworzec, a jej obsługę realizował tabor historyczny.

Zainteresowanie paradą i związanymi z nią atrakcjami na terenie zajezdni Bieńczyce było bardzo duże. W bazie autobusowej pojawiły się tłumy odwiedzających.

Zajezdnia autobusowa Bieńczyce. Już po paradzie - frekwencja dopisała. 29.06.2025.

W paradzie uczestniczył tabor historyczny i współcześnie eksploatowany, także pojazdy techniczne, w tym dawny radiowóz nadzoru ruchu – FSO 125p, o którym pisałem tutaj.

Łącznie paradowały 42 pojazdy, wliczając cztery przyczepy autobusowe. Jechało np. 11 przegubowców, trzy „ogórki”, jeden wodorowiec, dwa elektryki, dwie Nysy, cztery Ikarusy, siedem Jelczy i osiem Solarisów. 

Pomijając radiowozy policji i nadzoru ruchu MPK (za wyjątkiem pojazdów retro), paradowały następujące pojazdy (zestawy):

1. FSO 125p nadzór ruchu.

2. Rugby Express L z roku 1929.

3. Nysa N59M.

4. San H01B.

5. Ikarus 620 + przyczepa Karosa B40 „vlečka”.

6. Jelcz 272 MEX + przyczepa PO1.

7. Jelcz 021.

8. Jelcz 272 MEX pogotowie techniczne + przyczepa Gottfried Lindner.

9. Nysa 522.

10. Jelcz PR-110U.

11. Ikarus 280.

12. Ikarus 260.

13. Ikarus 260 pogotowie techniczne + przyczepa Karosa B40 „vlečka”.

14. MAN SL200.

15. MAN SG242.

16. Jelcz 120M.

17. Jelcz M-11.

18. Scania CR111.

19. Scania CN113ALB.

20. Scania CN113CLL.

21. Autosan H6-20.

22. Jelcz M181MB/3.

23. Solaris Urbino 12.

24. Autosan Sancity 9LE.

25. Mercedes-Benz Citaro G.

26. Mercedes-Benz Citaro hybrid.

27. Solaris Urbino 18 MetroStyle.

28. Solaris Urbino 12.

29. Solaris Urbino 18 Hybrid.

30. Solaris Urbino 12 electric.

31. Volvo 7900A Hybrid.

32. MAN Lion`s Intercity LE 13.

33. Mercedes-Benz Sprinter / Automet Cityliner.

34. Irizar ie bus 12.

35. Solaris Urbino 12 mild hybrid.

36. NesoBus 12.

37. Solaris Urbino 18.

38. Solaris Urbino 18.

Poniżej film prezentujący przejazd całej paradującej kolumny. Pojazdy skręcają z ul. Kocmyrzowskiej w ul. Nad Dłubnią.

Do tematu autobusowej parady z okazji 150-lecia komunikacji miejskiej w Krakowie jeszcze powrócę.

140 lat kolei w Skawinie – autobusy

 

Wracam do obchodów 140-lecia kolei w Skawinie. Pisałem już o atrakcjach kolejowych (tu link). Teraz pora na autobusy, bo i ten środek transportu był bohaterem tej ciekawej imprezy.

Przy budynku dworca swoje trzy pojazdy zaprezentowało MPK Kraków. Dwa zabytkowe i jeden współczesny. Tworzyły one kolumnę, którą rozpoczynał elektryczny Irizar ie bus 12 nr DE637. Jeden z czterech takich autobusów eksploatowanych przez przewoźnika. Rocznik 2023.

Jako drugi stał Ikarus 620 nr 118. Dodatkowe informacje o tym pojeździe wraz z prezentacją dynamiczną pod tym linkiem.

Na końcu ustawiono autobus San H01B o numerze 86. Rocznik 1959.

Ta mała, ale ciekawa ekspozycja cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem. Ciężko było więc sfotografować autobusy bez sporej ilości osób w kadrze.

Ekspozycja autobusów MPK Kraków przed budynkiem dworca kolejowego w Skawinie. Irizar ie bus 12, Ikarus 620 i San H01B. 8.09.2024.

Irizar ie bus 12 nr DE637. 

Ikarus 620 nr 118.

 

San H01B nr 86.

Detale Sana H01B.

Krótki film „shorts” prezentujący krakowskie oldtimery w Skawinie.

Dodatkowe autobusowe atrakcje zapewniała zlokalizowana w rejonie budynku dworca pętla o nazwie Skawina SCK. Korzystają z niej linie aglomeracyjne obsługiwane przez MPK Kraków: 233 (Skawina SCK - Czerwone Maki P+R), 273 (Skawina SCK - Polanka Hallera Centrum) i 295 (Skawina SCK - Grabie Pętla). Kursy zaczynają i kończą tam także linie dowozowe Kolei Małopolskich: A43 do Kalwarii Zebrzydowskiej i A53 do Zawoi. 

Przyznam, że dla mnie największą niespodzianką było funkcjonowanie tam linii gminnych Urzędu Miasta i Gminy w Skawinie, o których istnieniu nie wiedziałem. W trakcie naszego pobytu na kurs linii S3 w relacji do końcówki Skawina Korabniki oczekiwał biały MAN TGE z zabudową firmy Mercus (Mercus City) przewoźnika MAT-POL Mateusz Surówka (czyli MAT-BUS). 

Mercus City na bazie MAN-a TGE z firmy MAT-POL Mateusz Surówka (MAT-BUS). Obsługa linii S3 na zlecenie Urzędu Miasta i Gminy w Skawinie. Pętla Skawina SCK. Pojazd o rejestracji WGM 0895K, rocznik 2023. 

Autosan Sancity 9LE (lub jak kto woli M09LE) z MPK Kraków na pętli Skawina SCK. Pojazd oznaczony jako DA127, rocznik 2016. Niestety nie wiem, którą linię obsługiwał. 

Pętla Skawina SCK. Prezentowane powyżej autobusy MAN TGE (Mercus City) z firmy MAT-BUS (WGM 0895K) i Autosan Sancity 9LE nr DA127 z MPK Kraków, a pomiędzy nimi Toyota Corolla nadzoru ruchu krakowskiego przewoźnika. 

Starsza wersja Autosana Sancity 9LE udokumentowana w pewnym oddaleniu od miejsca imprezy kolejowo-autobusowej w Skawinie. Ulica Pokoju. To pojazd o numerze DA107 z 2009 roku. Tu w trakcie obsługi czasowej linii aglomeracyjnej 703. 8.09.2024.

Skawina posiada łącznie pięć linii gminnych, oznaczonych od S1 do S5. Dodatkowe informacje o ich trasach i rozkładzie jazdy pod tym linkiem.

Nowe filmy – marzec 2025, już ponad 5 milionów wyświetleń

 

Tradycyjne miesięczne zestawienie nowych materiałów opublikowanych na filmowej wersji Bloga Transportowego, czyli na kanale YouTube Lukaszwo – Transport Movies zaczynam dość nietypowo. Będzie trochę chwalenia się. Niedawno otrzymałem wiadomość, że liczba wyświetleń wszystkich moich filmów przekroczyła już wartość 5 milionów. Super. Dziękuję Wam.

Teraz już standardowo. W marcu 2025 kanał Bloga Transportowego wzbogacił się o 8 nowych nagrań. Jedno tradycyjne jakości 4K i siedem krótkich „shortsów”. Prezentują one trolejbusy, tramwaje, pociągi i autobusy. Każdy powinien więc znaleźć coś dla siebie.

Duży film powstał w stolicy Łotwy, na tamtejszej stacji Rīga-Pasažieru oraz w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Przedstawia najnowszy tabor przewoźnika AS Pasažieru vilciens operującego pod nazwą Vivi. To elektryczne zespoły trakcyjne Škoda 16EV.

Fragment filmu. Škoda 16EV-0013 przewoźnika Vivi odjeżdża ze stacji Rīga-Pasažieru.

 

Więcej informacji na temat ezt Škoda 16EV przedstawię w ramach cyklu „Pociągi w Rydze”, którego pierwsza część dostępna jest pod tym linkiem.

Nagrywałem w dniach 2 i 3 października 2024.

Teraz krótkie „shortsy”. Pozostajemy w Rydze. Przez Marijas iela jedzie trolejbus Škoda 27Tr Solaris nr 17693 na linii 22. Nagrywałem 2 października 2024.

Kolejne trzy tramwajowe nagrania pojawiły się już w Blogu Transportowym, w materiale dotyczącym 50-lecia rozpoczęcia eksploatacji Konstali 105N w Krakowie. Tu link do niego.

Wszystkie powstały na pl. Centralnym, w dniu 2 marca 2025. Wówczas MPK Kraków zorganizowało małą paradę „stopiątek”. Jako pierwszy jechał historyczny Konstal 105N nr 271 + 266.

Za nim przemieszczał się pozyskany od Tramwajów Śląskich, będziński Konstal 105NT nr 789, wyposażony w dodatkowy pantograf służący do odladzania sieci trakcyjnej.

Jako ostatni jechał tak zwany „ufok”, czyli trójwagonowy Konstal 105Na, a dokładniej 105Na nr RZ231 + 105NaD nr RZ233 + 105NaD nr RZ239.

Tyle w temacie tramwajów. Kolejne marcowe filmy prezentowały autobusy. Na początek zapraszam do Kędzierzyna-Koźla. Skrzyżowanie ulic Portowej i Szymanowskiego w Koźlu Porcie. Linię nr 2 do Osiedla Piastów obsługuje Solaris Urbino 12 nr 166 z miejscowego MZK. Rocznik 2010.

Nagrywałem 9 marca 2025.

Teraz zmiana lokalizacji i marki. Szwecja, Sztokholm. Pętla autobusowa Ropsten. Autobus MAN Lion's City G CNG nr 7210 rozpoczyna kurs na linii 76. Rocznik 2017. 

Nagrywałem 13 marca 2025.

Pozostajemy przy marce MAN, ale wracamy do Polski. Kraków, pętla autobusowa Czyżyny Dworzec. Przejazd autobusu MAN Lion`s Intercity LE 13 nr KM499 na linii aglomeracyjnej 262. Rocznik 2022. Po krakowskiej sieci komunikacji miejskiej kursuje tylko 10 takich pojazdów. Są one wykorzystywane do obsługi linii aglomeracyjnych.

Nagrywałem 7 marca 2025. 

W kwietniu 2025 na kanale Lukaszwo – Transport Movies publikuję kolejne ciekawe filmy transportowe, w tym nagrania przedstawiające kultowy tramwaj do Opiciny. Niezwykłe rozwiązanie techniczne.

Nowe filmy – luty 2025

 

Blog Transportowy na YouTube funkcjonuje już od ponad 16 lat. Nazwa kanału to Lukaszwo – Transport Movies. Według statystyk łącznie znajdziecie na nim 704 filmy. Siedem z nich opublikowałem w lutym 2025. Większość to krótkie tak zwane shorty i jeden większy film jakości 4K. Tematyka autobusowa i kolejowa, z Polski oraz z zagranicy.

Zaczynam od dużego, ponad 4 minutowego materiału 4K. Prezentuje on różne wersje kultowych radzieckich spalinowych zespołów trakcyjnych serii DR1 (ДР1). Nagrywałem je na początku października 2024 w Rydze, na tamtejszej głównej stacji Rīga-Pasažieru.

Fragment filmu. Trzy spalinowe zespoły trakcyjne serii DR1. Na pierwszym planie podstawiająca się jednostka DR1A-198.3/189.4/246.6. 

Fragment filmu. Do „szopy” zjeżdża zmodernizowana DR1AC-227 + DR1AC-219. 

Jednostki DR1, które udokumentowałem w Rydze, stopniowo prezentuję w Blogu Transportowym, jako seria o nazwie „Pociągi w Rydze”. Tu link do części pierwszej.

Takie pojazdy pojawiają się na poniższym filmie:

0:11 – Składak DR1A-311.3/311.2/198.6

0:38 - DR1A-198.3/189.4/246.6, DR1A-198.6/311.2/311.3

1:03 - DR1AC-187

1:27 - DR1AC-219 + DR1AC-227, obok 16EV-0013

2:21 - DR1AM-267

2:50 - DR1AM-246

3:22 - DR1AC-227 + DR1AC-219.

Pozostajemy w temacie kolejowym, ale w Polsce. Również trakcja spalinowa. Stacja Kraków Główny, z której właśnie odjeżdża rozpoczynający bieg pociąg IC „Hetman” do Hrubieszowa Miasta. Skład pięciu wagonów prowadzi PESA SU160-003. Nagrywałem 22 stycznia 2025.

Pozostałe kilka nagrań prezentuje autobusy. Brzezinka koło Oświęcimia. Teren przy byłym niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Auschwitz II - Birkenau. Autobus MAN Lion's City G nr 1 (WPR 2830U) kończy kolejny kurs na bezpłatnej linii łączącej byłe obozy. Pojazd jest obecnie eksploatowany przez firmę Drobisz-Tur. Malowanie wrocławskie, bo wcześniej kursował po stolicy Dolnego Śląska. Nagrywałem 1 lutego 2025.

Wielka Brytania, Londyn. Miejscówka bardzo popularna wśród turystów. Dzielnica rządowa, ulica Whitehall. Obok słynnej straży konnej przejeżdża Wright New Routemaster nr LT629 na linii 24. 8 lutego 2025.

Nadal Londyn. Ponownie piętrowa ikona miasta, czyli Wright New Routemaster. Tym razem autobus nr LT758 na linii 390 w relacji Victoria Bus Station – Archway. Euston Road. 8 lutego 2025.

Ponownie kolej. Wielka Brytania. Stacja Luton Airport Parkway.  Wjeżdża na nią pociąg Luton Airport Express kolei East Midlands Railway w relacji Corby - London St Pancras International. Obsługują go elektryczne zespoły trakcyjne serii 360 (Siemens Desiro) nr 118 + 108. 8 lutego 2025.

Ostatni z opublikowanych w lutym 2025 krótkich filmów powstał w Rydze. Stacja Rīga-Pasažieru. Wjazd spalinowego zespołu trakcyjnego RVR DR1A. Składak złożony z elementów różnych pojazdów. Wagon sterowniczy 246.6, wagon środkowy 189.4 i silnikowo-sterowniczy 198.3. 2 października 2024.

Jak już pisałem, łotewskie pociągi prezentuję w dedykowanej serii wpisów. To samo dotyczy londyńskich autobusów (tu link). Niedługo także zajmę się pociągami na stacji Luton Airport Parkway.

Nowe filmy – styczeń 2025

 

W styczniu 2025 kanał filmowy YouTube Bloga Transportowego (Lukaszwo – Transport Movies) wzbogacił się o sześć nowych nagrań. Jeden duży film 4K i pięć krótkich shortsów. Tematyka autobusowa i ciężarówkowa.

Tradycyjnie zaczynam od dużego filmu. Jego bohaterami są pojazdy krakowskiego oddziału firmy Mobilis, które obsługiwały czasową linię 702 uruchomioną w związku z przebudową ul. Królowej Jadwigi. 

Nagrywałem na skrzyżowaniu ulic Zarzecze i Na Błonie, gdzie znajduje się małe rondo. 

Fragment filmu. MAN TGE (zabudowa Mercus) nr MB101 na linii czasowej 702.

Fragment filmu. MAN TGE (zabudowa Mercus) nr MB103 na linii czasowej 702.

Prezentowane pojazdy to mikrobusy MAN TGE (zabudowa Mercus) o następujących oznaczeniach: niebieski to nr MB101, czerwony to nr MB103, a biały to nr MB105. Nagranie powstało 19 października 2022.

Pierwszy styczniowy short powstał w Żorach. Na placu przy tamtejszym Muzeum Ognia (bardzo ciekawy budynek) ustawiono „emerytowany” wóz strażacki. To Jelcz 004M (na bazie Jelcza 325), ex OSP Sławniów. Nagrywałem 15 grudnia 2024. Prezentacja statyczna.

Pozostajemy w Żorach. Po drugiej stronie placu przy Muzeum Ognia ustawiono innego strażackiego weterana. Rodem z NRD. To drabina powstała na bazie ciężarówki IFA W50L. Pojazd kiedyś służył w Państwowej Straży Pożarnej z Cieszyna. Nagranie również powstało 15 grudnia 2024. Prezentacji statycznej towarzyszy Johnny Cash z piosenką „Ring of Fire”.

Teraz coś autobusowego. Zapraszam do Rygi. W rejonie głównego dworca kolejowego, przez Marijas iela przejeżdża jeden z najnowszych ryskich autobusów. Wyróżniający się zielonym malowaniem elektryk. Dokładniej Solaris Urbino 12 electric nr 71160. Rocznik 2023. 

Autobus obsługuje linię 47 do pętli Abrenes iela. Obecnie trasa ta już tędy nie przebiega – od 20 stycznia 2025 zwiększono częstotliwość kursów, jednocześnie wycofując linię ze ścisłego centrum. To odpowiedź na tworzące się tam zatory drogowe.

Kierowca pozdrawiał migając światłami. Miły gest. Nagrywałem 2 października 2024.

W styczniu 2025 na kanale Lukaszwo – Transport Movies po raz pierwszy od dawna pojawiło się trochę materiałów ciężarówkowych. Po pojazdach strażackich z Żor zaprezentowałem fragment ekspozycji z World of Volvo w Göteborgu. To nowa wersja dawnego Muzeum Volvo.

Szwedzka marka, zatem w tle szwedzka piosenka. „Fernando” grupy ABBA.

Co widać na tym krótkim nagraniu? Przewożący drewno ciągnik siodłowy L248 z 1950 roku. Żółta ładowarka BM H10. Zielone, trójosiowe Volvo Titan L395 i szare LV93 na gaz drzewny. Na końcu biała wywrotka L43012 Trygge. 3 maja 2024.

Ostatnie z opublikowanych w styczniu 2025 nagrań również powstało w Szwecji. Dokładniej w Malmö. Przedstawia autobus Volvo 7900 Electric nr 3759 na linii 7. Citadellsvägen. 4 września 2024.

Powyższe filmy są zwiastunami oddzielnych artykułów, które ukażą się w Blogu Transportowym. Zdecydowanie najdłuższym, wieloczęściowym będzie materiał poświęcony ekspozycji pojazdów na terenie World of Volvo w Göteborgu.

Terex-Demag AC800, czyli Sołtys blokuje Mogilską

 

We wrześniu 2024 w Krakowie było dość głośno o sołtysie, który blokował ul. Mogilską. Nie był to jednak protest rolników, czy inna forma wyrażania społecznego niezadowolenia. Po prostu prace remontowe z użyciem żurawia samojezdnego, którego właściciel to firma o nazwie „Sołtys”.

Dokładnie to remont wiaduktu kolejowego na linii nr 100 (Kraków Mydlniki – Kraków Bieżanów) na ul. Mogilskiej, przy ul. Łaszkiewicza. Do zdjęcia jego elementu był potrzebny żuraw o dużym udźwigu. Pojazd taki sam w sobie jest dość pokaźnych rozmiarów, a po rozstawieniu go, szerokość maszyny wymusiła zamknięcie jednej jezdni ul. Mogilskiej. Stąd ten „sołtys blokujący drogę w Krakowie”.  

Całość zadania składała się z kilku etapów realizowanych co około dwa tygodnie. Pierwszy z nich miał miejsce w sobotę 7 września 2024. Wówczas udało mi się wykonać poniższą dokumentację. Na ul. Mogilskiej rozstawił się Terex-Demag AC800. Jego maksymalny udźwig to 800 ton. Ładunek może zostać podniesiony na wysokość 145 metrów.

Oprócz potężnego żurawia, na ul. Mogilskiej zaparkowały także ciężarówki, które przywiozły elementy do montażu tego niezwykłego pojazdu.

Terex-Demag AC800 z firmy Sołtys gotowy do pracy na ul. Mogilskiej w Krakowie. 7.09.2024.

Porównanie wielkości żurawia Terex-Demag AC800 z przejeżdżającymi obok tramwajami. Na górnym zdjęciu PESA 2014N nr HG933 na linii 4, a na dolnym Duewag GT8N nr RF318 jako linia nr 5. 7.09.2024.

Elementy potężnego Terexa-Demaga przyjechały ciężarówkami, które następnie zaparkowały na wyłączonej z ruchu jezdni ul. Mogilskiej. Tu jedna z nich: ciągnik siodłowy MAN TGX o rejestracji ST 3305M. Numery z Tychów - tam mieści się główna siedziba firmy Sołtys. 7.09.2024.

Jeszcze prezentacja filmowa gotowego do pracy „Sołtysa”. Przenoszenie wiaduktu rozpoczął on dopiero w godzinach nocnych, po wyłączeniu napięcia w sieci tramwajowej.

Demag to skrótowiec z języka niemieckiego: Deutsche Maschinenbau-Aktiengesellschaft (tłumacząc za Google: Niemiecka Inżynieria Mechaniczna Spółka Akcyjna). Grupa przemysłowa utworzona w 1910 roku i skupiająca kilka działających od lat przedsiębiorstw. Siedziba główna w mieście Duisburg. 

Podstawowym produktem grupy Demag były różnego rodzaju żurawie. W latach 40-tych wytwarzano także lokomotywy, wagony towarowe, a także pojazdy opancerzone dla wojska. Później (w latach 60-tych) Demag specjalizował się w budowie całych hut, które montowano w wielu miejscach świata. Była to jedyna firma, która potrafiła samodzielnie wyprodukować wszystkie elementy niezbędne do stworzenia huty.

Przedmiot działalności był dość duży i z biegiem lat poszczególne działy wyodrębniły się i zyskały nowych właścicieli. Źródła podają, że produkcja żurawi trwała już od 1840 roku, czyli na długo przed powstaniem Grupy Demag. Po przeprowadzonych działaniach restrukturyzacyjnych (zamknięcia oddziałów, zwolnienie sporej ilości pracowników), w 2006 roku oddział dźwigowy pod nazwą Demag Cranes & Components GmbH trafił na giełdę. Od 2011 roku Demag stał się częścią amerykańskiej firmy Terex. Stąd podwójna nazwa żurawia firmy Sołtys: Terex-Demag.

Jak podano na stronie internetowej: „Firma Dźwigi Sołtys istnieje na rynku od 1991 roku. Jesteśmy rodzinną firmą, w której synowie przejęli pasję do dźwigów po ojcu. Od ponad 25 lat konsekwentnie budujemy pozycję lidera wynajmu dźwigów w rejonie Polski południowej.” 

Pracujący w Krakowie Terex-Demag AC800 miał rejestrację z Sosnowca (zresztą dość oryginalnej treści: SO LTYS1). Najprawdopodobniej został odkupiony z Włoch – na pojeździe włoskie napisy „trasporto eccezionale”, co znaczy „pojazd nienormatywny”.

Kilka lat wcześniej udokumentowałem innego Demaga, również pracującego na inwestycji kolejowej. Zaprezentuję go w późniejszym czasie.