Parada autobusów w Krakowie, 150 lat komunikacji miejskiej

 

Parady autobusów w Krakowie odbywają się co jakiś czas. Nie są jednak tak częste, jak parady tramwajów, które przemierzają stolicę Małopolski około raz na rok. 

Z okazji wyjątkowego jubileuszu 150-lecia komunikacji miejskiej w Krakowie, w niedzielę, 29 czerwca 2025, parada autobusów MPK Kraków po raz kolejny przejechała przez miasto. Wyruszyła o godzinie 11:00 z zajezdni tramwajowej Podgórze i przemieszczała się następującą trasą: ul. Rzemieślnicza, Wadowicka, rondo Matecznego, Konopnickiej, most Dębnicki, Zwierzyniecka, Straszewskiego, Dunajewskiego, Basztowa (na przystanku „Teatr Słowackiego” przewidziano jedyny postój paradujących pojazdów), Lubicz, rondo Mogilskie, al. Powstania Warszawskiego, al. Pokoju, rondo Czyżyńskie, Jana Pawła II, plac Centralny, al. Andersa, rondo Kocmyrzowskie, Kocmyrzowska, Nad Dłubnią i Makuszyńskiego. Miejscem docelowym była zajezdnia autobusowa Bieńczyce, na terenie której aż do godziny 15:00 przewidziano liczne atrakcje dla odwiedzających.

Dowóz do zajezdni zapewniała linia 150, która kursowała z pętli Czyżyny Dworzec, a jej obsługę realizował tabor historyczny.

Zainteresowanie paradą i związanymi z nią atrakcjami na terenie zajezdni Bieńczyce było bardzo duże. W bazie autobusowej pojawiły się tłumy odwiedzających.

Zajezdnia autobusowa Bieńczyce. Już po paradzie - frekwencja dopisała. 29.06.2025.

W paradzie uczestniczył tabor historyczny i współcześnie eksploatowany, także pojazdy techniczne, w tym dawny radiowóz nadzoru ruchu – FSO 125p, o którym pisałem tutaj.

Łącznie paradowały 42 pojazdy, wliczając cztery przyczepy autobusowe. Jechało np. 11 przegubowców, trzy „ogórki”, jeden wodorowiec, dwa elektryki, dwie Nysy, cztery Ikarusy, siedem Jelczy i osiem Solarisów. 

Pomijając radiowozy policji i nadzoru ruchu MPK (za wyjątkiem pojazdów retro), paradowały następujące pojazdy (zestawy):

1. FSO 125p nadzór ruchu.

2. Rugby Express L z roku 1929.

3. Nysa N59M.

4. San H01B.

5. Ikarus 620 + przyczepa Karosa B40 „vlečka”.

6. Jelcz 272 MEX + przyczepa PO1.

7. Jelcz 021.

8. Jelcz 272 MEX pogotowie techniczne + przyczepa Gottfried Lindner.

9. Nysa 522.

10. Jelcz PR-110U.

11. Ikarus 280.

12. Ikarus 260.

13. Ikarus 260 pogotowie techniczne + przyczepa Karosa B40 „vlečka”.

14. MAN SL200.

15. MAN SG242.

16. Jelcz 120M.

17. Jelcz M-11.

18. Scania CR111.

19. Scania CN113ALB.

20. Scania CN113CLL.

21. Autosan H6-20.

22. Jelcz M181MB/3.

23. Solaris Urbino 12.

24. Autosan Sancity 9LE.

25. Mercedes-Benz Citaro G.

26. Mercedes-Benz Citaro hybrid.

27. Solaris Urbino 18 MetroStyle.

28. Solaris Urbino 12.

29. Solaris Urbino 18 Hybrid.

30. Solaris Urbino 12 electric.

31. Volvo 7900A Hybrid.

32. MAN Lion`s Intercity LE 13.

33. Mercedes-Benz Sprinter / Automet Cityliner.

34. Irizar ie bus 12.

35. Solaris Urbino 12 mild hybrid.

36. NesoBus 12.

37. Solaris Urbino 18.

38. Solaris Urbino 18.

Poniżej film prezentujący przejazd całej paradującej kolumny. Pojazdy skręcają z ul. Kocmyrzowskiej w ul. Nad Dłubnią.

Do tematu autobusowej parady z okazji 150-lecia komunikacji miejskiej w Krakowie jeszcze powrócę.

Nowe filmy – marzec 2025, już ponad 5 milionów wyświetleń

 

Tradycyjne miesięczne zestawienie nowych materiałów opublikowanych na filmowej wersji Bloga Transportowego, czyli na kanale YouTube Lukaszwo – Transport Movies zaczynam dość nietypowo. Będzie trochę chwalenia się. Niedawno otrzymałem wiadomość, że liczba wyświetleń wszystkich moich filmów przekroczyła już wartość 5 milionów. Super. Dziękuję Wam.

Teraz już standardowo. W marcu 2025 kanał Bloga Transportowego wzbogacił się o 8 nowych nagrań. Jedno tradycyjne jakości 4K i siedem krótkich „shortsów”. Prezentują one trolejbusy, tramwaje, pociągi i autobusy. Każdy powinien więc znaleźć coś dla siebie.

Duży film powstał w stolicy Łotwy, na tamtejszej stacji Rīga-Pasažieru oraz w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Przedstawia najnowszy tabor przewoźnika AS Pasažieru vilciens operującego pod nazwą Vivi. To elektryczne zespoły trakcyjne Škoda 16EV.

Fragment filmu. Škoda 16EV-0013 przewoźnika Vivi odjeżdża ze stacji Rīga-Pasažieru.

 

Więcej informacji na temat ezt Škoda 16EV przedstawię w ramach cyklu „Pociągi w Rydze”, którego pierwsza część dostępna jest pod tym linkiem.

Nagrywałem w dniach 2 i 3 października 2024.

Teraz krótkie „shortsy”. Pozostajemy w Rydze. Przez Marijas iela jedzie trolejbus Škoda 27Tr Solaris nr 17693 na linii 22. Nagrywałem 2 października 2024.

Kolejne trzy tramwajowe nagrania pojawiły się już w Blogu Transportowym, w materiale dotyczącym 50-lecia rozpoczęcia eksploatacji Konstali 105N w Krakowie. Tu link do niego.

Wszystkie powstały na pl. Centralnym, w dniu 2 marca 2025. Wówczas MPK Kraków zorganizowało małą paradę „stopiątek”. Jako pierwszy jechał historyczny Konstal 105N nr 271 + 266.

Za nim przemieszczał się pozyskany od Tramwajów Śląskich, będziński Konstal 105NT nr 789, wyposażony w dodatkowy pantograf służący do odladzania sieci trakcyjnej.

Jako ostatni jechał tak zwany „ufok”, czyli trójwagonowy Konstal 105Na, a dokładniej 105Na nr RZ231 + 105NaD nr RZ233 + 105NaD nr RZ239.

Tyle w temacie tramwajów. Kolejne marcowe filmy prezentowały autobusy. Na początek zapraszam do Kędzierzyna-Koźla. Skrzyżowanie ulic Portowej i Szymanowskiego w Koźlu Porcie. Linię nr 2 do Osiedla Piastów obsługuje Solaris Urbino 12 nr 166 z miejscowego MZK. Rocznik 2010.

Nagrywałem 9 marca 2025.

Teraz zmiana lokalizacji i marki. Szwecja, Sztokholm. Pętla autobusowa Ropsten. Autobus MAN Lion's City G CNG nr 7210 rozpoczyna kurs na linii 76. Rocznik 2017. 

Nagrywałem 13 marca 2025.

Pozostajemy przy marce MAN, ale wracamy do Polski. Kraków, pętla autobusowa Czyżyny Dworzec. Przejazd autobusu MAN Lion`s Intercity LE 13 nr KM499 na linii aglomeracyjnej 262. Rocznik 2022. Po krakowskiej sieci komunikacji miejskiej kursuje tylko 10 takich pojazdów. Są one wykorzystywane do obsługi linii aglomeracyjnych.

Nagrywałem 7 marca 2025. 

W kwietniu 2025 na kanale Lukaszwo – Transport Movies publikuję kolejne ciekawe filmy transportowe, w tym nagrania przedstawiające kultowy tramwaj do Opiciny. Niezwykłe rozwiązanie techniczne.

NesoBus pierwszym krakowskim autobusem wodorowym

 

Pod koniec lutego 2025 krakowskie MPK poinformowało o wyborze oferty na dostawę dziesięciu autobusów zasilanych wodorem. Będą to pojazdy polskiej produkcji, marki NesoBus. Więcej o tych autobusach pisałem w relacji z kieleckich targów TransExpo 2022 – tu link. 

Autobusy wodorowe nie są nowością w stolicy Małopolski. Już od dawna pojedyncze egzemplarze kursują testowo na różnych trasach. Początkowo najczęściej były eksploatowane na linii 128 (Zajezdnia Płaszów - Prądnik Czerwony, teraz wydłużona do pętli Górka Narodowa P+R), a obecnie na nowej trasie 148 (Zajezdnia Płaszów - Czyżyny Dworzec). Były to pojazdy różnych producentów. 

Również przedstawiciel wybranej oferty kursował już po Krakowie. To ten sam NesoBus 12, który został pokazany w trakcie wspomnianych targów TransExpo 2022. W MPK otrzymał on tymczasowy numer PE696.

Demonstracyjny autobus wodorowy NesoBus 12 w trakcie krakowskich testów. Rondo Czyżyńskie, obsługa linii 148. Pojazd za chwilę skończy trasę na pobliskiej pętli Czyżyny Dworzec. 25.02.2025.

Powyższe zdjęcie to link do krótkiego filmu umieszczonego w serwisie Instagram. Odjazd autobusu NesoBus 12 z przystanku „Rondo Czyżyńskie”. 25.02.2025.

Przykład innego testowanego w Krakowie autobusu wodorowego. Solaris Urbino 12 hydrogen z tymczasowym numerem PE600 odjeżdża z pętli Czyżyny Dworzec. Obsługa linii 148 do pętli Zajezdnia Płaszów. 27.12.2024.

Ten sam wodorowy, demonstracyjny Solaris nr PE600, lecz znacznie wcześniej. Ulica Lema, kurs linii 128 do pętli Zajezdnia Płaszów. 9.10.2022.

W Krakowie był także testowany wodorowy Autosan Sancity 12LFH. Ulica Lema, kurs linii 128 do pętli Zajezdnia Płaszów. 9.10.2022.

Testowane autobusy wodorowe nie bez powodu są kierowane przede wszystkim na linie mające pętlę na terenie zajezdni Płaszów. To właśnie w tej bazie firma Orlen uruchomiła mobilną stację tankowania wodoru. 

Jak podało MPK, producent po podpisaniu umowy będzie mieć 12 miesięcy na dostarczenie autobusów. Samo zaś złożenie podpisów będzie mogło nastąpić dopiero po tak zwanej kontroli uprzedniej w Urzędzie Zamówień Publicznych. 

Jeszcze przetargowy cytat ze strony MPK: 

Przypomnijmy, że MPK w Krakowie uzyskało już wsparcie finansowe na realizację tej inwestycji w ramach przedsięwzięcia o nazwie „Rozwój floty autobusów zeroemisyjnych dla potrzeb realizacji usług transportu publicznego w Krakowie”. Z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności w ramach III edycji programu "Zielony Transport Publiczny” MPK uzyska 100 proc. dofinasowania na zakup 10 wodorowców.

Nowe filmy – styczeń 2025

 

W styczniu 2025 kanał filmowy YouTube Bloga Transportowego (Lukaszwo – Transport Movies) wzbogacił się o sześć nowych nagrań. Jeden duży film 4K i pięć krótkich shortsów. Tematyka autobusowa i ciężarówkowa.

Tradycyjnie zaczynam od dużego filmu. Jego bohaterami są pojazdy krakowskiego oddziału firmy Mobilis, które obsługiwały czasową linię 702 uruchomioną w związku z przebudową ul. Królowej Jadwigi. 

Nagrywałem na skrzyżowaniu ulic Zarzecze i Na Błonie, gdzie znajduje się małe rondo. 

Fragment filmu. MAN TGE (zabudowa Mercus) nr MB101 na linii czasowej 702.

Fragment filmu. MAN TGE (zabudowa Mercus) nr MB103 na linii czasowej 702.

Prezentowane pojazdy to mikrobusy MAN TGE (zabudowa Mercus) o następujących oznaczeniach: niebieski to nr MB101, czerwony to nr MB103, a biały to nr MB105. Nagranie powstało 19 października 2022.

Pierwszy styczniowy short powstał w Żorach. Na placu przy tamtejszym Muzeum Ognia (bardzo ciekawy budynek) ustawiono „emerytowany” wóz strażacki. To Jelcz 004M (na bazie Jelcza 325), ex OSP Sławniów. Nagrywałem 15 grudnia 2024. Prezentacja statyczna.

Pozostajemy w Żorach. Po drugiej stronie placu przy Muzeum Ognia ustawiono innego strażackiego weterana. Rodem z NRD. To drabina powstała na bazie ciężarówki IFA W50L. Pojazd kiedyś służył w Państwowej Straży Pożarnej z Cieszyna. Nagranie również powstało 15 grudnia 2024. Prezentacji statycznej towarzyszy Johnny Cash z piosenką „Ring of Fire”.

Teraz coś autobusowego. Zapraszam do Rygi. W rejonie głównego dworca kolejowego, przez Marijas iela przejeżdża jeden z najnowszych ryskich autobusów. Wyróżniający się zielonym malowaniem elektryk. Dokładniej Solaris Urbino 12 electric nr 71160. Rocznik 2023. 

Autobus obsługuje linię 47 do pętli Abrenes iela. Obecnie trasa ta już tędy nie przebiega – od 20 stycznia 2025 zwiększono częstotliwość kursów, jednocześnie wycofując linię ze ścisłego centrum. To odpowiedź na tworzące się tam zatory drogowe.

Kierowca pozdrawiał migając światłami. Miły gest. Nagrywałem 2 października 2024.

W styczniu 2025 na kanale Lukaszwo – Transport Movies po raz pierwszy od dawna pojawiło się trochę materiałów ciężarówkowych. Po pojazdach strażackich z Żor zaprezentowałem fragment ekspozycji z World of Volvo w Göteborgu. To nowa wersja dawnego Muzeum Volvo.

Szwedzka marka, zatem w tle szwedzka piosenka. „Fernando” grupy ABBA.

Co widać na tym krótkim nagraniu? Przewożący drewno ciągnik siodłowy L248 z 1950 roku. Żółta ładowarka BM H10. Zielone, trójosiowe Volvo Titan L395 i szare LV93 na gaz drzewny. Na końcu biała wywrotka L43012 Trygge. 3 maja 2024.

Ostatnie z opublikowanych w styczniu 2025 nagrań również powstało w Szwecji. Dokładniej w Malmö. Przedstawia autobus Volvo 7900 Electric nr 3759 na linii 7. Citadellsvägen. 4 września 2024.

Powyższe filmy są zwiastunami oddzielnych artykułów, które ukażą się w Blogu Transportowym. Zdecydowanie najdłuższym, wieloczęściowym będzie materiał poświęcony ekspozycji pojazdów na terenie World of Volvo w Göteborgu.

Solaris zdobywa USA

 

Jednym z tematów poruszonych w trakcie kieleckiej (XVII Międzynarodowe Targi Transportu Zbiorowego Transexpo) konferencji prasowej Solarisa było planowane wkroczenie producenta na rynek USA. Wydarzenie to miało miejsce 16 października 2024, a już 23 grudnia firma opublikowała informację prasową o podpisaniu pierwszego kontraktu. Dotyczy on dostawy autobusów zeroemisyjnych dla firmy King County Metro. Świadczy ona usługi transportu publicznego dla miasta Seattle w stanie Waszyngton oraz 34 innych miast.

Poniżej cytaty z tego materiału prasowego.

Pierwszy kontrakt Solarisa na rynku USA obejmuje dostawę dwóch 12-metrowych autobusów elektrycznych (40 stóp) oraz dwóch 18-metrowych (60 stóp), przegubowych pojazdów elektrycznych. Umowa przewiduje również opcję dostarczenia do 12 dodatkowych pojazdów. Dostawy autobusów zaplanowane są na drugą połowę 2026 roku.

Zamówione autobusy zostaną zbudowane w oparciu o platformę elektryczną zaprojektowaną specjalnie na rynek północnoamerykański, spełniającą wszystkie wymogi regulacyjne USA, w tym normy FMVSS i ADA. Platforma ta będzie wyposażona w najbardziej zaawansowane technologie stosowane w autobusach bateryjnych, wypracowane przez Solarisa na bazie 15-letniego doświadczenia w tej dziedzinie w produkcji pojazdów elektrycznych. Rozwiązania będą obejmować nowoczesne systemy napędów elektrycznych, autorską technologię integracji baterii oraz innowacyjne funkcje łączności, które zostały przetestowane na rynku europejskim.

„Ta umowa to niezwykle ważne osiągnięcie i kamień milowy w historii Solarisa. To kolejny krok w realizacji naszych celów strategicznych i wizji, aby Solaris stał się najchętniej wybieranym dostawcą autobusów zeroemisyjnych w Ameryce Północnej. Chcemy podziękować King County Metro za wybór Solarisa i naszych produktów. To dla mnie zaszczyt być tutaj. Jestem pewien, że to początek owocnej współpracy z King County Metro i że nasze pojazdy spełnią, a nawet przewyższą oczekiwania przewoźnika”, powiedział na podpisaniu umowy Javier Iriarte, Prezes Zarządu Solaris Bus & Coach.

„King County Metro jest krajowym liderem w przechodzeniu na flotę zeroemisyjną, redukcję emisji gazów cieplarnianych, obniżanie kosztów utrzymania i poprawę jakości powietrza” – powiedział Dow Constantine, szef King County. „Nasze autobusy elektryczne są częścią infrastruktury wykorzystującej czystą energię, którą budujemy, aby zapewnić sieć transportową przyszłości. Rozszerzenie liczby producentów, którzy mogą wytwarzać pojazdy elektryczne dla rynku północnoamerykańskiego, przynosi korzyści nie tylko naszemu regionowi, ale także agencjom transportowym w całym kraju. Umowa między King County Metro a Solarisem to kolejny ważny krok na tej drodze.”

„Metro bardzo mocno angażuje się w budowanie zrównoważonej przyszłości poprzez innowacje i współpracę” – powiedziała Michelle Allison, Dyrektor Generalna King County Metro. „Naszym celem jest stworzenie floty zeroemisyjnej, która nie tylko poprawi jakość życia w naszych społecznościach, ale także sprawi, że będziemy liderem w zakresie odpowiedzialności za środowisko. Współpraca Metro z producentem autobusów elektrycznych i wodorowych Solaris pomoże przezwyciężyć niedobór w produkcji autobusów i potencjalnie zapewni więcej opcji dla innych firm transportowych w Ameryce Północnej.”

Do tej pory Solaris dostarczył ponad 5000 pojazdów zeroemisyjnych – autobusów bateryjnych, wodorowych i trolejbusów – które są eksploatowane w blisko 30 krajach. Solaris posiada najszerszą ofertę produktową na rynku, obejmującą wszystkie długości i technologie napędowe, z naciskiem na rozwiązania nisko- i zeroemisyjne. W 2017 roku Solaris Urbino 12 electric (12-metrowy autobus bateryjny) otrzymał tytuł „Bus of the Year”, a w tym roku Solaris Urbino 18 hydrogen (18-metrowy pojazd z wodorowym ogniwem paliwowym) został zdobywcą tytułu „Bus of the Year 2025” w Europie.

„Na rynku europejskim marka Solaris cieszy się powszechnym uznaniem ze względu na jakość i doskonałe osiągi swoich pojazdów zeroemisyjnych. Teraz dążymy do przeniesienia tej sprawdzonej technologii na rynek amerykański. Zobowiązujemy się wspierać transformację transportu na bezemisyjny w miastach w Europie i Ameryce Północnej poprzez opracowywanie i dostarczanie najbardziej niezawodnych i innowacyjnych produktów. Ten kontrakt to znaczący postęp dla branży autobusowej w USA i ma potencjał, aby stać się przełomem dla regionu w nadchodzącej dekadzie” – podsumował Iriarte.

Wizualizacja Solarisów na rynek USA. Źródło: Solaris, materiały prasowe.

Brzmi pięknie i oby wszystko się udało. Od momentu opublikowania tej informacji prasowej w USA nastąpiła dość poważna zmiana. W dniu 20 stycznia 2025 na prezydenta został zaprzysiężony Donald Trump, który już pierwszego dnia zapowiedział odejście kraju od ekologii oraz nałożenie ceł na zagranicznych producentów. Czas pokaże, jak to wszystko będzie wyglądało.  

Teraz jeszcze kilka zdjęć przedstawiających tabor King County Metro kursujący po Seattle. Pojazdy te udokumentowała firma Google w ramach usługi Street View.

Seattle. Na 4th Ave S pozuje hybrydowy New Flyer XDE60 nr 8179 z 2016 roku, eksploatacja od 2017. Luty 2023. Źródło: Google Street View.

Hybrydowy New Flyer XDE60 nr 8071 z 2016 roku na 5th Ave. Wrzesień 2017. Źródło: Google Street View.

Ta sama lokalizacja na 5th Ave, ale znacznie wcześniej i pojazd, którego w ruchu już nie zobaczymy. To New Flyer DE60 nr 2444 z 1998 roku. Wersja o dodatkowo powiększonej komorze silnika, aby móc pomieścić mocniejszą jednostkę Cummins M11. Te wersje autobusów New Flyer zostały już wycofane z ulic Seattle. Czerwiec 2011. Źródło: Google Street View.

Inny przykład wycofanego z ulic Seattle taboru. 5th Ave i New Flyer DE60 nr 2494 z 1999 roku. Czerwiec 2011. Źródło: Google Street View.

Granatowo-żółty New Flyer DE60LFR (odświeżona wersja modelu DE60LF) nr 6936 z 2012 roku. Pojazd nadal w eksploatacji. 5th Ave. Widoczny także fragment zielono-żółtej hybrydy New Flyer XDE60 nr 8224 z 2017 roku. Maj 2019. Źródło: Google Street View.

Kolejny autobus, którego King County Metro już nie eksploatuje w Seattle. To New Flyer DE60LF nr 2642 z 2004 roku. Google udokumentowało go na South Main St, gdzie wyznaczono pętlę uliczną. Lipiec 2021. Źródło: Google Street View. 

Na pętli przy South Main St odpoczywa Gillig Phantom 40' nr 3327. Rocznik 1996. Gillig jest marką amerykańską (New Flyer kanadyjską). Model Phantom 40' był produkowany w latach 1980 – 2008, ciesząc się szczególną popularnością w mniejszych miejscowościach. Obecnie King County Metro nie eksploatuje już tych pojazdów. Czerwiec 2011. Źródło: Google Street View.

Oprócz wspomnianych, zamówionych czterech Solarisach, firma King County Metro oczekuje na aż 89 elektrycznych autobusów Gillig Low Floor Plus EV. 

Gillig Low Floor Plus EV - fragment oferty producenta. Źródło: Gillig. Warto zwrócić uwagę na charakterystyczne nadkola, które od lat wyróżniają produkty tej marki.

Więcej materiałów dotyczących autobusów marki New Flyer pod tym linkiem.