Zakaz fotografowania już obowiązuje

 

Ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. z 2024 r. poz. 248, z późn. zm.) to akt prawny, który „spędza sen z powiek” osobom fotografującym zawodowo i amatorsko. Szczególnie miłośnikom przeróżnych pojazdów, architektury, czy np. pasjonatom techniki zachwycającym się poszczególnymi rozwiązaniami infrastrukturalnymi. 

Główny powód niepokoju to artykuł 616a, który pozwolę sobie zacytować wprost z ustawy. Oto jego treść:

1.  Zakazuje się, bez zezwolenia, fotografowania, filmowania lub utrwalania w inny sposób obrazu lub wizerunku:

1) obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, obiektów resortu obrony narodowej nieuznanych za obiekty szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, obiektów infrastruktury krytycznej, jeżeli zostały oznaczone znakiem graficznym wyrażającym ten zakaz, zwanym dalej „znakiem zakazu fotografowania”;

2) osób lub ruchomości znajdujących się w obiektach, o których mowa w pkt 1.

2.  Zakazu, o którym mowa w ust. 1, nie stosuje się, jeżeli czynności wymienione w tym przepisie są wykonywane w ramach ochrony obiektów, o których mowa w ust. 1 pkt 1.

3.  O oznaczeniu obiektu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, znakiem zakazu fotografowania decyduje organ właściwy w zakresie ochrony tego obiektu, uwzględniając zagrożenia dla bezpieczeństwa obiektu.

4.  Obiekty objęte zakazem, o którym mowa w ust. 1, oznacza się znakiem zakazu fotografowania w sposób i w miejscach zapewniających widoczność tych znaków dla osób postronnych. Oznaczenia obiektu dokonuje podmiot władający obiektem.

5.  Zezwolenia na fotografowanie, filmowanie lub utrwalanie w inny sposób obrazu obiektów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, wizerunku osób lub ruchomości, o których mowa w ust. 1 pkt 2, udziela organ, o którym mowa w ust. 3, mając na uwadze konieczność zapewnienia bezpieczeństwa obiektu oraz interes bezpieczeństwa i obronności.

6.  Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, tryb oraz terminy wydawania zezwoleń, o których mowa w ust. 5, oraz wzór znaku zakazu fotografowania, sposób jego uwidocznienia, utrwalenia i rozmieszczenia w lub na obiektach, o których mowa w ust. 1 pkt 1, mając na uwadze zapewnienie sprawności postępowania oraz jednoznaczności, widoczności i czytelności zakazu w lub na obiekcie.

Powiało zatem PRL-em, gdy zakazy fotografowania dotyczyły chociażby całej sieci kolejowej. Przyznam, że jeszcze wiele lat po zniesieniu tego zakazu co jakiś czas spotykałem osoby „żyjące w czasach minionych”, które traktowały mnie jako „wroga ludu pracującego” z niebezpiecznym aparatem fotograficznym w dłoni. Tak było np. w 2002 roku na stacji Koszalin, gdzie pani sprzątająca wrzeszczała na cały peron, że tu nie wolno robić zdjęć. 

Nowa ustawa pod względem zakazu fotografowania pozostawała martwa do czasu określenia przez Ministra Obrony Narodowej wzoru znaku zakazu fotografowania. Jednak to już się zmieniło. 

27 marca 2025 Minister Obrony Narodowej wydał stosowne rozporządzenie, określające między innymi wzór znaku zakazu fotografowania.

Wzór obowiązującego znaku zakazu fotografowania. Źródło: www.sip.lex.pl.

Poniżej cytuję Rozporządzenie. Warto zwrócić uwagę na część określającą, gdzie i jak mają być montowane znaki informujące o zakazie fotografowania.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 27 marca 2025 r.

w sprawie trybu oraz terminów wydawania zezwoleń na fotografowanie, filmowanie lub utrwalanie w inny sposób obrazu lub wizerunku obiektów, osób lub ruchomości, o których mowa w art. 616a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, wzoru znaku zakazu fotografowania oraz sposobu jego uwidocznienia, utrwalenia i rozmieszczenia.

Na podstawie art. 616a ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. z 2024 r. poz. 248, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:

§  1.  Rozporządzenie określa:

1) tryb oraz terminy wydawania zezwoleń na fotografowanie, filmowanie lub utrwalanie w inny sposób obrazu lub wizerunku:

a) obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, obiektów resortu obrony narodowej nieuznanych za obiekty szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, obiektów infrastruktury krytycznej, zwanych dalej "obiektami",

b) osób lub ruchomości znajdujących się w obiektach;

2) wzór znaku zakazu fotografowania, sposób jego uwidocznienia, utrwalenia i rozmieszczenia w lub na obiektach.

§  2.

1.  Zezwolenie wydaje się na wniosek zainteresowanej osoby lub podmiotu, przekazany w formie papierowej lub w postaci elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem osobistym albo podpisem zaufanym.

2.  Z wnioskiem o wydanie zezwolenia nie występuje się w przypadku:

1) robienia zdjęć nieruchomości przez przedstawicieli administratora i zarządcy nieruchomości w celu udokumentowania stanu technicznego;

2) robienia zdjęć pamiątkowych przez przedstawicieli delegacji zagranicznych w związku z podpisaniem szczególnie ważnych umów;

3) rejestrowania przez telewizję konferencji organu właściwego w zakresie ochrony obiektu lub nagrywania wywiadów;

4) realizacji polityki informacyjnej przez dowódcę jednostki wojskowej;

5) działalności weryfikacyjnej związanej z realizacją przez Rzeczpospolitą Polską zobowiązań wynikających z porozumień międzynarodowych dotyczących kontroli zbrojeń, rozbrojenia, nierozprzestrzeniania broni jądrowej oraz środków budowania zaufania i bezpieczeństwa;

6) utrwalania przebiegu i wyników oględzin terenu, obiektów, pomieszczeń i urządzeń w ramach kontroli przeprowadzanych przez organy dozoru jądrowego w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej oraz ochrony fizycznej materiałów i obiektów jądrowych;

7) przeprowadzania procesów inwestycyjnych, prac remontowych, działań inspekcyjnych, audytowych i kontrolnych lub działań marketingowych realizowanych lub zlecanych przez organ właściwy w zakresie ochrony obiektu;

8) prac geodezyjnych prowadzonych w celu tworzenia i aktualizacji baz danych dotyczących zobrazowań lotniczych i satelitarnych oraz ortofotomapy i numerycznego modelu terenu zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2024 r. poz. 1151 i 1824);

9) prac geodezyjnych, których wyniki zostaną opracowane i przekazane do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne, prowadzonych w ramach prac zleconych przez podmioty zarządzające obiektami;

10) prowadzenia działań ratowniczych przez Państwową Straż Pożarną;

11) obserwowania i rejestrowania obrazu lub dźwięku przy użyciu środków technicznych w celu realizacji zadań ustawowych przez funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa oraz służby specjalne, o których mowa w art. 11 ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2024 r. poz. 812, 1222, 1562, 1684 i 1871 oraz z 2025 r. poz. 179);

12) realizacji czynności procesowych przez organy ścigania, sądy i Prokuraturę, w toku i na potrzeby postępowania karnego, lub czynności wyjaśniających w sprawie o wykroczenie oraz postępowania w sprawie o wykroczenie;

13) realizacji czynności związanych z postępowaniami prowadzonymi przez Państwową Komisję Badania Wypadków Kolejowych i komisje kolejowe.

3.  Wniosek zawiera:

1) imię, nazwisko, adres zamieszkania osoby, adres do korespondencji, rodzaj, serię i numer dokumentu tożsamości, a jeżeli wnioskodawca jest przedstawicielem podmiotu nazwę, numer REGON lub numer w KRS i adres podmiotu, który ubiega się o wydanie zezwolenia;

2) przyczynę ubiegania się o wydanie zezwolenia;

3) nazwę i adres obiektu oraz cel planowanych czynności;

4) termin realizacji czynności;

5) podpis wnioskodawcy lub osoby upoważnionej.

4.  Zezwolenie zawiera:

1) imię i nazwisko osoby, rodzaj, serię i numer dokumentu tożsamości, a jeżeli osoba jest przedstawicielem podmiotu nazwę i adres tego podmiotu;

2) nazwę obiektu oraz jego adres;

3) okres ważności zezwolenia;

4) imię i nazwisko osoby towarzyszącej z organu władającego obiektem, w której obecności mogą być realizowane dozwolone czynności;

5) oznaczenie organu właściwego w zakresie ochrony danego obiektu, w tym imię i nazwisko osoby pełniącej funkcję tego organu;

6) inne informacje mające znaczenie dla rozstrzygnięcia.

5.  Wydanie zezwolenia następuje w terminie 14 dni od dnia doręczenia wniosku.

6.  Zezwolenie przesyła się na adres wskazany we wniosku.

§  3.

1.  Tablice ze znakiem zakazu fotografowania umieszcza się w miejscach widocznych:

1) na ogrodzeniach obiektów w odstępach nie większych niż 300 m, gdy zakaz dotyczy całego terenu, na którym znajdują się obiekty oraz ruchomości, w szczególności przy bramach wjazdowych oraz wejściach do obiektu, lub

2) bezpośrednio na obiekcie (na elementach konstrukcyjnych), w szczególności od frontu budynku przy wejściu głównym, w liczbie dostosowanej do jego powierzchni lub kubatury, gdy zakaz dotyczy tylko tego obiektu;

3) na ruchomości.

2.  Wzór znaku zakazu fotografowania jest określony w załączniku do rozporządzenia.

§  4.  Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Rozporządzenie weszło w życie 17 kwietnia 2025. Wówczas w większości mediów pojawiła się seria artykułów na ten temat, jednak często bardzo ogólnych i z chwytliwymi tytułami, odnoszącymi się do kar za złamanie zakazu. 

Ponieważ zdjęcia robię prawie codziennie, w różnych lokalizacjach dotyczących różnych środków transportu, najbardziej brakowało mi listy obiektów, które zakazem zostaną objęte. W myśl ogólnie przyjętej zasady, jeżeli czegoś zakazujesz, poinformuj innych, co jest objęte tym zakazem. Okazało się jednak dość szybko, że „masło jest maślane”, czyli lista obiektów, które mają być objęte zakazem fotografowania jest tajna. No to jak społeczeństwo ma wiedzieć, czego nie wolno fotografować? Czy teraz każdy ma się bawić w detektywa i szukać np. po swoim mieście miejsc, w których zdjęć wykonywać nie wolno? 

Dlaczego powinniśmy znać listę lokalizacji objętych zakazem fotografowania? Ponieważ za złamanie go grożą poważne konsekwencje. Tu już nie ma argumentacji, że się nie wiedziało. Jest grzywna (nawet do 20 tysięcy złotych), areszt, a nawet konfiskata sprzętu. Dotyczy to także „zwykłych” osób, które nie są pasjonatami fotografii, ale dla swojego bezpieczeństwa korzystają np. z kamerek w samochodzie. Nimi także nie można utrwalać oznakowanych obiektów. Powinny być wówczas wyłączane. 

Jak będzie wyglądała egzekucja przestrzegania zakazu? Ciężko określić. W wielu artykułach specjaliści wypowiadają się, że jest to nierealne. Potrzebny byłby cały sztab ludzi zatrzymujących poszczególne pojazdy i weryfikujących treści nagrań wideorejestratorów. Inaczej w przypadku osoby bez pojazdu, która dokumentuje obiekt zakazany. Tu służby mogą działać wręcz natychmiast.

Jednakże nim zaczniemy snuć teorie o powrocie państwa totalitarnego, które inwigiluje swoich obywateli i ogranicza ich swobody, warto zwrócić uwagę na to, że zgodnie z zapowiedziami przedstawicieli instytucji zarządzających potencjalnie zabronionymi lokalizacjami, takie ograniczenia nie będą wprowadzane w miejscach ogólnodostępnych.

Przykładem są Polskie Linie Kolejowe. Już pierwszego dnia obowiązywania zakazu, otrzymałem odpowiedź na moje pytania. Odpisał Pan Karol Jakubowski, Naczelnik wydziału Komunikacji i promocji w regionach, Biuro Komunikacji i Promocji,  Centrala PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.  

To pełna treść:

„Polskie Linie Kolejowe S.A. z należytą starannością zabezpieczają obiekty strategiczne, w tym infrastruktury krytycznej. Pełna lista obiektów jest niejawna i ustawowo chroniona, a umieszczanie znaków zakazu fotografowania nie jest obligatoryjne.

Fotografowanie i nagrywanie miejsc ogólnodostępnych nigdy nie było zabronione przez PLK SA i to ustalenie obowiązuje nadal.

Apelujemy jednak, aby z rozwagą i niesłabnącym poczuciem odpowiedzialności za bezpieczeństwo naszego kraju podchodzić do fotografowania, nagrywania i publikowania materiałów. W rozsądku siła.”

Jak podał portal Rynek Lotniczy, Biuro Prasowe Polskich Portów Lotniczych informowało, że: „Na ten moment nie planujemy wprowadzać żadnych zmian”. Fragmenty lotnisk nadal pozostają zastrzeżone (np. rejon kontroli bezpieczeństwa), a inne wciąż dostępne, jak to było do tej pory.

Zatem podsumowując, w kwestii fotografowania (filmowania) pociągów, samolotów, autobusów, tramwajów i innych środków transportu, a także budynków i pozostałych elementów infrastruktury, na ten moment nic się nie zmienia. Z miejsc ogólnodostępnych nadal można je dokumentować. Zawsze jednak należy się upewnić, czy zgodnie z cytowanymi powyżej zasadami nie wprowadzono oznakowania zakazu.

Kraków Grzegórzki. Lokomotywa EP09-001 (rocznik 1986) z pociągiem IC 37102 „Ślązak” z Przemyśla Głównego (13:48) do Poznania Głównego (21:49). Jeżeli nie pojawią się znaki zakazu fotografowania, robienie zdjęć nadal będzie tu możliwe - z ogólnodostępnych peronów. 14.04.2025.

Na koniec jeszcze kolejny cytat z Internetowego Systemu Aktów Prawnych Sejmu. Dokładny opis znaku zakazu fotografowania. To w przypadku, gdyby pojawiły się istotne wątpliwości.

Znak zakazu fotografowania stanowi biała tablica w kształcie kwadratu o boku 60 cm, z czerwoną obwódką o szerokości 3,35 cm, z umieszczonym na górze napisem „ZAKAZ” złożonym z liter w czarnym kolorze o wysokości 7,45 cm oraz z umieszczonym pod nim napisem „FOTOGRAFOWANIA” złożonym z liter w czarnym kolorze o wysokości 3,35 cm, z umieszczonymi poniżej na środku trzema czarno-białymi rysunkami na białym tle obrazującymi aparat fotograficzny, kamerę oraz telefon komórkowy, znajdującymi się w trzech okręgach o średnicy 16 cm, z czerwoną obwódką o szerokości 1,5 cm, przekreślonymi po skosie od lewej górnej części okręgu do prawej dolnej części okręgu czerwoną linią o szerokości 1,5 cm. Pod rysunkami umieszcza się napisy w czterech językach obcych złożone z liter w czarnym kolorze o wysokości 2,24 cm, będące tłumaczeniem napisu „ZAKAZ FOTOGRAFOWANIA” na język angielski, niemiecki, rosyjski i arabski.

Dwa pociągi na jednym torze i wagonowe SKPL

 

W sobotę, 24 sierpnia 2024, polskie media obiegła wiadomość o zdarzeniu, do którego doszło na stacji Trzebinia. Mało brakowało, a zderzyłyby się czołowo dwa pociągi pasażerskie. 

Naprzeciw siebie, w dość małej odległości zatrzymały się dwa składy PKP Intercity. IC 37104 „Mehoffer” z Przemyśla Głównego (11:57) do Zielonej Góry Głównej (21:27) i IC 7201 „Hetman” z Zielonej Góry Głównej (9:00) do Lublina Głównego (20:44). 

Ze względu na awarię lokomotywy pociągu towarowego prywatnego przewoźnika, pomiędzy Trzebinią i Krzeszowicami ruch odbywał się tylko jednym torem, na którym „spotkały się” omawiane pociągi. Media podawały, że zawinił maszynista pociągu „Hetman”. Nie zatrzymał się on przed semaforem wyjazdowym wskazującym sygnał „stój”. Na szczęście w porę zauważył on nadjeżdżającego „Mehoffera” i użył systemu „Radio-Stop”, zatrzymując oba składy. 

Screen z portalu Kurier-Kolejowy.pl, artykuł o zdarzeniu w Trzebini. Na zdjęciu ustawione naprzeciw siebie pociągi IC 37104 „Mehoffer” i IC 7201 „Hetman” (prowadzony EP09). Cały artykuł pod tym linkiem. 

Awaria składu towarowego spowodowała utrudnienia i opóźnienia w ruchu pociągów na szlaku łączącym Trzebinię z Krzeszowicami. Zdarzenie ze składami PKP Intercity dodatkowo na około dwie godziny całkowicie wstrzymało ruch pociągów. Było to bardzo odczuwalne dla pasażerów, bo panował 32 stopniowy upał.

Tego dnia z żoną podróżowaliśmy pociągiem IC 5312 „Piast” (Gdynia Główna – Kraków Główny), który rozkładowo jedzie około 30 minut po feralnym IC „Hetman”. Nasza podróż rozpoczęła się na stacji Opole Główne i przyznam, że od samego początku była ona bardzo męcząca. Jak już wspomniałem na zewnątrz ponad +30 stopni w cieniu, a w rozgrzanym wagonie nr 11, na który mieliśmy bilety, nie działała klimatyzacja. Wakacje, weekend, więc wszystkie miejsca w tym „piekarniku” były zajęte. Jedyna forma dopływu świeżego, ale i tak gorącego powietrza to kilka wąskich okien. Dawało to ulgę jedynie przy szybszej jeździe. 

Obsługa wiedząc o awarii omijała ten wagon. Raz, gdzieś w rejonie Katowic pojawiła się konduktorka, która stwierdziła, że można złożyć reklamację i pospiesznie odeszła. W tak wysokiej temperaturze, bez dostępu świeżego powietrza nie da się długo wytrzymać. My na szczęście mieliśmy swój wiatraczek i dodatkowe napoje, więc jakoś dawaliśmy radę. To oczywiście do czasu. Kiedy postój na stacji Jaworzno Szczakowa zaczął się wydłużać, ewakuowaliśmy się, bo zaczynało robić się niebezpiecznie dla zdrowia. W przeciągu kilku minut wagon całkowicie opustoszał.

„Piekarnik” całkowicie opustoszał na stacji Jaworzno-Szczakowa. Jak widać, zostały tylko bagaże. To wagon serii B⁹nopuvz nr 515184-70018-2 ze stacji Gdynia. Co ciekawe, wagon ten był wykorzystany w lipcu 2022 do transportu rannych ukraińskich żołnierzy z Przemyśla do stacji Kraków Główny. Przedstawiające go zdjęcie jest zamieszczone w artykule na portalu Eska.pl. Tu link do artykułu. 24.08.2024.

 

Opóźnienie stopniowo zwiększało się, o czym co jakiś czas informowała obsługa. Strona Polskich Linii Kolejowych publikowała różne informacje. Najpierw był to komunikat o awarii składu towarowego, a po dłuższym czasie (około godziny 16:40 – o tej porze powinniśmy już być w Krakowie) napisano, że na odcinku Jaworzno Szczakowa – Kraków Główny pociąg został odwołany. Wywołało to pewne zamieszanie wśród podróżnych. Potem obsługa przeliczała pasażerów, najprawdopodobniej w związku z planowaną komunikacją zastępczą. Jednak finalnie, około 17:04 pociąg ruszył w stronę Trzebini. W perony stacji jednak nie wjechał, zatrzymując się w rejonie rafinerii. Tak mijały kolejne minuty.

Screeny z Portalu Pasażera. Przykładowe informacje dotyczące pociągu IC 5312 „Piast”, w tym zapis o jego odwołaniu. 24.08.2024.

Kiedy utknęliśmy na stacji Jaworzno Szczakowa, na grupę torów za peronami wjechał skład cystern prowadzonych lokomotywą E6ACTa-011 przewoźnika Lotos Kolej. To rocznik 2019. Dragon 2, producent NEWAG. W trakcie naszego odjazdu spróbowałem udokumentować ten ciekawy elektrowóz, ale niestety przysłoniły go elementy infrastruktury kolejowej. 24.08.2024.

W składzie cystern prowadzonych przez Dragona 2 z Lotos Kolej znalazła się także lokomotywa spalinowa 6Dg-213 przewoźnika Orlen KolTrans. To dawna SM42 przebudowana w firmie NEWAG. 24.08.2024. 

Przykładowa cysterna ze składu prowadzonego przez E6ACTa-011. Wagon serii Zas z firmy GATX (General American Transportation Corporation, amerykańska firma transportowa z oddziałami również w Europie, w tym w Polsce, której głównym elementem działalności jest wynajem taboru kolejowego). 24.08.2024.

Bez względu, czy zatrzymujemy się planowo, czy utykamy na dłużej, Jaworzno Szczakowa to miejsce, w którym kolejowo wciąż dzieje się coś ciekawego. Różne pojazdy mają postój lub przemieszczają się. Niestety z okna wagonu zazwyczaj ciężko jest je udokumentować. Szczególnie dotyczy to lokomotyw. Tu wypełnione podkładami platformy z Polskich Linii Kolejowych, które przysłaniają ST44-1244 z PKP Cargo. To rocznik 1983, w roku 2012 przebudowany z ST44-1076. Zdjęcia wykonane w trakcie porannego przejazdu. Wówczas nikt nie spodziewał się popołudniowych „atrakcji”. 24.08.2024.

W końcu wjechaliśmy na stację Trzebinia. Przy tym samym peronie stał IC „Hetman” z nieustaloną lokomotywą EP09, przy której było dość sporo policjantów i innych osób, których obecność dotyczyła tego zdarzenia. Niestety nie zrobiłem wówczas żadnego zdjęcia. Nasz pełny pociąg zabrał część pasażerów z pechowego składu i jechaliśmy dalej. W końcu bez nieplanowych postojów. Stacja końcowa została osiągnięta z około dwugodzinnym opóźnieniem.

Lokomotywa EU160-021 z opóźnionym blisko dwie godziny pociągiem IC 5312 „Piast” na stacji końcowej Kraków Główny. To rocznik 2020. Nasz wagon „piekarnik” był jako drugi w składzie. 24.08.2024.

Opóźnienia spowodowane przez zdarzenie w Trzebini miały wpływ na punktualność innych pociągów wyjeżdżających z Krakowa Głównego. Planowo nie odjechał np. TLK 30110 „Wetlina” w relacji Kraków Główny (18:33) – Zagórz (22:54). Standardowo jest on obsługiwany przez spalinowe zespoły trakcyjne serii SN84. Pojazdów tych jest pięć (dodatkowe informacje tutaj) i ostatnimi czasy są one zastępowane innym taborem. Tak było i w tym przypadku. Zastępczy skład tworzyła lokomotywa EP07-1010 PKP Intercity z wprowadzonymi niedawno do ruchu trzema wagonami SKPL, oskupionymi od niemieckiego DB. Jak podał portal Rynek-Kolejowy.pl, SKPL pozyskało od Deutsche Bahn dwadzieścia wycofanych z ruchu wagonów pierwszej klasy. Pierwsze z nich obsłużyły pociągi PKP Intercity kilka dni wcześniej, 18 sierpnia 2024.

Wyjątkowa obsługa pociągu TLK 30110 „Wetlina”. Zamiast SN84 podstawiono EP07-1010 z trzema niedawno wprowadzonymi do ruchu wagonami SKPL. Lokomotywa to rocznik 1969, w roku 2007 przebudowana z EU07-057. Na końcowym odcinku nastąpi podmiana na lokomotywę spalinową. Po prawej stronie widać EN78A-005 z Kolei Małopolskich jako pociąg linii SKA1 w relacji Kraków Lotnisko - Wieliczka Rynek-Kopalnia. To 2021 rocznik. 24.08.2024.

Informacja o zmianie taboru obsługującego pociąg TLK 30110 „Wetlina” była nawet podawana na wyświetlaczach peronowych. Jej treść to: „W dniu dzisiejszym pociąg zestawiony jest z wagonów klasycznych”. 

Trzy wagony pasażerskie SKPL zastępczo tworzące skład pociągu TLK 30110 „Wetlina” do Zagórza. 24.08.2024. 

Następnego dnia po podróży rozgrzanym wagonem z zepsutą klimatyzacją, zgodnie z sugestią konduktorki, postanowiłem napisać reklamację. Niestety mimo wielu prób nie udało mi się wysłać formularza. Zawsze pojawiał się komunikat o błędzie. Kiedy zadzwoniłem na infolinię PKP Intercity, powiedziano mi, że mają awarię systemu. Najprawdopodobniej spora część pasażerów opóźnionych w sobotę pociągów zabrała się wówczas za wypełnianie formularza reklamacyjnego i stąd ta awaria.    

Podsudecka i Oświęcim

 

Tradycyjnie, raz w roku piszę parę słów o nowym kolejowym rozkładzie jazdy, skupiając się głównie na niezelektryfikowanej Magistrali Podsudeckiej (przykładowy link). Biorąc pod uwagę fakt, że mamy już sierpień 2024, a rozkład został wprowadzony 10 grudnia 2023, słowo „nowy” jest już mocno nieaktualne. Niemniej pewne zmiany są na tyle ciekawe, że warto o nich napisać.

Nadal wyłączną obsługę pociągów dalekobieżnych kursujących przez niezelektryfikowaną Magistralę Podsudecką zapewniają spalinowe zespoły trakcyjne serii SN84 z SKPL. Ruch tych pojazdów jest jednak większy. W rozkładzie 2022/2023 codziennie kursował tylko jeden pociąg, TLK „Sudety” z Krakowa Głównego do Jeleniej Góry (przez Katowice, Kędzierzyn-Koźle, Nysę, Kamieniec Ząbkowicki, Świdnicę Miasto, Jaworzynę Śląską, Wałbrzych Główny) i powrotny. Dodatkowo w weekendy pojawiał się pociąg TLK „Wetlina” z Zagórza do Kłodzka Miasta. Na niezelektryfikowaną Magistralę Podsudecką docierał on z Opola Głównego, linią przebiegającą przez Szydłów do Nysy. Potem przejazd do Kamieńca Ząbkowickiego i już „pod drutem” do stacji końcowej. Powrót tego samego dnia.

Teraz codziennie po Podsudeckiej jadą dwie pary pociągów dalekobieżnych. Tradycyjnie, od 2020 roku jest to TLK „Sudety” łączący Kraków Główny z Jelenią Górą. W tym przypadku zmieniły się godziny przejazdu. Można powiedzieć, że je odwrócono. Od początku pociąg ten rano wyruszał z Krakowa i około 21:00 do niego wracał. Teraz jest odwrotnie. Rano przejazd Jelenia Góra – Kraków Główny, a po południu powrót. Tak to wygląda z rozpisanymi godzinami (dla wybranych stacji): Jelenia Góra (4:46) – Wałbrzych Główny (5:30/31) – Jaworzyna Śląska (6:06/09) – Świdnica Miasto (6:20/21) – Kamieniec Ząbkowicki (7:27/29) – Nysa (8:15/16) – Kędzierzyn-Koźle (9:42/43) – Gliwice (10:10/14) – Katowice (10:38/41) – Trzebinia (11:19/20) – Kraków Główny (11:57). Relacja powrotna: Kraków Główny (14:59) – Trzebinia (15:27/28) – Katowice (16:06/16) – Gliwice (16:38/42) – Kędzierzyn-Koźle (17:11/16) – Nysa (18:37/39) – Kamieniec Ząbkowicki (19:23/25) – Świdnica Miasto (20:25/26) – Jaworzyna Śląska (20:37/42) – Wałbrzych Główny (21:16/17) – Jelenia Góra (22:02). Łącznie ponad 391 km w każdą stronę.

Pociąg TLK „Sudety” po zmianie godzin kursowania. Poranny przejazd do Krakowa Głównego. Kędzierzyn-Koźle Przystanek. SN84-001 „Mucha” z 1973 roku mija peron, a na drugim zdjęciu przejeżdża przez most nad Kanałem Kłodnickim. 30.06.2024.

Druga para to nowy pociąg. TLK „Szczeliniec”. Również łączący Kraków Główny z Jelenią Górą, ale po nieco innej trasie. Oto jej przebieg (dla wybranych postojów): Kraków Główny (6:57) – Trzebinia (7:26/27) – Katowice (8:05/15) – Gliwice (8:37/38) – Kędzierzyn-Koźle (9:04/05) – Nysa (10:33/35) – Kamieniec Ząbkowicki (11:19/20). Tam TLK „Szczeliniec” opuszcza Magistralę Podsudecką i jedzie „pod drutem” przez Kłodzko Główne (11:41/42) do Kłodzka Miasta (11:45/53), gdzie następuje zmiana kierunku jazdy i powrót do Kłodzka Głównego (11:56/12:09). Następnie przejazd piękną (wiadukty, tunele, mosty i górskie widoki) niezelektryfikowaną linią między innymi przez Jedlinę-Zdrój (13:00/01) do Wałbrzycha Głównego (13:09/10) i dalej znów „pod drutem” do Jeleniej Góry (13:55). 

Trasa powrotna: Jelenia Góra (14:29) – Wałbrzych Główny (15:15/24) – Jedlina-Zdrój (15:32/38) – Kłodzko Główne (16:30/31) – Kłodzko Miasto (16:33/41) – Kłodzko Główne (16:44/45) – Kamieniec Ząbkowicki (17:05/06) – Nysa (17:53/54) – Kędzierzyn-Koźle (19:19/20) – Gliwice (19:47/50) – Katowice (20:13/16) – Trzebinia (20:57/21:05) – Kraków Główny (21:35). Łącznie ponad 377 km w każdą stronę.

Wprowadzenie pociągu TLK „Szczeliniec” wiązało się z likwidacją weekendowej wydłużonej trasy TLK „Wetlina” do Kłodzka Miasta. Z linii łączącej Opole z Nysą zniknęły zatem pociągi dalekobieżne. Tu jednak warto wspomnieć o ich wielkim powrocie w okresie 8 – 17 kwietnia 2024. Wówczas na Magistrali Podsudeckiej pomiędzy Nysą i Kędzierzynem-Koźlem prowadzono prace remontowe i TLK „Szczeliniec” oraz TLK „Sudety” kursowały objazdem przez Opole i Szydłów. 

Historyczne zdjęcie. Pociąg TLK „Wetlina”, w wydłużonej relacji do Kłodzka Miasta, oczekuje na odjazd z Krakowa Głównego. Obsługę zapewnia SN84-003 „Żuczek” z 1976 roku. 21.10.2023. 

Ciekawostka z SN84-003. Tabliczka informująca o przeprowadzonej w 1997 roku modernizacji. 21.10.2023.

Pociąg TLK „Wetlina” do stacji Kłodzko Miasto na dworcu w Katowicach. Obsługę zapewnia 
SN84-003 „Żuczek”. 21.10.2023. 

Zwiększenie ilości pociągów dalekobieżnych obsługiwanych przez SN84 na Magistrali Podsudeckiej oraz eksploatowanie ich na trasach w Bieszczady, a także uruchomienie przez SKPL komercyjnego połączenia do Ukrainy trakcją spalinową, wymusiły na przewoźniku wprowadzenie do ruchu kolejnego pojazdu tej serii. Tak więc w eksploatacji jest już pięć takich spalinowych zespołów trakcyjnych. Najnowszy z nich to SN84-005 „Jaśko”. Rocznik 1975.

SN84-005 „Jaśko” jako poranny pociąg TLK „Sudety” do Krakowa Głównego. Postój na stacji Kędzierzyn-Koźle. 17.12.2023.

Tak dynamicznie prezentował się „Jaśko” w trakcie obsługi pociągu TLK „Sudety” z Jeleniej Góry do Krakowa Głównego na stacji Kędzierzyn-Koźle. Na nagraniu zobaczycie również wjazd lokomotywy EP07-412 z pociągiem IC „Szyndzielnia” w relacji Bielsko-Biała Główna – Ustka. Pierwsze dni obowiązywania rozkładu 2023/2024, a dokładnie 17.12.2023.

Tyle w temacie Magistrali Podsudeckiej. No chyba, że macie ochotę przeczytać coś starszego na jej temat – zapraszam do relacji z 2000 roku. Tu link. 

Ponieważ co jakiś czas pojawiam się na stacji Oświęcim, pora na parę zdań dotyczących nowego rozkładu 2023/2024 w tamtym mieście. Dość mocno rozbudowany dworzec kolejowy zaczął od 10 grudnia 2023 przyjmować bardzo dużo pociągów międzynarodowych. W zasadzie wszystkie, które z Krakowa jeździły do Czech (i dalej) przez Katowice. Oficjalnie decyzję tę tłumaczono pracami modernizacyjnymi węzła katowickiego i zmniejszoną w związku z tym jego przepustowością.

Zatem na stacji Oświęcim zrobiło się dość ciekawie. Oprócz obecnych tam zawsze elektrycznych zespołów trakcyjnych, zaczęły przyjeżdżać elektrowozy z wagonami różnych przewoźników. Wśród nich słynne i kultowe szwajcarskie wagony panoramiczne w składzie EC „Porta Moravica” z Grazu do Przemyśla Głównego i oczywiście w relacji powrotnej. 

Lokomotywa EP09-037 (rocznik 1994) z PKP Intercity w trakcie wjazdu oraz postoju na stacji Oświęcim z pociągiem  EC „Porta Moravica” z austriackiego Grazu do Przemyśla Głównego. Pociąg zestawiony z czterech wagonów, w tym jeden austriackich kolei ÖBB, a pozostałe szwajcarskich SBB-CFF-FFS. Trzy skróty wynikają z kilku języków urzędowych: niemiecki (SBB - Schweizerische Bundesbahnen), francuski (CFF - Chemins de fer fédéraux suisses) i włoski (FFS - Ferrovie Federali Svizzere). Powszechnie przyjmuje się używanie tego pierwszego, czyli SBB. 25.12.2023.

Szwajcarskie wagony pociągu EC „Porta Moravica”. Na końcu słynny wagon panoramiczny klasy pierwszej serii Apm 61. Na jego bokach widnieje logotyp „Gotthard Panorama Express”. Rozkładowy czas przejazdu z Grazu do Przemyśla Głównego wynosi blisko 12 godzin, od 5:26 do 16:58. Odległość, którą pociąg ten pokonuje na terytorium Polski to 414 kilometrów. Oświęcim, 25.12.2023.

Lokomotywa EP09-036 (rocznik 1994) z pociągiem EC „Porta Moravica” w przeciwnej relacji (do Grazu) i w dzień roboczy (na stacji Oświęcim fotografowałem w pierwszy dzień świąt). Przejazd przez Kraków Grzegórzki. Ilość wagonów szwajcarskich bez zmian, natomiast przybyły dwa austriackie ÖBB. Panoramiczny jako pierwszy. 23.05.2024.

Inny przykładowy pociąg międzynarodowy na stacji Oświęcim. Lokomotywa EU07-421 (rocznik 1986) z PKP Intercity prowadzi skład IC „Cracovia” z Przemyśla Głównego do stacji Praha-Vršovice i Budapest Nyugati. W składzie wagony ČD, PKP Intercity i MÁV-START. 26.12.2023.

Poniżej film przedstawiający EC „Porta Moravica” z Grazu do Przemyśla Głównego (z EP09-037) oraz IC „Cracovia” z Przemyśla Głównego do stacji Praha-Vršovice i Budapest Nyugati (z EU07-421) na stacji Oświęcim. 25 i 26 grudnia 2023.

Nowy rozkład 2023/2024 to powrót do Oświęcimia połączeń z Krakowem przez Spytkowice i Skawinę. Nie jak przed laty do Krakowa Płaszowa, lecz z pominięciem tej stacji, przez łącznicę do Krakowa Głównego, a w wybranych przypadkach dalej, do Kozłowa lub Sędziszowa. To linia SKA2 obsługiwana przez Koleje Małopolskie. 

EN77-001 (rocznik 2011) jako pociąg linii SKA2 Kolei Małopolskich w relacji Oświęcim - Skawina - Kraków Główny - Kozłów. 25.12.2023.

Do Oświęcimia Koleje Małopolskie docierają również w relacji z Krakowa Głównego przez Trzebinię i Chrzanów. Tu EN64-004 (rocznik 2014) wraz z innym ezt w oczekiwaniu na powrót do stolicy Małopolski. 25.12.2023.

Do Oświęcimia w tym rozkładzie jazdy docierają również ciekawe połączenia regio z Krakowa Głównego przez Trzebinię. Piszę „ciekawe” ze względu na ich wydłużone i niekiedy dość nietypowe relacje. Np. pociąg nr 39302 z Dębicy (13:54) do Oświęcimia (16:53). Prawie 3 godziny jazdy, a odległość do pokonania to 175 kilometrów.

EN99-001 i EN64-003 (obie jednostki z 2014 roku) właśnie skończyły bieg jako pociąg regio nr 39302 z Dębicy. Stacja Oświęcim. 17.07.2024.

W rozkładzie jazdy 2023/2024 niektóre pociągi PKP Intercity prowadzone są lokomotywami PKP Cargo. Tu przykład w postaci EU07-1527 oczekującej na zatrudnienie w peronach stacji Kraków Główny. Jest to rocznik 1967. Pierwotnie jako EU07-010, modernizacja w roku 2013. W tle czeskie wagony tworzące pociąg IC „Galicja” z Krakowa Głównego do stacji Praha-Vršovice przez Trzebinię, Oświęcim.

Warto jeszcze dodać, że ruch pociągów w Oświęcimiu jest w Blogu Transportowym prezentowany w cyklu pod nazwą „Na stacji Oświęcim”. Tu przykładowy link.