Parada krakowskich tramwajów (18.09.2022)

 

W Blogu Transportowym co jakiś czas relacjonuję organizowane w Krakowie parady taboru komunikacji miejskiej. Paradują zarówno autobusy (tu link), jak i tramwaje (tu link). Ostatnie takie wydarzenie miało miejsce w niedzielę, 18 września 2022.

Wówczas przez krakowskie torowiska przejechała kolumna tramwajów. Znalazły się w niej wagony historyczne i współczesne. Podążały one po godzinie 11:00 z zajezdni Nowa Huta (wcześniej było możliwe jej zwiedzanie na pokładzie jednego z tramwajów) do zajezdni Podgórze. Trasa przejazdu wiodła przez ul. Ujastek, al. Solidarności, pl. Centralny, al. Jana Pawła II, ul. Mogilską, rondo Mogilskie, ul. Lubicz, Westerplatte, św. Gertrudy, Stradomską, Kalwaryjską, Wadowicką i Rzemieślniczą. W zajezdni Podgórze na odwiedzających czekały liczne atrakcje, np. zwiedzanie Stacji Obsługi i Remontów.

Na dokumentowanie parady wybraliśmy plac Centralny. Dokładnie jego rejon u wylotu al. Róż. 

Kolumnę prowadził wagon N nr 26 (rocznik 1954, więcej o nim tutaj) z doczepioną lorą o numerze 1031. To dość ciekawy pojazd – wagon towarowy, który powstał z doczepy pasażerskiej typu ND. Dokładnie z pojazdu o oznaczeniu 632 wyprodukowanego w 1956 roku. Przeróbkę na tabor techniczny wykonano w 1984 roku, a odbudowę do obecnego stanu w 2021 roku. Na wagonie umieszczono reklamę parady – skład wcześniej kursował po mieście promując to wyjątkowe wydarzenie.

Jako drugi w kolumnie jechał skład SN1 + PN3 (nr 37 + 555). Wagon silnikowy wyprodukowano w roku 1912, a doczepa to replika oryginalnego wagonu MAN Bw z 1909 roku, oddana do eksploatacji w 2009 roku.

Paradę rozpoczynał Konstal N nr 26 z wagonem towarowym - lora. 18.09.2022.

Sanok SN1 z doczepą PN2 (MAN Bw), nr 37 + 555.

Kolejny paradujący skład to wagony LH i 4ND o numeracji 1076 i 573. Pierwszy z nich to rocznik 1925, natomiast doczepa pochodzi z 1955 roku.

Następnie jechał pełniący funkcję krakowskiego zabytku już od lat 90-tych ubiegłego wieku skład SN2 + PN2 o numeracji 87 + 530. Rocznik 1939 + 1938. 

Ex wrocławski wagon LH z doczepą Konstal 4ND, nr 1076 + 573.

Sanok SN2 + PN2, nr 87 + 530. Ten skład funkcję taboru zabytkowego pełnił już w latach 90-tych ubiegłego wieku.

Kolejne paradowały tramwaje barwy czerwonej. Jako pierwszy Ring Tw269 z doczepą typu KSW (nr 272 + 126). Wagon silnikowy to 1930 rocznik, a doczepny 1944 (w 2017 roku zakupiony przez MPK w Austrii, pierwotnie eksploatowany w miejscowości Graz). Cały pociąg jest stylizowany na tramwaj kursujący po Gdańsku w latach 50-tych ubiegłego wieku. 

Drugi czerwony skład to „warszawiak, czyli wagon K nr 437 z doczepą Konstal ND nr 538. Ten pierwszy to rocznik 1941. Więcej informacji o nim tutaj. Natomiast doczepa została wyprodukowana w 1952 roku. 

Ring Tw269 + doczepa KSW, nr 272 + 126.

Wagon K + Konstal ND, nr 437 + 538.

Po czerwonych tramwajach nadjechały kolejne niebieskie. Pierwszy z nich to Konstal N + ND o oznaczeniach 20 + 511. Wagon silnikowy został wyprodukowany w 1954 roku (pierwotnie użytkowany w Warszawie – do 1969 roku), od roku 1988 jako pojazd techniczny. Przebudowa do obecnego stanu nastąpiła w 2001 roku. Natomiast doczepka nr 511 to 1952 rocznik. Również o bogatej historii, bo swe istnienie rozpoczęła jako wagon silnikowy N. Do roku 1977 była wykorzystywana liniowo, potem stając się pojazdem technicznym. W latach 2010 – 2012 przeprowadzono przebudowę, tworząc obecną doczepę. Cały skład przedstawia wersję wagonów N + ND po modernizacji na pojazdy jednokierunkowe, z automatycznie otwieranymi drzwiami.

Konstal N + ND, nr 20 + 511.

Za „enkami” paradowały przegubowce z Konstalu. Jako pierwszy wagon 102N nr 203. Rocznik 1969.

Za nim przemieszczał się skład przegubowców, czyli Konstal 102Na + Konstal 102NaD nr 210 + 155. Roczniki 1970. Tu dodatkowe informacje o premierze tych pojazdów.

Konstal 102N nr 203.

Konstal 102Na + 102NaD, nr 210 + 155.

Za przegubowcami z Konstalu paradowały kolejne tramwaje MPK Kraków. Przedstawię je w drugiej części tego reportażu.

Część druga relacji z parady tramwajów 2022.

Nowe filmy – wrzesień 2022

 

We wrześniu 2022 kanał filmowy Bloga Transportowego na YouTube (Lukaszwo – Transport Movies) wzbogacił się o trzy nowe nagrania. Dwa tramwajowe i jedno kolejowe.

Pierwszy z filmów tramwajowych nagrałem 1 czerwca 2022 w Krakowie, na tymczasowej końcówce Bratysławska. Ze względu na budowę nowej linii do Górki Narodowej zamknięto pętlę Krowodrza Górka. Aby umożliwić dojazd tramwajów jak najbliżej tego miejsca, w rejonie przystanku „Bratysławska” zamontowano rozjazd nakładkowy (tak zwana przejazdówka). Dzięki temu możliwa stała się obsługa tej trasy przez tabor dwukierunkowy.

Fragment filmu. Tymczasowa końcówka Bratysławska. Przez rozjazd nakładkowy przejeżdża Duewag GT8N #RF308 jako linia 17 do pętli Czerwone Maki P+R. 1.06.2022.

Fragment filmu. Z rozjazdu nakładkowego zjeżdża Duewag GT8N #RF320 na linii czasowej 70 do Cichego Kącika. Wagon za chwilę zatrzyma się na przystanku początkowym. 1.06.2022.

Na nagraniu widać korzystające z tymczasowej końcówki Bratysławska wagony Duewag GT8N (przebudowane z modelu GT8S) na liniach 17 (#RF308), 70 (#RF320) i 19 (#RF306).

Drugi z wrześniowych filmów również został nagrany w Krakowie. Prezentuje wyjątkowe wydarzenie, które miało miejsce w niedzielę, 18 września 2022. To parada historycznych i współczesnych tramwajów, która przemieszczała się pomiędzy zajezdniami Nowa Huta i Podgórze.

Na miejsce nagrywania wybrałem Plac Centralny. W udokumentowanej kolumnie znajduje się premierowo pokazany wagon Konstal 105NT #789 w czerwonych barwach WPK Katowice.

Fragment filmu. Jeden z paradujących tramwajów. Skład SN1 #37 + PN3 #555 w trakcie przejazdu przez Plac Centralny. 18.09.2022.

Fragment filmu. Premierowy przejazd najnowszego krakowskiego zabytku. Pozyskany od Tramwajów Śląskich wagon Konstal 105NT #789 w malowaniu WPK Katowice. 18.09.2022.

Poszczególne tramwaje przedstawię dokładniej w późniejszym czasie, w oddzielnym wpisie dotyczącym tego ciekawego wydarzenia.

Trzecie wrześniowe nagranie to tematyka kolejowa. Materiał z Albanii. Tamtejsze pociągi to już swoista legenda. Obecnie po całej sieci kursuje tylko jedna para pociągów w relacji Elbasan – Durrës. Co ciekawe, połączenie to jest realizowane wyłącznie w soboty i niedziele. W pozostałe dni tygodnia ruch pasażerski obsługiwany przez narodowego albańskiego przewoźnika Hekurudha Shqiptare (HSH) nie istnieje, a w związku z tym nie jeżdżą żadne pociągi, bo HSH obecnie nie realizuje ruchu towarowego. Wyjątek to prywatny przewoźnik, który operuje wagonami towarowymi w innym rejonie Albanii.

Fragment filmu. Lokomotywa T669 1041 narodowego albańskiego przewoźnika Hekurudha Shqiptare (HSH) z jednowagonowym pociągiem nr 06 w relacji Elbasan - Rrogozhine - Durrës. Następny będzie dopiero za sześć dni. Początkowy odcinek linii kolejowej w Durrës. Niedziela, 11.09.2022. 

Poniższy film powstał 10 i 11 września 2022 na początku Durrës (od strony Golem). Przedstawia przejazd pociągu nr 06 w relacji Elbasan (6:00) - Rrogozhine (7:34/35) - Durrës (8:53). Jeden, zniszczony i pobazgrany wagon prowadzi wyprodukowana w Czechosłowacji lokomotywa T669 1041, odpowiednik polskiej serii S200. Autorem fragmentu filmu jest także moja żona.

Kolej albańską udało mi się dość dobrze udokumentować i już niedługo podam więcej informacji na jej temat.

Wagon SN1 #66 z Krakowa

 

Elementem bogatej krakowskiej kolekcji historycznych tramwajów jest przedstawiciel modelu SN1. Ten oznaczony numerem 37 wagon w Blogu Transportowym pojawiał się już kilka razy (np. tutaj). W tym wpisie nie zajmę się jednak nim, lecz innym pojazdem tego typu. Niestety już nieistniejącym, ale udokumentowanym.

Dzięki zbiorom Narodowego Archiwum Cyfrowego ogólnodostępne stało się zdjęcie prezentujące wagon o numerze 66. W opisie podano jedynie, że wykonano je w roku 1930. Lokalizacji brak.

Jej ustalenie nie było jednak większym problemem. Tramwaj został sfotografowany na ul. Starowiślnej, przy budynku nr 23. Obsługiwał on linię nr 3, która wówczas kursowała w relacji Rynek Podgórski – Dworzec Towarowy. Obecnie torowisko na tym odcinku jest odsunięte od zabudowy nieparzystej. Do SN1 dołączono doczepę PN1 o niezidentyfikowanym oznaczeniu.

SN1 #66 + PN1 na ul. Starowiślnej jako linia 3 w relacji Rynek Podgórski – Limanowskiego – Lwowska – Na Zjeździe – Starowiślna – Sienna – Mały Rynek – Mikołajska – Rynek Główny – Sławkowska – Długa – Kamienna – Dworzec Towarowy. Rok 1930. Źródło: NAC.

Zbliżenia na detale prezentowanego tramwaju. Źródło: NAC.

Jak podał Jacek Kołodziej w swojej książce „Krakowskie tramwaje”, wagon #66 powstał w roku 1929 w Krakowie. Dokładnie w warsztatach Krakowskiej Miejskiej Kolei Elektrycznej (KMKE). Do jego budowy wykorzystano elementy likwidowanych wagonów doczepnych. Pojazdy produkowane w Krakowie nie miały wewnątrz charakterystycznej ściany dzielącej przedział pasażerski na klasę pierwszą i drugą. Wówczas tego podziału już nie stosowano.

Łącznie po krakowskich torowiskach kursowało 40 wagonów SN1. Produkowano je w miastach  Sanok i Graz, a finalnie w Krakowie. Najstarsze egzemplarze pochodziły z roku 1912, a ostatni (#70) z 1936. Eksploatacja liniowa zakończyła się w roku 1968. SN1 był pierwszym krakowskim tramwajem przeznaczonym na torowisko 1435 mm.

Wspomniana książka „Krakowskie tramwaje” została wydana w 2010 roku. Wydawnictwo Eurosprinter. Niestety nakład został wyczerpany.

Inne archiwalne zdjęcia udostępnione przez Narodowe Archiwum Cyfrowe i opisane w Blogu Transportowym do zobaczenia pod tagiem NAC.

Parada tramwajów na rozpoczęcie sezonu

W niedzielę, 10 czerwca 2018 kolejny sezon rozpoczęła Krakowska Linia Muzealna. Z tej okazji, jeszcze przed pierwszymi liniowymi kursami, zorganizowano paradę taboru zabytkowego. Wyruszyła ona o godzinie 12:00 z zajezdni Nowa Huta, która przez godzinę była dostępna dla zwiedzających. Kolumna historycznych tramwajów przejechała wzdłuż ulic: Ujastek, Łowińskiego, Kocmyrzowska, Bieńczycka, al. Jana Pawła II, Mogilska, Lubicz, Westerplatte, Starowiślna i Dajwór, kończąc tę niezwykła podróż na ul. św. Wawrzyńca.

Piękne zabytki postanowiłem udokumentować w rejonie przystanków „Wiadukty”. Było tam już kilka osób, ale na szczęście wszyscy ustawili się tak, że można było pojazdy fotografować i nagrywać bez przeszkód. Niestety, gdy historyczna kolumna pojawiła się, przybył też dość niezdyscyplinowany miłośnik. O tym jednak później.

Poniżej kilka zdjęć wykonanych wówczas w rejonie przystanków „Wiadukty”. Tramwaje przedstawiam w kolejności przejazdu.

Kolumnę historycznego taboru prowadził Sanok SN1 #37 z 1912 roku z doczepą PN3 #555 (replika wagonu z 1909 roku oddana do eksploatacji w 2009 roku). Torowisko z lewej strony prowadzi do pętli Wzgórza Krzesławickie.

Na drugiej pozycji jechał Konstal N #20 (rocznik 1954) z doczepą ND #511 (rocznik 1952). 

Jedyny skład koloru czerwonego, czyli gdański Ring (Tw269) #272 z 1930 roku i doczepa Konstal ND #538. 

Sanok SN2 #87 (rocznik 1939) z doczepą PN2 #530 (rocznik 1938).

Piąty, ostatni i jednocześnie najmłodszy i najdłuższy skład uczestniczący w paradzie, nowość w roku 2018, czyli Konstal 102Na #210 (rocznik 1970) + Konstal 102NaD #155 (rocznik 1970).

Ponieważ kolumna historycznych wagonów przemieszczała się dość wolno, zdążyłem liniowym tramwajem dojechać do skrzyżowania ulic Dietla i Westerplatte. Tam wykonałem kolejne zdjęcia.

Sanok SN1 + PN3 przy przystanku „Starowiślna” na ul. Starowiślnej.

Konstal N + ND.

Ring + Konstal ND.

Sanok SN2 + PN2.

Konstal 102Na + 102NaD.

Nagrałem także sześciominutowy materiał filmowy. Niestety w części pierwszej, czyli dotyczącej rejonu przystanków „Wiadukty”, pojawia się wspomniany powyżej niezdyscyplinowany miłośnik. W pewnym momencie, przed przejazdem sprzęgniętych przegubowców, staje się on nawet głównym bohaterem nagrania. Niestety.

Druga część to ul. Starowiślna. Oprócz zabytków na filmie pojawia się także słynny „tramwaj papieski”, czyli PESA 2014N #RG914. 

Warto jeszcze podkreślić, że w tym roku Krakowska Linia Muzealna rozpoczęła kursowanie bardzo wcześnie, bo już na początku czerwca. Historyczne tramwaje na ulice stolicy Małopolski będą wyjeżdżały w każdą niedzielę i w dni świąteczne, aż do 23 września 2018. Dodatkowo, w wybrane dni pojawią się także zabytkowe autobusy. Będzie więc ciekawie.