Pokazywanie postów oznaczonych etykietą NAC. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą NAC. Pokaż wszystkie posty

wtorek, 18 stycznia 2022

Wagon SN1 #66 z Krakowa

 

Elementem bogatej krakowskiej kolekcji historycznych tramwajów jest przedstawiciel modelu SN1. Ten oznaczony numerem 37 wagon w Blogu Transportowym pojawiał się już kilka razy (np. tutaj). W tym wpisie nie zajmę się jednak nim, lecz innym pojazdem tego typu. Niestety już nieistniejącym, ale udokumentowanym.

Dzięki zbiorom Narodowego Archiwum Cyfrowego ogólnodostępne stało się zdjęcie prezentujące wagon o numerze 66. W opisie podano jedynie, że wykonano je w roku 1930. Lokalizacji brak.

Jej ustalenie nie było jednak większym problemem. Tramwaj został sfotografowany na ul. Starowiślnej, przy budynku nr 23. Obsługiwał on linię nr 3, która wówczas kursowała w relacji Rynek Podgórski – Dworzec Towarowy. Obecnie torowisko na tym odcinku jest odsunięte od zabudowy nieparzystej. Do SN1 dołączono doczepę PN1 o niezidentyfikowanym oznaczeniu.



SN1 + PN1, Krakowska Miejska Kolej Elektryczna
SN1 #66 + PN1 na ul. Starowiślnej jako linia 3 w relacji Rynek Podgórski – Limanowskiego – Lwowska – Na Zjeździe – Starowiślna – Sienna – Mały Rynek – Mikołajska – Rynek Główny – Sławkowska – Długa – Kamienna – Dworzec Towarowy. Rok 1930. Źródło: NAC.


SN1 + PN1, Krakowska Miejska Kolej Elektryczna

SN1 + PN1, Krakowska Miejska Kolej ElektrycznaSN1 + PN1, Krakowska Miejska Kolej Elektryczna

SN1 + PN1, Krakowska Miejska Kolej Elektryczna
Zbliżenia na detale prezentowanego tramwaju. Źródło: NAC.


Jak podał Jacek Kołodziej w swojej książce „Krakowskie tramwaje”, wagon #66 powstał w roku 1929 w Krakowie. Dokładnie w warsztatach Krakowskiej Miejskiej Kolei Elektrycznej (KMKE). Do jego budowy wykorzystano elementy likwidowanych wagonów doczepnych. Pojazdy produkowane w Krakowie nie miały wewnątrz charakterystycznej ściany dzielącej przedział pasażerski na klasę pierwszą i drugą. Wówczas tego podziału już nie stosowano.

Łącznie po krakowskich torowiskach kursowało 40 wagonów SN1. Produkowano je w miastach  Sanok i Graz, a finalnie w Krakowie. Najstarsze egzemplarze pochodziły z roku 1912, a ostatni (#70) z 1936. Eksploatacja liniowa zakończyła się w roku 1968. SN1 był pierwszym krakowskim tramwajem przeznaczonym na torowisko 1435 mm.

Wspomniana książka „Krakowskie tramwaje” została wydana w 2010 roku. Wydawnictwo Eurosprinter. Niestety nakład został wyczerpany.

Inne archiwalne zdjęcia udostępnione przez Narodowe Archiwum Cyfrowe i opisane w Blogu Transportowym do zobaczenia pod tagiem NAC.



Wpisy z tagiem Oldtimer


piątek, 5 lutego 2021

Jelcz 317 z PZZ

 

Ciągnik siodłowy Jelcz 317 po raz ostatni (i jednocześnie po raz pierwszy) pojawił się w Blogu Transportowym dość dawno temu, bo w 2012 roku (tu link). Tamten pojazd niestety był fotografowany przez płot, więc nie mogłem pokazać go w całej okazałości. Bohater tego wpisu na szczęście jest doskonale widoczny. 

Został on sfotografowany w 1977 roku na terenie Młynu Białołęka w Warszawie. Nie jest to jednak dokumentacja fotograficzna mojego autorstwa. Korzystam z niesamowitych zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego. Pośród nich jest wiele materiałów dotyczących środków transportu.

Młyn Białołęka powstał w latach 70-tych ubiegłego wieku i niestety obecnie już nie funkcjonuje. Pozostała zabudowa wykorzystywana jest do innych celów. W roku 1977, w którym wykonano opisywane zdjęcie działał prężnie i wręcz wzorcowo, korzystając z transportu samochodowego, kolejowego i wodnego. Jego pracę udokumentowała Grażyna Rutowska (1946-2002) - fotoreporterka i dziennikarka.

Jelcz 317 należy do (zgodnie z napisem na drzwiach) Okręgowego Przedsiębiorstwa Przemysłu Zbożowo-Młynarskiego „PZZ” w Warszawie. Jego rejestracja to 9564-?X (przedostatnia litera niestety nie jest czytelna, dla Warszawy powinna być „W”). W roku 1976 obowiązywały już nowe wzory tablic rejestracyjnych, więc to rocznik z zakresu 1970 – 1976. Skąd ten wniosek? Ponieważ produkcja seryjna Jelcza 317 rozpoczęła się w roku 1971, a trochę wcześniej, w roku 1970 była seria próbna 10 egzemplarzy, jak podaje Wojciech Połomski, autor serii książek o historii Jelcza, które bardzo polecam.

Na temat Jelczy 317 w różnych źródłach dostępnych jest dość sporo informacji. Natomiast o dołączonej do omawianego ciągnika siodłowego naczepie MN 171 nie znalazłem niczego. Natrafiłem jedynie na ogłoszenie o sprzedaży takiego pojazdu zamieszczone w „Tygodniku Płockim”, nr 41 (851) z dnia 9 października 1988. Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Przemysłu Zbożowo-Młynarskiego „PZZ” w Płocku oferowało w nim pośród innych pojazdów naczepę „MN 171 M (zbiornikowa do ciągnika Jelcz) r. pr. 75 nr rej. PLS 409S zuż. 75% nr podw. 031 cena wyw. 1180.450 zł”. Użytkownikiem był Zespół Spichrzy i Młynów w Kutnie.

Stąd wniosek, że podstawowym (a może jedynym) użytkownikiem tych naczep były przedsiębiorstwa PZZ. Niestety nie ustaliłem producenta.



Jelcz 317, naczepa MN 171, PZZ, Narodowe Archiwum Cyfrowe

Jelcz 317, naczepa MN 171, PZZ, Narodowe Archiwum Cyfrowe
Jelcz 317 z naczepą zbiornikową do przewozu zboża MN 171 w trakcie załadunku na terenie Młynu Białołęka. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe.


Jelcz 317, naczepa MN 171, PZZ, Narodowe Archiwum CyfroweJelcz 317, naczepa MN 171, PZZ, Narodowe Archiwum Cyfrowe

Jelcz 317, naczepa MN 171, PZZ, Narodowe Archiwum Cyfrowe
Zbliżenia na fragmenty tego niezwykłego zestawu. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe.


Na terenie młyna w warszawskiej Białołęce pani Grażyna Rutowska sfotografowała także inne ciężarówki, np. Stara 200. Tę część zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego pokażę w terminie późniejszym. 


Wpisy poświęcone ciężarówkom