Na stacji Kędzierzyn-Koźle (4.02.2023)

 

W Blogu Transportowym co jakiś czas zamieszczam fotorelacje ze stacji kolejowej Oświęcim (tu przykładowy link). Teraz dla odmiany zapraszam na dworzec w Kędzierzynie-Koźlu. Takie wejście na chwilę, aby zobaczyć, czy jest coś ciekawego.

To była sobota, 4 luty 2023. Kiedy przechodziłem tunelem pod peronami, właśnie na ostatni z nich (nr 4) wjechał pociąg regio nr 64208/9 w relacji Wrocław Główny (12:05) – Brzeg (12:40/41) – Opole Główne (13:14/16) – Kędzierzyn-Koźle (13:56/57) – Nędza (14:20) – Racibórz (14:30). Przyjechało nim dość sporo osób, które skutecznie utrudniły mi wejście na peron. A na nim stał podstawiony moim zdaniem bardzo ciekawy pojazd.

To EN71-010 z roku 1976, czyli jednostka już blisko 50-letnia. Według dostępnych w Internecie źródeł, do wrocławskiego zakładu Polregio przydzielono ją dopiero w 2021 roku. Wcześniej obsługiwała relacje w Małopolsce, szczególnie w górskie rejony, bo wszakże ezt serii EN71 zostały zaprojektowane dla połączeń z Krakowa do Zakopanego.

Ogrom pasażerów blokujących schody i tylko minutowy postój w Kędzierzynie sprawiły, że nie udało mi się wykonać zaplanowanych zdjęć portretowych w peronie. Na szczęście jednak choć coś zrobiłem. Szkoda tylko, że ten piękny pojazd padł ofiarą graficiarzy. Okropne bazgroły pokrywały większą jego część. Niestety takie dewastacje kursującego po Opolszczyźnie taboru są bardzo częste. Przypomina mi to lata 90-te ubiegłego wieku, gdy bohomazy były nieodzownym (choć niechcianym) elementem polskiej kolei.

EN71-010 przy peronie czwartym stacji Kędzierzyn-Koźle. Niestety barwy Polregio w większości pokrywa graffiti. 4.02.2023.

EN71-010 odjeżdża do Raciborza. Z tej perspektywy bohomazów na szczęście aż tak nie widać. W dali po lewej charakterystyczna, ciekawa architektonicznie nastawnia KKA. 4.02.2023.

Przy peronie drugim stał inny starszy wiekiem pojazd z Polregio. To EN57-2063. Rocznik 1983, pierwotnie jako EN57-1518 ze Szczecina. W roku 2007 jednostka przeszła modernizację do standardu SPOT, stając się obecnym EN57-2063. Pierwotny przydział to województwo śląskie, następnie Łódź i finalnie w roku 2020 Opole.

Ezt udokumentowałem jako pociąg regio nr 94922 w relacji Kędzierzyn-Koźle (14:20) – Taciszów (14:41) – Gliwice (14:58). Ta jednostka również została „posprejowana”. 

EN57-2063 jako pociąg regio do Gliwic. 4.02.2023.

Przy pięknej i wyremontowanej nastawni bramowej KKA ustawiła się czarna „Ludmiła”. Niestety przysłonięta słupami.    

To lokomotywa o oznaczeniu BR232-253. Rocznik 1975. Pierwotnie na stanie wschodnioniemieckich kolei Deutsche Reichsbahn (DR), a po zjednoczeniu Deutsche Bahn (DB). Obecnie własność firmy Cargounit z Wrocławia, która specjalizuje się w wynajmie lokomotyw. Jak podano na stronie internetowej tej spółki, jest ich całkiem sporo, bo aż 183, w tym 100 elektrowozów. Na wynajem przeznaczone są także cztery ezt. 

Takich obiektów w Polsce nie ma zbyt wiele, a niektóre z istniejących są zagrożone likwidacją, np. w Pyskowicach. Temu na szczęście nic nie grozi, a nawet przeprowadzono remont. Nastawnia bramowa KKA na stacji Kędzierzyn-Koźle. Za nią ukrywa się czarna lokomotywa BR232-253 z firmy Cargounit. 4.02.2023.

Lokomotywę BR232-253 niestety przysłaniały liczne słupy.

Na wysokości „Ludmiły” do zdjęć pozowała inna czarna lokomotywa. To pełniący funkcję pomnika parowóz Ty2-2118, o którym pisałem tutaj.

Parowóz Ty2-2118 jako pomnik przy stacji Kędzierzyn-Koźle. Rocznik 1943. 4.02.2023.

Więcej pojazdów kolejowych nie było. Panujący chłód nie zachęcił mnie do czekania na przyjazd kolejnych.

Historyczny wagon towarowy z Krakowa - Verbandsbauart A2

 

Przy ul. Życzkowskiego w Krakowie, za jednym z budynków, na fragmencie toru ustawiono historyczny wagon towarowy. Pełni on funkcję pomnika techniki.

Przyznam, że jest on dość słabo widoczny z ulicy. Jego fragment dostrzegłem przypadkowo. Przy wagonie nie ma żadnych informacji na jego temat. Dopiero po dłuższym przeszukiwaniu Internetu trafiłem na stronę firmy Radionika, która oferuje urządzenia i systemy radiokomunikacyjne dla kolejnictwa. To na niej znalazłem informacje o renowacji tego zabytkowego pojazdu. 

Wagon – pomnik ustawiono za budynkiem, w którym mieści się siedziba Radioniki. Jak podano na stronie firmy, to Verbandsbauart A2. Rocznik nieokreślony w 100%, najprawdopodobniej 1928. Wyprodukowany w Niemczech i do końca drugiej wojny światowej eksploatowany przez tamtejszą kolej. Jak podaje Radionika: „Z pewnością, szczególnie podczas wojny, wagon nie służył wyłącznie do przewozu zwierząt czy towarów ogólnego zapotrzebowania”, stąd można wnioskować, że w jego historii pojawiały się transporty ludzi do obozów koncentracyjnych. Tu link do materiału o tej tematyce.

Po wojnie opisywany wagon trafił do PKP. W roku 1976 zakończono jego eksploatację jako pojazdu doczepnego, ale nadal służył przewoźnikowi – stał się magazynem w lokomotywowni Piotrków Trybunalski. Pod koniec lat 80-tych trafił do Polskiego Stowarzyszenia Miłośników Kolei i przez kolejne lata oczekiwał na renowację.

To czekanie trwało aż do roku 2016. Wtedy Radionika podjęła się trudnego zadania odrestaurowania wagonu. Działania te przeprowadzono w oparciu o oryginalną dokumentację. Prace trwały ponad rok. Więcej informacji o wagonie na stronie Radioniki pod tym linkiem.

Wagon kryty Verbandsbauart A2 jako pomnik za budynkiem przy ul. Życzkowskiego w Krakowie. Pojazd został ucharakteryzowany na lata 30-te ubiegłego wieku, ale w oznaczeniu PKP, a nie przewoźnika niemieckiego. 10.04.2022.

Niestety bezpośrednio przy wagonie znajduje się parking i nie zawsze pomnik można podziwiać w całej okazałości.

Zbliżenia na detale wagonu, np. maźnice z roku 1916 i 1922. Pojazd oznaczony jako seria Kd
nr 133 389 PKP.

Dostęp do wagonu nie jest utrudniony. Można bez problemu do niego dotrzeć z ul. Życzkowskiego (przy budynku nr 12). Ponieważ tuż przy nim zlokalizowano parking, najlepiej ten piękny pomnik techniki oglądać w dni wolne od pracy, gdy parkuje tam mniej pojazdów.

Verbandsbauart to ogólna nazwa wagonów towarowych budowanych dla kolei niemieckich. Dokładnie dla Związku Niemieckich Kolei Państwowych (Der Deutsche Staatsbahnwagenverband - DWV). Pod oznaczeniem A2 funkcjonowały dwuosiowe wagony kryte. Powstało ich około 150 tysięcy egzemplarzy. 

TCDD, pociągiem z Çamlıka do Selçuku (3)

 

Ostatnio pisałem o składzie towarowym przejeżdżającym przez Selçuk (tu link). Udokumentowaliśmy go czekając na pociąg nr 32705 w relacji İzmir (Basmane) – Denizli. Planowy przyjazd o godzinie 12:08. 

Osobówka była opóźniona. Pewnie właśnie dlatego wcześniej puszczono towarowy. Niestety w Selçuku nie zapowiada się pociągów (nie ma też żadnych tablic informacyjnych), więc nie wiedzieliśmy, ile jeszcze pozostało czekania na tym dość męczącym upale.

Natomiast grupka kilkunastu osób stojących bezpośrednio przy budynku stacyjnym o czasie przyjazdu została poinformowana przez pracownika TCDD (chyba dyżurny ruchu) osobiście, jak wcześniej my w Çamlıku. Zatem taka forma informacji pasażerskiej była tu standardem. 

Postanowiłem dowiedzieć się, kiedy pociąg 32705 przyjedzie, bo jeżeli miałoby to nastąpić dopiero za 20 minut lub później, to zrezygnowalibyśmy z czekania. Pracownik kolei siedzący w budynku stacyjnym nie odpowiedział mi, ale zawołał inną osobę (umundurowaną). Mężczyzna ten wyjaśnił mi, że pociąg przyjedzie już za 5 minut, a następnie zaczęły się dodatkowe uprzejmości – życzył mi miłego dnia i szczęśliwej podróży.

Spalinowy zespół trakcyjny Anadolu obsługujący pociąg do Denizli na stację wjechał około godziny 12:20. Był to czteroczłonowy pojazd o oznaczeniu MT 15451. Wysoki numer kolejny (51) wskazywał, że to jeden z najnowszych szt.

TÜVASAŞ Anadolu nr MT 15451 jako pociąg nr 32705 wjeżdża na stację Selçuk. 5.08.2021.

MT 15451 do Denizli w trakcie wymiany pasażerów na stacji Selçuk. 5.08.2021.

Zbliżenia na detale Anadolu MT 15451.

Wymiana pasażerów zakończona. Opóźniony pociąg nr 32705 w relacji İzmir (Basmane) – Denizli gotowy do odjazdu. Po prawej stronie widoczny Hyundai Rotem o oznaczeniu E22125 obsługujący İZBAN. Po lewej przejście podziemne na peron nr 2, z którego korzysta wyłącznie İZBAN.

TÜVASAŞ Anadolu MT 15451 odjeżdża ze stacji Selçuk. Najbliższy postój w Çamlıku.

Tak zakończyliśmy dokumentowanie taboru tureckich kolei TCDD. Pierwotnie w planach miałem jeszcze obejrzenie ustawionego za dworcem parowozu, ale mega upał i nasze zmęczenie skutecznie zniechęciły nas do tego punktu programu. Tym bardziej, że parowozów tego dnia mieliśmy wręcz nadmiar (po wizycie w muzeum w Çamlıku).    

Maszynę tę udokumentowała firma Google. Jest widoczna na zdjęciach z usługi Street View. To lokomotywa o oznaczeniu 34054. Rocznik 1930, producent NOHAB ze Szwecji. Ponieważ identyczny parowóz (o numerze 34056) jest eksponatem muzeum w Çamlıku, więcej informacji o tych maszynach podam w oddzielnym, dedykowanym wpisie (w jednej z kolejnych części relacji z Çamlıka).

Parowóz pomnik TCDD 34054 (NOHAB) na stacji Selçuk. Obok żuraw wodny. Na kabinie tureckie symbole narodowe i podobizna Mustafa Kemala Atatürka. Sierpień 2020. Źródło: Google Street View.

Na zakończenie materiału o podróży pociągiem TCDD z Çamlıka do Selçuku zapraszam do obejrzenia nagranego wówczas filmu. 

Zaczyna się on na stacji Çamlık, na którą właśnie wjeżdża TÜVASAŞ Anadolu nr MT 15410 jako pociąg nr 32706 w relacji Denizli - İzmir (Basmane). To nim dojechaliśmy do Selçuku, gdzie udokumentowałem odjazd tego pojazdu.

Dalsza część filmu to przejazd pociągu towarowego prowadzonego lokomotywą TÜLOMSAŞ DE 33 067. Potem zobaczycie prezentowane w tym wpisie Anadolu nr MT 15451 jako pociąg nr 32705 w relacji İzmir (Basmane) - Denizli. Zespół trakcyjny udokumentowałem w trakcie wjazdu i odjazdu ze stacji Selçuk.

W najbliższym czasie zamieszczę wpis dotyczący stacji İzmir (Basmane). Stopniowo będę także kontynuował prezentację ekspozycji muzeum z Çamlıka (tu link).

Pierwsza część materiału o podróży pociągiem TCDD na odcinku Çamlık – Selçuk.

Çamlık – muzeum parowozów (1), jak dojechać

 

Turcja wielu osobom kojarzy się głównie z wakacjami. Wysokie temperatury, ciepłe morze, piękne widoki, świetna kuchnia. Można by tak jeszcze długo wymieniać. Tureckie muzea i zabytki związane są przede wszystkim z historią starożytną. To one są najczęściej odwiedzane przez turystów. W tej serii wpisów będę zachęcał do odwiedzenia wyjątkowego jak na ten kraj muzeum, bo poświęconego środkom transportu. Dokładnie pojazdom kolejowym, przede wszystkim parowozom, których zgromadzono ponad 30 egzemplarzy. Są tam maszyny wyprodukowane w różnych krajach, np. w USA, Francji, Szwecji, czy Czechosłowacji. Prezentowany jest także tabor techniczny i wagony, w tym słynna salonka, którą podróżował Mustafa Kemal Atatürk. 

Omawiane muzeum znajduje się w miejscowości o nazwie Çamlık. To wioska położona w prowincji Izmir. Bezpośrednio przy granicy z prowincją Aydin. Przecina ją droga nr D550 łącząca miasta Izmir i Aydin.

Oficjalna nazwa muzeum to Çamlık Buharlı Lokomotif Müzesi, czyli tłumacząc na polski Muzeum Lokomotyw Parowych w Çamlık. Można także spotkać się z wersją anglojęzyczną: Çamlık Steam Locomotive Museum. Często także używane jest prostsze określenie: Muzeum Kolei w Çamlık (po turecku Çamlık Tren Müzesi lub wersja angielska Çamlık Steam Locomotive Museum).

Z popularnego również wśród polskich turystów nadmorskiego kurortu Kuşadası jest do Çamlık jedynie około 10 km. Zatem bardzo blisko. Dojazd także jest dogodny. Można wynająć taksówkę, ale to najdroższa opcja (około 25 euro lub 150 lir). Znacznie tańszy i kursujący co około 20 – 30 minut jest przejazd dolmuszem, czyli mikrobusem. Jego cena to tylko 7,5 liry tureckiej. 

Dolmusze jadące z Kusadasi przez Camlik mają relację do stolicy prowincji: Aydin. Kurs rozpoczynają na otogarze, czyli na głównym dworcu autobusowym (Kuşadası Otobüs Terminali), który zlokalizowany jest przy drodze D515, w rejonie miejscowego targowiska (przy sklepie Carrefour). Potem wjeżdżają bardziej w centrum miasta, na dworzec dolmuszowy na Candan Tarhan Blv. (przy skrzyżowaniu z Adnan Menderes Blv.), który nazywany jest Dolmuş Durağı (tłumacząc na polski Stacja Dolmuszowa). Z tego miejsca odjeżdżają również mikrobusy do innych miejscowości w rejonie Kuşadası, np. do miasteczka Selçuk. Obok Dolmuş Durağı przejeżdżają miejskie, numerowane linie mikrobusowe (obok głównego otogaru również), więc dotarcie tam jest proste.

My podróżowaliśmy z Dolmuş Durağı. Kiedy tam dotarliśmy, od razu ktoś do nas podszedł i zapytał dokąd jedziemy oraz wskazał właściwy pojazd. Jeżeli dolmusza jeszcze nie ma, podawany jest przybliżony czas odjazdu.

Dolmuş z Kuşadası w Çamlık przejeżdża bezpośrednio obok wejścia do muzeum. Jest ono ogrodzone, ale łatwo można je rozpoznać, bo ustawiono drogowskazy, a zza muru widać fragmenty parowozów. Ważną wskazówką, że już dojeżdżamy jest przejazd kolejowy. Od muzeum dzieli go około 600 metrów.

Przy muzeum znajduje się przystanek, ale w przypadku podróżowania dolmuszem nie jest to istotne. Wystarczy poinformować kierowcę, a on zatrzyma pojazd w dowolnej interesującej nas lokalizacji. 

Çamlık, droga pomiędzy muzeum, a przejazdem kolejowym. Pokonuje ją przykładowy dolmusz w relacji Aydin - Kuşadası. W tym przypadku Mercedes-Benz Sprinter. To model dominujący na tej trasie. 5.08.2021.

Lokalizacja muzeum parowozów (czerwony znacznik) w Çamlık na mapie Google. Widać także nadmorski kurort Kuşadası i pobliski Selçuk. Źródło: Google Maps.

Çamlık, przejazd kolejowy, obok którego zlokalizowana jest stacja TCDD. Przejeżdża przez niego dolmusz Mercedes-Benz Sprinter. Wykonuje on kurs w relacji Kuşadası - Aydin. Warto zwrócić uwagę na ilość różnych oznaczeń i zabezpieczeń, które oprócz szlabanów zamontowano na przejeździe, np. elastyczne słupki blokujące. Nawierzchnia i układ torów dodatkowo wymuszają powolną jazdę. Kiedy pojazd ten dojechał do nas, doszło do dość komicznej sytuacji. Żona poprawiając włosy podniosła rękę do góry. Wtedy Mercedes zatrzymał się. To samo zrobił kierowca jadącego w przeciwną stronę dolmusza (Aydin -  Kuşadası, także Mercedes Sprinter). To była mega natychmiastowa reakcja, a my nie chcieliśmy zatrzymywać żadnego pojazdu. 5.08.2021.

Mapa Kuşadası. Czerwony znacznik wskazuje lokalizację głównego dworca autobusowego, czyli otogaru. Źródło: Google Maps.

Mapa Kuşadası. Czerwony znacznik wskazuje lokalizację dworca dolmuszy, czyli Dolmuş Durağı. Źródło: Google Maps.

Dolmuş Durağı w Kuşadası. Tu dolmusze międzymiastowe zaczynają i kończą trasę lub mają przystanek przelotowy. Na zdjęciu najpopularniejsza marka dolmusza, czyli Karsan. Z tego miejsca dojedziemy do muzeum parowozów w Çamlık. Czerwiec 2019. Źródło: Google Street View.

W przypadku podróżowania dolmuszami z miejscowości Selçuk do muzeum kolei, na miejscowym otogarze należy wybrać pojazd zmierzający do Gökçealan. Zazwyczaj mają one za szybą informację, że jadą przez Çamlık, obok Tren Müzesi. W Selçuku można przesiąść się z mikrobusów jadących z innych miejscowości, np. z Izmiru, czy z nadmorskiego Özdere, gdzie biura podróży z Polski również oferują wypoczynek. W przypadku przejazdu przez Çamlık główną drogą nr D550, o lokalizacji muzeum informuje ustawiony przy ulicy mały parowóz. Dolmusz w relacji Selçuk – Gökçealan skręci bezpośrednio pod wejście do muzeum.

Karsan J9 Premier na otogarze w miejscowości Selçuk. Właśnie zakończył on kurs z Gökçealan, przejeżdżając obok muzeum w Çamlık. Przy okazji warto zwrócić uwagę na różne elementy ozdobne wprowadzone na dolmuszu. Między innymi na przedniej ścianie logotyp Audi, a na kołach charakterystyczne srebrne kołpaki z dość mocno odstającym elementem środkowym. Raczej nie ułatwia on dojeżdżania do krawężników. Takie dość oryginalne kołpaki widziałem na wielu mikrobusach w rejonie Kuşadası. 5.08.2021.

Zbliżenie na powyższego Karsana J9 Premier, który przyjechał z miejscowości Gökçealan. Na szybie przyczepiona informacja, że jedzie przez Çamlık, obok muzeum kolei. 

Jeden z eksponatów muzeum kolei w Çamlık stoi jako pomnik przy drodze D550. To mały, wąskotorowy parowóz Henschel Bt z roku 1918. Przystosowany do rozstawu szyn 600 mm. Uznawany jest za najbardziej charakterystyczny parowóz wąskotorowy w Turcji. Więcej informacji o tej ciekawej maszynie zamieszczę w oddzielnym wpisie. Lipiec 2019. Źródło: Google Street View.

Do muzeum parowozów w Çamlık można także dojechać pociągiem tureckich kolei TCDD. Stacja Çamlık znajduje się około 600 m od wejścia. Pociągi są klimatyzowane i zapewniają wygodny dojazd także z odleglejszych rejonów Turcji, np. z Denizli i Isparty. Bliskie relacje to Izmir i Aydin. Pociągi niestety nie kursują zbyt często. Rozkład do sprawdzenia pod tym linkiem. Więcej odjazdów jest w relacji Izmir (różne stacje) – Selçuk, która obsługiwana jest także przez İZBAN, czyli system kolei podmiejskiej miasta Izmir i jego obszaru metropolitalnego. Tu link do strony. Odległość pomiędzy dworcem kolejowym w Selçuku, a tamtejszym otogarem jest mała, około 5 minut pieszo.

Stacja Çamlık. Jest ona około 600 m od muzeum kolei. 5.08.2021.

Çamlık Buharlı Lokomotif Müzesi jest otwarte codziennie od 8:30 do 17:30, a w weekendy do godziny 19:00. Na jego terenie znajduje się kawiarnia, w której można zamówić śniadanie. Wstęp do muzeum to koszt 20 lir na osobę.

Fragment muzeum w Çamlık. Taki widok zobaczymy bezpośrednio przy wejściu. Eksponaty rozstawiono na dużym obszarze, pośród zieleni. 5.08.2021.

Po dotarciu do muzeum pewnym problemem może okazać się wejście na jego teren. Przy okienku kasy zawieszono duży dzwon. Należy dość mocno w niego uderzać i czekać cierpliwie. Obsługa przemieszcza się po obiekcie i tylko głośne dzwonienie poinformuje o naszej obecności.

W dalszej części relacji z muzeum kolejowego w Çamlık przedstawię jego historię oraz rozpocznę prezentację poszczególnych eksponatów. Warto jeszcze podkreślić, że w placówce tej znajduje się największa kolekcja parowozów w Turcji i jedna z największych porównując z muzeami europejskimi.