Trolejbusy we Lwowie (8) – LAZ (ЛАЗ) E183

 

Po prezentacji starego modelu trolejbusu LAZ (tu link), pora na coś nowszego. W sumie wówczas, czyli w roku 2013 najnowszego. 

To produkt ukraiński i miejscowy, bo ze Lwowa. Niskopodłogowy LAZ E183. Lwowskie Zakłady Autobusowe wytwarzały takie trolejbusy seryjnie w latach 2006 – 2013. Łącznie powstało blisko 300 egzemplarzy. Trafiły one w większości do przewoźników ukraińskich (najwięcej do Doniecka, aż 70 sztuk). Natomiast 14 pojazdów sprzedano do Bułgarii (Stara Zagora i Pazardżik). 

Przedsiębiorstwo LvivElectroTrans (Львівелектротранс) w latach 2006 – 2008 stało się użytkownikiem 11 trolejbusów LAZ E183, które oznaczono w przedziale 100 – 110. W roku 2012 przewoźnik wzbogacił się o jeszcze jeden taki pojazd. Otrzymał on nr 113. To rocznik 2007, dawny egzemplarz testowy, który sporo czasu spędził w rosyjskim Petersburgu. 

W trakcie naszego wyjazdu do Lwowa, w roku 2013 udało mi się udokumentować jedynie jednego przedstawiciela modelu E183. Jego stan wizualny był bardzo zły. Odrapane nadwozie reklamujące Euro 2012 i od razu zwracający uwagę brak elementu ściany przedniej.

To pierwszy lwowski LAZ E183. Otrzymał on numer taborowy 100. Poniższe zdjęcia przedstawiają go w trakcie postoju na pętli Uniwersytet. Obsługiwał wówczas linię nr 10.

Trolejbus LAZ E183 nr 100 na pętli Uniwersytet. Przed nim autobus MAN NL202 o rejestracji 
ВС 8916 СВ, który obsługuje linię 2A. To rocznik 1995, w latach 2006 - 2010 eksploatowany przez MPK Kielce pod oznaczeniem 343. 29.04.2013.

Zbliżenie na przód LAZ-a nr 100. 

Z dostępnych w Internecie informacji wynika (na podstawie Transphoto.org), że w 2019 roku LAZ E183 nr 100 został wycofany z eksploatacji, stając się między innymi źródłem części dla trolejbusu nr 105. Na początku roku 2024 został skasowany.

To samo źródło podaje, że obecnie we Lwowie jest jeszcze eksploatowanych sześć LAZ-ów E183 (nr 104, 105, 107, 109, 110 i 113). Dodatkowo na stanie przewoźnika pozostają dwa niesprawne egzemplarze (nr 103 i 108).

Według źródeł internetowych wciąż czynny jest LAZ E183 nr 110 z 2008 roku. Tu w trakcie obsługi linii 13 na ul. Zernowa. Październik 2011. Źródło: Google Street View.

Trolejbusy LAZ (ЛАЗ) E183 zostały sprzedane również do Bułgarii. Na zdjęciach jeden z ośmiu egzemplarzy, które trafiły do miasta Pazardżik. Pojazd nr 27 (rocznik 2013) w trakcie postoju na pętli przy dworcu kolejowym. Kwiecień 2023. Źródło: Google Street View.

Tak kończę serię wpisów o lwowskich trolejbusach. Być może za jakiś czas jeszcze do nich powrócę, ale będą to już tylko materiały udostępnione przez Google w ramach usługi Street View.  

Nasz wyjazd do Lwowa w 2013 roku zaowocował wykonaniem dość sporej ilości zdjęć także innym środkom transportu. Dlatego już niedługo rozpocznę serię poświęconą tamtejszym autobusom.

Link do pierwszego wpisu o lwowskich trolejbusach.

Na lotnisku w Izmirze

 

Po krótkim reportażu dotyczącym lotniska w Pyrzowicach - Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice im. Wojciecha Korfantego (tu link do tego materiału), zgodnie z obietnicą, zapraszam do Izmiru.

İzmir Adnan Menderes Airport to jedno z większych lotnisk w Turcji. Mieści się ono w miejscowości Menderes, w odległości około 24 kilometrów od centrum Izmiru. Korzystają z niego głównie tureccy przewoźnicy: Turkish Airlines, Pegasus i SunExpress. Regularnie pojawiają się tam także maszyny zagranicznych linii, jak np. Iran Aseman Airlines w obsłudze rejsu z i do Teheranu, czy Azerbejdżan Airlines w relacji z i do Baku. W sezonie turystycznym ruch znacznie wzrasta i lądują czarterowe maszyny. 

My dotarliśmy tam na pokładzie Boeinga 737-800 linii Ryanair (a w zasadzie w tym przypadku jako Buzz) o rejestracji SP-RKD. Czarter z Katowic. 3 sierpnia 2021.

Podobnie, jak na lotnisku w Pyrzowicach, starałem się udokumentować pracę tego portu. Poniżej kilka wykonanych wówczas zdjęć. Najciekawszą maszyną był bez wątpienia rosyjski Iljuszyn IŁ-76MD. Niestety ustawiony dość daleko. Inny rarytas to samolot z Białorusi. Na kraj Łukaszenki już wówczas nałożono unijne sankcje ograniczające ruch lotniczy (na podstawie rozporządzenia Rady UE (WE) NR 765/2006 wprowadzającego zakaz przelotów przez przestrzeń powietrzną Unii Europejskiej i zakaz lądowania na lotniskach w UE dla wszystkich białoruskich przewoźników lotniczych), więc zobaczenie na żywo maszyny linii Belavia nie było zbyt łatwe. 

Na dużym zoomie i przez zabrudzone okno samolotu. Maszyna, którą nie jest łatwo sfotografować. Wojskowy, transportowy Ił-76MD z 224. Jednostki Lotniczej rosyjskiej armii. To samolot o rejestracji RA-78818. Za nim stoi drugi egzemplarz o nieustalonej rejestracji. Wówczas agresja kraju Putina na Ukrainę nie osiągnęła jeszcze obecnych rozmiarów i rosyjskie samoloty wojskowe pojawiały się w krajach NATO. W tym przypadku ma to związek z pożarami lasów, które w wakacje 2021 pustoszyły Turcję. Rosja również pomagała w ich gaszeniu, a transportowce dowoziły niezbędny sprzęt. 3.08.2021.

Znowu duży zoom przez samolotowe okno. Zgrupowany tabor do obsługi naziemnej samolotów. To sprzęt firmy Havaş. Na pierwszym planie kilka zielonych autobusów Contrac Cobus 3000. W trakcie naszego pobytu na lotnisku nie były one wykorzystywane. Przewoźników, którzy nie korzystali z rękawów swoimi Cobusami obsługiwała firma TGS (Turkish Ground Services). 3.08.2021.

Nim do naszego samolotu podstawiono schody, obok ustawiła się taka amerykańska ciężarówka. Cysterna International serii S. Niestety nie udało się jej sfotografować w całości. Ta rodzina pojazdów była produkowana w latach 1977 - 2001. W dali widoczny Ił-76MD, a po lewej stronie zielone autobusy z firmy Havaş. 3.08.2021. 

Tą maszyną przylecieliśmy z Katowic: Boeing 737-800 o rejestracji SP-RKD linii Buzz (malowanie Ryanair). Rocznik 2016. Pasażerowie wysiadają na płytę lotniska, aby przesiąść się do podstawionych tuż obok autobusów firmy TGS. Idealna okazja do robienia kolejnych zdjęć. Celem tego jest pokazanie małego pojazdu (z TGS), który był wówczas podpinany do samolotu. To przyczepka produkcji firmy TLD. Jej funkcja to zasilacz naziemny. 3.08.2021.

Contrac Cobus 3000 nr 53 z firmy TGS (Turkish Ground Services) oczekuje na pasażerów lotu nr FR5217 z Katowic do Izmiru. Po lewej stronie fragment identycznego autobusu oznaczonego numerem taborowym 69. 3.08.2021.

Contrac Cobus 3000 nr 69 z firmy TGS wiezie pierwszą turę pasażerów lotu z Katowic. 3.08.2021.

Dokumentacja przez przyciemniane szyby Cobusa nr 53, a dodatkowo o tej porze dzień już się kończył. Po lewej stronie pasażerów z Katowic do budynku terminala wiezie Cobus nr 69. Za bliżej nieokreślonym zestawem cysterną pochodzącej z Azerbejdżanu paliwowej firmy Socar, stoi Airbus A319-100 ACJ z Global Jet Luxembourg. Rocznik 2009. Jego rejestracja to M-RBUS. Wówczas maszyna miała dłuższy postój w Izmirze. 

Jeszcze raz widok na cysternę firmy Socar i odpoczywającego Airbusa nr M-RBUS. Jak podaje portal AzerNews, firma Socar paliwo na tureckie lotniska dostarcza już od roku 2013, początkowo tylko dla linii Pegasus. Baza w Izmirze działa od stycznia 2021. 

Do jednego z wielu rękawów izmirskiego lotniska stoi podstawiony Boeing 737-800 o rejestracji
TC-SPE tureckiego przewoźnika SunExpress. To rocznik 2008. Niestety nie wiem, jaką relację maszyna ta wówczas obsługiwała. Obecnie (przełom stycznia i lutego 2024) jej stałym zadaniem jest latanie do Niemiec, głównie do Düsseldorfu (był też Lipsk i Berlin), z kierunków tureckich Antalya, Gaziantep i Samsun. Obok stoi autobus Contrac Cobus 3000 nr 88 z firmy TGS. 3.08.2021.

Contrac Cobus 3000 nr 88 ustawiony obok niewidocznego na tym zdjęciu Boeinga TC-SPE linii SunExpress. W tle Airbus M-RBUS. 3.08.2021.

Ta maszyna nad krajami Unii Europejskiej wówczas latać nie mogła. Boeing 737-86Q(WL) o rejestracji EW-438PA białoruskich linii Belavia. Czarter z i do Mińska. To rocznik 2003. Pierwotnie samolot użytkowany przez Air Berlin. Obecnie pod rejestracją 9H-GEF lata dla włoskich linii Aeroitalia. Na przełomie stycznia i lutego 2024 maszyna obsługiwała głównie krajowe loty z rzymskiego lotniska imienia Leonardo da Vinci w miejscowości Fiumicino (około 20 km od centrum Rzymu, główny włoski port lotniczy). Jej najczęstszym celem było sycylijskie Palermo. Latała też do Mediolanu i Alghero (Sardynia). Jedyny międzynarodowy wyjątek to rejs do Bacău w Rumunii. 3.08.2021.

Zestaw cysterna paliwowa i ciągnik Mercedes-Benz 2034. Niestety nie ustaliłem tego dostawcy paliwa. Obok odstawione wózki z bagażami. 3.08.2021.

Oprócz popularnych na wielu lotniskach Cobusów, po płycie izmirskiego portu jeżdżą także takie małe, tureckie autobusy. To Isuzu Novo Apron z firmy TGS. Pojazd otrzymał nr 41. 3.08.2021.

Wracaliśmy do Polski tydzień później, 10 sierpnia 2021. Wówczas także fotografowałem na lotnisku. Będzie to temat drugiego wpisu z İzmir Adnan Menderes Airport.

Materiał z innego tureckiego lotniska (w miejscowości Antalya) pod tym linkiem.

Dni NATO 2022 Ostrawa (2) – Volaris i inne samoloty cywilne

 

Wracam do relacji z Dni NATO, które odbyły się 17 i 18 września 2022 na terenie lotniska Mošnov w rejonie Ostrawy (Ostrava Airport). 

Zaprezentowałem już cywilne samoloty ustawione przy hangarze firmy JOB AIR Technic. Tu link do tego materiału. Zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią, teraz zajmę się niewojskowymi maszynami stojącymi po drugiej stronie lotniska. Wśród nich wyróżniały się dwa samoloty dla meksykańskich linii lotniczych Volaris. 

To Airbusy A321neo. Można było je oglądać z bliska, ale bez bezpośredniego podchodzenia do pojazdów – płot odgradzał je od tłumów odwiedzających tę imprezę.

Pierwsza z maszyn otrzymała rejestrację XA-YAA. Był to fabrycznie nowy samolot z 2022 roku. Wyprodukowano go z przeznaczeniem dla rosyjskich linii S7 - Siberia Airlines. Dostał nawet charakterystyczne zielone malowanie tego przewoźnika. Atak Rosji na Ukrainę i związane z tym sankcje sprawiły, że Airbus ten do planowanego użytkownika nie trafił. Obecne barwy meksykańskiego Volarisa na samolot zostały nałożone w Mošnovie. 

W trakcie tworzenia tego wpisu (marzec 2023), Airbus A321neo o rejestracji XA-YAA był regularnie eksploatowany przez linie Volaris. Jego macierzysty port lotniczy to miasto Meksyk (Mexico City), z którego wykonywał loty wyłącznie wewnątrzkrajowe. Latał do: Acapulco, Chihuahua, Cancún, San José del Cabo, Guadalajara, Tijuana, La Paz, Mérida i Monterrey.

Druga maszyna linii Volaris pokazana na podostrawskim lotnisku to Airbus A321neo o rejestracji XA-VSC. Również rocznik 2022.

Historia taka sama, jak opisanej powyżej maszyny – pierwotne przeznaczenie dla rosyjskich linii S7 - Siberia Airlines. Do Meksyku samolot dostarczono w lutym 2023 i obecnie nie jest jeszcze eksploatowany liniowo.

Volaris jest tak zwaną tanią linią lotniczą. Powstała w roku 2005. Według portalu Planespotters.net, Volaris użytkuje obecnie aż 108 samolotów. Wszystkie to Airbusy z rodziny A319, A320 i A321. 

Volaris posiada także dwie spółki zależne w innych krajach: Volaris Costa Rica (flota 5 Airbusów) i Volaris El Salvador (flota licząca 2 Airbusy A320).

Samoloty Airbus A321neo w malowaniu meksykańskich linii lotniczych Volaris (nr XA-YAA
i XA-VSC) ustawione na terenie Ostrava Airport w trakcie Dni NATO 2022. 17.09.2022.

Tłumy zwiedzających przemieszczały się przez teren ekspozycji Dni NATO 2022. Znacznie utrudniało to fotografowanie pokazanych pojazdów. W tle Airbusy dla linii Volaris. 17.09.2022.

Obok nowych samolotów przeznaczonych dla Meksyku stała maszyna z 1987 roku. To Boeing 737-306, który obecnie już nie lata, ale jest wciąż użytkowany. Pełni funkcje dydaktyczne w trakcie szkoleń organizowanych przez holenderską firmę RESQTEC Aircraft Recovery. Tematyka szkoleń to odzyskiwanie statku powietrznego – ratownictwo lotnicze w każdym scenariuszu niesprawności samolotu. 

Takie szkolenia RESQTEC Aircraft Recovery przeprowadza w Amsterdamie i Ostrawie. Przykładowa informacja ze strony internetowej firmy: „Najnowocześniejsze centrum szkoleniowe RESQTEC Aircraft Recovery Center w Ostrawie w Czechach zapewnia doskonałe warunki do praktycznego szkolenia w zakresie odzyskiwania statków powietrznych. We współpracy z naszym partnerem, lotniskiem w Ostrawie, stworzyliśmy realistyczne środowisko szkoleniowe z doskonałym zapleczem do szkolenia dowolnego scenariusza odzyskiwania niesprawnego statku powietrznego”.

Opisywany Boeing jako fabrycznie nowy latał dla holenderskich linii KLM Royal Dutch Airlines (pod oznaczeniem PH-BDK). U przewoźnika tego pozostał do roku 2008 trafiając następnie do słowackiego Air Slovakia, gdzie otrzymał rejestrację OM-ASE. Co ciekawe, na przełomie lat 2009 i 2010 samolot ten był wypożyczony do albańskich linii Albanian Airlines.

Linie Air Slovakia zakończyły działalność w 2010 roku. Niestety nie znalazłem informacji, kiedy OM-ASE stał się własnością firmy RESQTEC Aircraft Recovery. Przypuszczalnie miało to miejsce około 2012 – 2015 roku.

Obecne malowanie szkoleniowego Boeinga to barwy nieistniejących linii Albanian Airlines (zawieszenie działalności w roku 2011). 

Ustawiony obok maszyn przeznaczonych dla linii Volaris samolot szkoleniowy. Jego zadanie to bycie usuwanym z pasa startowego lub innych rejonów lotniska. To Boeing 737-306 o dawnej rejestracji
OM-ASE. Obecny użytkownik maszyny to firma RESQTEC Aircraft Recovery. Maszyna prezentuje barwy nieistniejących od wielu lat linii Albanian Airlines. 17.09.2022.

Ostrawskie lotnisko w trakcie trwania Dni NATO realizowało także planowe połączenia pasażerskie. Udało mi się wówczas udokumentować lądujący samolot Polskich Linii Lotniczych LOT. Był to Bombardier Q400 o rejestracji SP-EQE. Rocznik 2012.

Pierwotnie latał dla linii Eurolot, a po zakończeniu przez nie działalności, od roku 2015 zaczął obsługiwać połączenia wykonywane przez LOT. Na Dni NATO w dniu 17.09.2022 przyleciał jako rejs nr LO501 z Warszawy do Ostrawy. Przelot ten trwał 46 minut (za portalem Flightradar24). 

Przed rejsem do Ostrawy, Bombardier nr SP-EQE wykonał lot z Warszawy do Pragi i powrotny. Natomiast dzień 17 września rozpoczął porannym przelotem z Rzeszowa (tam nocował) do stolicy. Po powrocie z Ostrawy do Warszawy, tego samego dnia wykonał kolejny lot. Tym razem do Gdańska (LO3815), a stamtąd do Rzeszowa (LO3515) i powrotny do Gdańska (LO3516), gdzie nocował. Następnego dnia (niedziela, 18.09.2022) obsłużył lot z Gdańska do Lublina (LO3519) i powrotny (LO3520). 

Generalnie maszyna LOT-u, którą udokumentowałem w trakcie Dni NATO 2022 była wówczas dość intensywnie eksploatowana. W późniejszym czasie latała także z Warszawy do Krakowa, Wrocławia, Rygi, Lublina, Poznania, Budapesztu i Wiednia. W niektórych przypadkach kilkukrotnie. 

Bombardier SP-EQE pośród taboru LOT-u wyróżniał się charakterystycznym malowaniem – zielone pasy, które były elementem reklamy Podkarpacia.

Co ciekawe, opisywany samolot był jednym z pięciu ostatnich przedstawicieli tego modelu eksploatowanymi przez LOT. Z siatki połączeń popularne Dashe (pierwotna nazwa tej rodziny samolotów to De Havilland Canada Dash 8; w roku 1988 De Havilland Canada został przejęty przez Boeinga, a w 1992 przez Bombardiera) zniknęły do końca 2022 roku. Były to ostatnie samoloty śmigłowe we flocie narodowego polskiego przewoźnika. Od roku 2023 w eksploatacji pozostają już tylko maszyny odrzutowe.

Więcej materiałów dotyczących samolotów De Havilland Canada pod tym linkiem.

Jeden z ostatnich eksploatowanych przez LOT samolotów śmigłowych. Bombardier Q400, czy jak kto woli Bombardier DHC-8-402Q Dash 8 o rejestracji SP-EQE ląduje w Ostrawie kończąc lot LO501 z Warszawy. 17.09.2022.

W trzeciej części relacji z Dni NATO 2022 pokażę samoloty, których na co dzień nie ogląda się. Na pewno nie z bliska. To duże maszyny transportowe, których kilka sztuk zademonstrowano na lotnisku Mošnov.