Ponownie zapraszam do Szwecji, a dokładniej do Göteborga. Pierwszy materiał dotyczący rejsów po tamtejszym Archipelagu Południowym dostępny jest pod tym linkiem.
Na początek kolejne zdjęcia tamtejszych promów i innych statków.
Prezentowany już we wcześniejszym wpisie prom Fröja na terenie przystani Saltholmen. Za ponad godzinę obsłuży on kurs linii 283 do Brännö Rödsten. 3.05.2024.
Przystań Saltholmen. Promy Vesta i Skarven mają przerwę w obsłudze pasażerów. Przed nimi widoczne słupki z podanymi numerami stanowisk (np. C5). Oznaczenia te są wyświetlane na elektronicznej tablicy bieżących odjazdów oraz w aplikacji ToGo. 3.05.2024. Vesta to rocznik 1998. Ma ona mocny kadłub ze stali odpornej na lód, dzięki czemu może być eksploatowana nawet podczas surowych, mroźnych zim. Powstała w Norwegii (Båtservice Holding w Mandal). To już druga obsada nazwy Vesta w Styrsöbolaget. Pierwszy taki prom był eksploatowany w latach 1937 - 1995, obecnie pod imieniem Rex można zobaczyć go w Sztokholmie. Prom Skarven to 1981 rocznik. Konstrukcja aluminiowa, dlatego na Archipelagu Południowym jest wykorzystywany głównie w trakcie letniego rozkładu jazdy. Pierwotnie na górnym pokładzie miał kawiarnię, która została zlikwidowana po rozpoczęciu eksploatacji nowej Ylwy w 1989 roku.
Zbliżenie na prom Skarven. 3.05.24.
Zbliżenia na prom Vesta. 3.05.24.
Przystań Saltholmen. Przerwę w obsłudze pasażerów ma także szybki katamaran Rivö. Rocznik 2010. Jego prędkość przy pełnym obciążeniu wynosi 28,5 węzła. Dla porównania, maksymalna prędkość Skarvena to 13,5 węzła. Bliźniacza jednostka to prom Valö, który we wcześniejszym wpisie został zaprezentowany w formie dynamicznej.
Obok promu Rivö cumował statek turystyczny Lyrön z firmy Börjessons. Nie jest on dostępny w ofercie transportu publicznego Västtrafik. To statek czarterowy, wynajmowany np. do rejsów po Archipelagu Południowym. Rocznik 1973, modernizacja 2006 - 2013. Prędkość maksymalna 19 węzłów, pojemność max. 148 pasażerów. 3.05.2024.
Szybki katamaran Valö jako linia 281 do Vrångö pokonuje odcinek pomiędzy Saltholmen i Köpstadsö. 3.05.2024.
Widok z promów obsługujących Archipelag Południowy to oprócz piękna przyrody i charakterystycznej skandynawskiej architektury także różnego rodzaju duże statki, które przepływają rzeką Göta lub cumują w tamtym rejonie. Tu wycieczkowiec AIDAluna (rocznik 2009), a obok statek towarowy Freesia Seaways armatora DFDS (rocznik 2005). Ten drugi stale obsługuje trasę do Immingham w Anglii, przewożąc np. ciężarówki i kontenery ISO. 3.05.2024.
Z cieśniny Kattegat do rzeki Göta właśnie wpłynął kontenerowiec Beate. Rocznik 2005. Pływa on pod niemiecką banderą dla duńskiej firmy Unifeeder.
Charakterystyczne dźwigi z portu w Göteborgu. Ze względu na swój kształt nazywane żyrafami.
Charakterystyczne dla archipelagu skałki, a w tle kontenerowiec Penang Bridge. Rocznik 2009 pływający pod banderą Panamy.
Archipelag Południowy regularnie mijają także wielkie promy. Tu Stena Danica rozpoczynająca właśnie rejs do duńskiego Frederikshavn.
Silvertärnan, czyli tłumacząc Srebrna Gwiazda, jako linia 282 w skróconej wersji z Styrsö Tången (pełna trasa z Brännö Husvik) do Saltholmen zbliża się do przystani Asperö Östra. 3.05.2024. Prom ten powstał w 1986 roku. Ma wzmocniony aluminiowy kadłub, który pozwala również na rejsy po oblodzonym szlaku wodnym.
Tuż obok przystani promowej Saltholmen cumują liczne małe łodzie, żaglówki. Teren ten jest ogólnodostępny. Można także spacerować po tamtejszych skałkach. Miejscowi przyjeżdżają tam na kąpiele słoneczne. Wodne oczywiście także. 3.05.2024.
Widok z promu Ylva na tor wodny pomiędzy wyspami Asperö i Rivö. 3.05.2024.
Prom Fröja jako linia 283 do Brännö Rödsten kilka minut wcześniej wypłynął ze Saltholmen i zbliża się do pierwszego przystanku - Asperö Östra. 3.05.2024.
Archipelag Południowy znajduje się w tej samej strefie biletowej Västtrafik, co całe miasto Göteborg i kilka okolicznych miejscowości. To strefa A. Najkorzystniejszym rozwiązaniem jest zakup biletu 24 godzinnego za 115 koron (około 42 zł). Pozwala on na nieograniczoną ilość przejazdów w strefie A autobusami, tramwajami i promami. Jeżeli planujemy dłuższy pobyt, to warto kupić bilet 3-dniowy za 230 koron (około 84 zł). Nie ma biletu na 48 godzin.
Ewentualnie można zdecydować się na bilety jednorazowe za 36 koron (około 13 zł). Taki bilet jest ważny przez 90 minut.
Bilety można kupować w stacjonarnych punktach sprzedaży, w pojazdach (bilet zostaje zapisany na karcie płatniczej – jedna karta, jeden bilet) oraz korzystając z bezpłatnej aplikacji ToGo. Osobiście polecam to ostatnie rozwiązanie. Bilety przez aplikację kupujemy szybko (ważne, aby jeszcze przed wyjazdem do aplikacji podpiąć kartę płatniczą/kredytową) i cały czas mamy podgląd na informację, jaki czas pozostał do końca ważności biletu. Aplikacja ma też wiele przydatnych funkcji, np. podaje bieżące odjazdy z najbliższego przystanku. Po wybraniu danego kursu, wyświetla się cała jego trasa z podanymi godzinami. To rozwiązanie jest szczególnie przydatne, np. w trakcie podróży po archipelagu.
Przykładowe screeny aplikacji ToGo dla połączeń w sieci Västtrafik. Po lewej bieżący rozkład wybranego rejsu linii 283 do Brännö Rödsten. Po prawej ekran kupowania biletów - wybrana opcja dobowego na strefę A za 115 koron.
Bezpośredni dojazd z centrum miasta do przystani promowej Saltholmens Brygga zapewnia kończąca trasę w jej pobliżu linia tramwajowa nr 11 (w okresie letnim jest tam także wydłużana linia nr 9). Można także dojechać autobusem linii 114 z pętli Brunnsparken.
Miasto Göteborg pojawi się w Blogu Transportowym jeszcze wiele razy. Na pewno powrócę do tematu promów pływających w ramach komunikacji miejskiej. Będą to np. jednostki obsługujące centrum miasta.
Blog Transportowy na YouTube, czyli kanał Lukaszwo – Transport Movies w maju 2024 wzbogacił się o pięć nowych nagrań. Jedno 4K oraz cztery krótkie filmiki typu „shorts”. Tematyka wodna, autobusowa, kolejowa i tramwajowa.
Film przedstawiający prom Valö, który jako linia 281 dopływa do końcowego przystanku Saltholmens Brygga jest już znany stałym czytelnikom bloga. Był on częścią większego materiału o rejsach po Archipelagu Południowym (tu link do tego wpisu).
Fragment filmu. Prom Valö.
Niesamowite miejsce, niepowtarzalny klimat Skandynawii. Bardzo polecam wycieczkę w tamten rejon Szwecji. Nagrywałem 3 maja 2024.
Pozostając w temacie Szwecji, zapraszam do Göteborga, na spotkanie z tamtejszymi kultowymi tramwajami Hägglund. Te oznaczone jako M29 wagony wciąż dość licznie kursują po mieście, obsługując różne linie. Poniższe nagranie wykonałem na Vasagatan w dniu 2 maja 2024. Na linii nr 2 jadą wagony 825 i 836.
Zdjęcie to link do filmu Shorts - Hägglund M29 nr 825 i 836.
Remise - Verkehrsmuseum der Wiener Linien jest miejscem stałego pobytu wyjątkowego wiedeńskiego przegubowca. To ÖAF-Gräf & Stift GU230/54/59/3. Stanowi on część sporej kolekcji historycznego taboru transportu publicznego. Już za jakiś czas rozpocznę serię wpisów prezentujących zbiory tego ciekawego muzeum. 21 czerwca 2023.
Zdjęcie to link do filmu Shorts - ÖAF-Gräf & Stift GU230/54/59/3.
W maju 2024 zamieściłem również krótkie nagranie z Polski. Należący do MPK Kraków autobus Karsan Jest+ nr PA101 przejeżdża przez przebudowywaną ul. Kocmyrzowską, obsługując nową trasę 180 w relacji Grębałów - Os. Na Stoku. Krakowski przewoźnik posiada łącznie dwa takie pojazdy. 12 marca 2024.
Zdjęcie to link do filmu Shorts - Karsan Jest+ z MPK Kraków.
Ostatnia z majowych nowości to deszczowe nagranie z czeskiego Bohumina. Teren lokomotywowni, manewry parowozu 464.202 „Rosnička“. 23 września 2023.
Zdjęcie to link do filmu Shorts - parowóz 464.202 „Rosnička“ w trakcie ulewy.
Ostatnie z powyższych nagrań powstało w trakcie Dnia Kolei 2023. Pierwsza część relacji dotyczącej tej ciekawej imprezy transportowej jest dostępna pod tym linkiem.
Göteborg jest drugim co do wielkości miastem Szwecji. Obecnie zamieszkuje go ponad 607 tysięcy mieszkańców (cała aglomeracja szacowana jest na ponad milion mieszkańców). Położony jest u ujścia rzeki Göta do Kattegat (cieśnina między Półwyspem Jutlandzkim – Dania, a Półwyspem Skandynawskim - Szwecja).
Miasto to nie jest popularnym celem wyjazdów turystycznych, choć dojazd do niego jest bardzo dobry, szczególnie w opcji lotniczej z Polski. Dzięki temu np. oferta hotelowa okazuje się być znacznie atrakcyjniejsza cenowo, niż w sąsiedniej Danii. Tradycyjne zwiedzanie to na pewno obowiązkowe Muzeum Sztuki (Göteborgs Konstmuseum). Małe, ale z obrazami takich sław, jak np. Van Gogh, Monet, czy Renoir. Fanów marki Volvo na pewno przyciągnie ekspozycja historycznych pojazdów, zlokalizowana w pobliżu słynnego parku rozrywki Liseberg. Każdy na pewno coś znajdzie dla siebie, bo różnego rodzaju atrakcji jest w tym mieście sporo.
W tym wpisie zajmę się atrakcją Göteborga, która nie jest zbyt rozpowszechniona, a zawiera w sobie kwintesencję Skandynawii. To Södra Skärgården, czyli po polsku Archipelag Południowy. Tworzy go kilka wysp, zamieszkałych lub nie. To np. Asperö, Brännö, Donsö, Köpstadsö, Styrsö, Vargö i Vrångö. Jedną z ich cech charakterystycznych jest zakaz ruch samochodów. Można się przemieszczać np. rowerem, choć ze względu na wielkość wysp najpopularniejsze są podróże piesze.
Jak dostać się na Södra Skärgården? Z pomocą przyjdzie nam Västtrafik. To odpowiednik polskich zarządów transportu. W tym przypadku jest to jednostka organizująca transport publiczny w zachodniej Szwecji. W ramach komunikacji miejskiej Göteborga kursują autobusy, tramwaje i promy. Te ostatnie, obsługując numerowane linie zapewniają dojazd do zamieszkanych wysp Archipelagu Południowego.
Główną przystanią, która obsługuje archipelag jest Saltholmen. Pełna nazwa przystanku to Saltholmens Brygga. Swoją końcówkę mają tam cztery linie promowe: 281 do Vrångö, 282 do Brännö Husvik, 283 do Brännö Rödsten oraz 284 do Stora Förö.
Niektóre kursy promów są wydłużane do centrum Göteborga, do przystani Stenpiren. Rejs taki trwa 38 minut (z Saltholmens Brygga do Stenpiren z postojem w Lindholmspiren). Z informacji podawanych na stronie przewoźnika (Styrsöbolaget) wynika, że w sezonie zimowym (taki obowiązywał w trakcie pisania tego tekstu – maj 2024, ważność 10.12.2023 – 2.06.2024) rejsy pomiędzy centrum miasta, a archipelagiem odbywają się rzadko (jedna para dla danej linii), a w sezonie letnim zwiększana jest ich ilość. Opcja wydłużania rejsu nie dotyczy linii 284, która zawsze kończy trasę w Saltholmens Brygga i pływa najrzadziej ze wszystkich – tylko trzy razy dziennie. W okresie styczeń – marzec wyspa Förö w ogóle nie była obsługiwana.
W dni robocze do obsługi linii 284 przypisano prom Fröja. W soboty i niedziele płyną tam Silvertärnan i Valö. Ten drugi prom to jednostka dużej prędkości, co uwzględnia rozkład. Całą trasę pokonuje on w 26 minut, a zwykły prom potrzebuje na to 42 minuty. W rozkładzie zawarto informację, że w przypadku dużej ilości lodu, w rejs zamiast Valö wyruszy zwykły prom. Związane jest to z konstrukcją tej szybkiej jednostki.
Linia 283 ma znacznie wyższą częstotliwość kursów, około jednego na godzinę w dzień roboczy, a w porannym szczycie odstęp między dwoma kolejnymi rejsami wynosi tylko 39 minut. Czas całego rejsu (z i do Saltholmens Brygga) to około 40 – 50 minut (w zależności od promu i pory dnia). Linia 283 obsługuje dwa przystanki pośrednie na wyspie Asperö: Asperö Östra (przystanek przesiadkowy, wspólny dla linii 281, 282 i 283, nie wszystkie kursy z niego korzystają) i Asperö Norra (naprzeciw niezamieszkanej wyspy Rivö, korzysta z niego tylko 283).
Ze względu na czas rejsu i częstotliwość kursów, linia 283 jest bardzo dobrym wyborem na krótkie zwiedzanie Archipelagu Południowego. Widoki wspaniałe – typowa Skandynawia z charakterystycznymi drewnianymi domkami. Można od razu wracać bez opuszczania promu lub wybrać się na spacer po wyspie. Wtedy mamy dwie opcje powrotu – tak samo, linią 283 lub linią 282 z drugiej strony wyspy, przystań Brännö Husvik.
Do obsługi linii 283 wyznaczono kilka promów: Silvertärnan, Vesta, Ylva, Fröja.
Prom Ylva dopływa do przystani Saltholmen, obsługując linię 283 w wydłużonej relacji z centrum Göteborga (Stenpiren - wypłynięcie o 8:37). Po 12 minutowym postoju, o 9:24 wyruszy do Brännö Rödsten, gdzie dotrze na godzinę 9:47. Po rozkładowym, trzyminutowym postoju rozpocznie kurs powrotny do Saltholmen (10:13). Rejsy tam i powrotny obsługują wszystkie przystanki pośrednie - często poszczególne kursy pomijają Asperö Östra. Wszystkie promy obsługujące połączenia Västtrafik mają z przodu tablicę kierunkową podającą numer linii i relację. 3.05.2024.
Wnętrze dolnego pokładu promu Ylva w trakcie opisanego powyżej rejsu linii 283 do Brännö Rödsten. Jak widać, frekwencja na tym kursie nie była zbyt duża. 3.05.2024.
Tak prezentuje się górny pokładpromu Ylva. Pełni on funkcję kawiarni, która jest zaznaczona w rozkładzie rejsów.
Kawiarnia nie zajmuje całego górnego pokładu promu Ylva. Jego końcowa część to ławki w otwartej przestrzeni (bez bocznych ścian). Miejsce idealne do delektowania się rejsem po Archipelagu Południowym. 3.05.2024.
Tabliczka znamionowa promu Ylva. Powstał on w 1989 roku w szwedzkiej stoczni AB Oskarshamns.Tu warto dodać, że jednostka ta ma stalowy kadłub klasy lodowej, więc nawet przy ciężkich warunkach zimowych realizacja rozkładu jazdy nie powinna być zagrożona. Jak podaje na swojej stronie przewoźnik, imię Ylva pochodzi ze staronordyckiego i oznacza dzikość.
Pod tabliczką znamionową promu Ylva umieszczono duże logo Västtrafik wraz z informacją o przewoźniku - Styrsöbolaget.
Umieszczony na pokładzie plan promu Ylva.
Przystanek Asperö Norra z charakterystyczną wiatą pasażerską. 3.05.2024.
Fragment wyspy Asperö w rejonie przystanku Asperö Norra. Pływa tędy tylko linia 283. 3.05.2024.
Przystanek końcowo-początkowy linii 283 Brännö Rödsten. 3.05.2024.
Przystanek Asperö Östra, z którego korzystają także linie 281 i 282. 3.05.2024.
Widok z promu linii 283 na niezamieszkałą wyspę Rivö. Znajdują się na niej przystanie, ale nie korzystają z nich jednostki obsługujące transport publiczny. 3.05.2024.
Kilwater pozostawiony przez prom Ylva na linii 283. W tle port towarowy w Göteborgu. Obecnie źródłem napędu tej jednostki jest silnik Caterpillar 3508C o mocy 1014 KM (746 kW), który został zamontowany w grudniu 2012. Prędkość maksymalna promu to 13 węzłów.
Przeznaczona do przewozu 447 pasażerów Ylva zakończyła rejs na linii 283. Obok niej cumuje Fröja, która niedługo wykona kolejny kurs 283 (na godzinę 10:28). 3.05.2024.
Prom Fröja oczekuje na pasażerów linii 283 w Saltholmen. To rocznik 1980. Statek ma ciężki kadłub ze stali klasy lodowej. Może maksymalnie przewozić 382 pasażerów. W roku 2014 przeprowadzono wymianę jednostki napędowej. Obecnie prom zasilają dwa silniki Volvo Penta D16 MH o łącznej mocy 1100 KM (808 kW), które są połączone z regulowaną śrubą napędową. Prędkość jednostki wynosi 12,5 węzła. Fröja to staronordyckie imię bogini miłości. 3.05.2024.
Dłuższe wycieczki i mniejsza częstotliwość kursów to linie 281 i 282. Wspólnie obsługują one przystanki Asperö Östra, Köpstadsö i Styrsö Bratten, gdzie promy naprzemiennie docierają z częstotliwością około raz na godzinę. Na dalszym odcinku ich trasy rozdzielają się. Najdalej płynie linia 281, do wyspy Vrångö (najbardziej wysunięta na południe) przez Styrsö Skäret, Donsö, Sjumansholmen i Kårholmen. Nie wszystkie przystanki są obsługiwane każdym kursem. Przykładowo w porannym szczycie dnia roboczego, z Saltholmens Brygga linia 281 wyrusza do Vrångö w odstępie 7 minut. O godzinie 6:00 wypływa prom Rivö, który nie ma żadnych przystanków pośrednich i płynie inną trasą – omijając wyspę Donsö, docierając do celu już na 6:19. Tuż po nim, o 6:07 w trasę rusza następne 281. To prom Valö, który podpływa do większości przystanków (za wyjątkiem Sjumansholmen i Kårholmen), docierając do Vrångö na 6:44. W zasadzie każdy kurs linii 281 to inny wariant, z postojami na różnych przystankach pośrednich.
Do obsługi linii 281 wyznaczono kilka promów: Valö, Rivö, Vesta i Silvertärnan (ten tylko w ograniczonym zakresie).
Poniżej film przedstawiający prom Valö, który jako linia 281 dopływa do końcowego przystanku Saltholmens Brygga (na godzinę 9:18), a jego cała trasa to Vrångö (8:42), Donsö (8:52), Styrsö Skäret (8:54) i Styrsö Bratten (9:05). 3 maja 2024.
Linia 282 od wspólnej trasy z 281 odbija w stronę przystani końcowej Brännö Husvik (wyspa wspólna z linią 283, która kończy na Brännö Rödsten). Pokonanie całej relacji (przez Källö, Styrsö Tången i Vargö Stjärnvik) zajmuje około 50 minut. Sporo kursów jest skróconych do Styrsö Tången. Przystanki Källö i Vargö Stjärnvik są na żądanie. Chęć zejścia na ląd należy zgłaszać obsłudze promu przy wsiadaniu, natomiast osoby zamierzające tam wsiąść muszą zadzwonić na konkretny prom (w rozkładzie jazdy podane są numery telefonów do poszczególnych promów) – nie później niż 30 minut przed podaną godziną rejsu.
Do obsługi linii 282 wyznaczono kilka promów: Silvertärnan, Ylva, Fröja, Vesta i Rivö (ten tylko w ograniczonym zakresie).
Kolejne informacje dotyczące rejsów po Archipelagu Południowym, więcej zdjęć promów oraz ofertę biletową przedstawię już wkrótce.
