Trolejbusy w Valparaíso (4) – model

 

Wracam do tematu trolejbusów w Valparaíso. Ostatnio pisałem o pojazdach NAW/Hess BGT 5-25 (tu link do tego materiału). Teraz pora na obiecany model.

Ukazał się on w ramach serii „Kultowe autobusy PRL-u” wydawnictwa De Agostini. Tytuł kolekcji nijak się ma do Chile, czy USA, skąd pochodzi omawiany w tym wpisie protoplasta miniatury. 

W gronie ponad 80 modeli znalazło się tylko kilka trolejbusów. Wśród nich, w numerze 69 kolekcji pojawił się charakterystyczny biało-zielony pojazd z Valparaíso. To Pullman Standard 800. 

W opublikowanym wcześniej wpisie podałem, że pierwowzorem modelu jest chilijski trolejbus o numerze 814. Jednak po dokładniejszym porównaniu dostępnych w Internecie zdjęć i modelu oraz uwzględniając opis z gazetki De Agostini okazało się, że to inny pojazd, który został przebudowany – zmieniono mu boczne okna. Pullman nr 814 jest w pełni oryginalny. Na chwilę obecną nie jestem w stanie stwierdzić, którego trolejbusu kopią jest miniaturowy Pullman. Być może uda mi się to określić później, gdy zaprezentuję kolejne zdjęcia tych niezwykłych pojazdów z Chile. Na pewno należy jednak przyjąć, że oryginał pochodzi z lat 40-tych (lub początku 50-tych) ubiegłego wieku i najprawdopodobniej wciąż jest eksploatowany liniowo.

Poniżej zdjęcia modelu.

Pullman Standard 800 - różne ujęcia modelu trolejbusu z Valparaíso.

Okładka nr 69 gazetki dołączanej do kolekcji modeli z serii „Kultowe Autobusy PRL-u”.

Zdjęcie wnętrza gazetki poświęconej trolejbusowi z Chile. Rysunek całego pojazdu wraz z opisami jego poszczególnych elementów.

Zdjęcia porównawcze. Pullman Standard 800 pozuje obok innych modeli trolejbusów. Czerwona Vetra VBRh (tu link do wpisu na jej temat) i zielony Saurer 4TIILM.

Porównanie wielkości. Pullman Standard 800 w skali 1:72 i kocur Stefan w oryginalnym rozmiarze. 23.01.2022. 

Trolejbusy Pullman były produkowane od lat 30-tych do 50-tych ubiegłego wieku w USA. Dokładniej w miejscowości Worcester w stanie Massachusetts, na terenie dawnej firmy Osgood Bradley Car Company. Pierwotnie specjalizowała się ona w produkcji wagonów kolejowych i tramwajowych. Pullman przejął ją w 1930 roku. Łącznie powstało tam ponad 2000 trolejbusów. Większość dla miast USA. Ostatnia transza „autobusów na szelkach” wyprodukowanych przez firmę trafiła właśnie do Valparaíso. Było to aż 30 egzemplarzy.

Marka Pullman jest jednak przede wszystkim znana jako tabor szynowy. Kolejowy i tramwajowy. Producent ten wytwarzał również pociągi metra. 

Prezentowany model nadal jest oferowany w sprzedaży internetowej. Znajdziemy go w różnych sklepach, także zagranicznych (np. na kanadyjskiej wersji serwisu eBay w cenie około 50 dolarów USA). Za 300 koron czeskich można go nabyć na stronie www.ceskatrafika.com – tu jako kolekcja „Kultovní autobusy minulé éry”.

W kolejnej, już piątej części wpisów poświęconych trolejbusom z Valparaíso zaproszę Was na pętlę przy budynku urzędu celnego (Edificio de la Aduana de Valparaíso). Tu link do tego materiału.

Vetra VBRh – model

O modelach lokomotyw oferowanych na rynku polskim przez firmę De Agostini pisałem w 2011 roku (tu link). Tamta kolekcja dość szybko zakończyła się i raczej nie odniosła sukcesu. Przeciwieństwem do niej była oferowana przez kilka lat seria „Kultowe Auta PRL-u”, której ostatni numer ukazał się 27 stycznia 2016. Przeważały w niej osobówki, choć były także większe pojazdy. Generalnie auta, które doskonale znała większość Polaków. Dlatego wiele osób decydowało się na zakup modelu i co popularniejsze marki szybko znikały ze sklepów.

Dodatkowo, co jakiś czas De Agostini wydawało numery specjalne „Kultowych Aut PRL-u”, które zawierały również największe pojazdy, czyli autobusy i ciężarówki. Był wśród nich także jeden trolejbus, bohater tego wpisu.

To Vetra VBRh #302 z MZK Gdańsk-Gdynia. Model ten ukazał się jako numer specjalny 114/2015, w cenie 39,99 zł. Skala 1:72. Oprócz miniaturowego pojazdu, nabywca otrzymywał broszurkę zawierającą opis trolejbusu, jego historię, archiwalne zdjęcia.

Okładka i fragment wnętrza broszurki dołączonej do modelu.

Vetra to francuska marka, istniejąca w latach 1925 – 1964. Największy we Francji producent trolejbusów, ściśle współpracujący z Berlietem i Renaultem oraz Alstomem (wówczas pod nazwą Alsthom). Vetry były sprzedawane także do innych krajów Europy (oprócz Polski np. do Austrii i Czechosłowacji), a także do Afryki (np. do Kairu w Egipcie i do Casablanki w Maroku) i Ameryki Południowej (np. do Niterói w Brazylii). Panująca w latach 50-tych i 60-tych światowa tendencja do likwidowania sieci trolejbusowych doprowadziła do upadku Vetry w roku 1964. Jeszcze kilkadziesiąt lat po tym wydarzeniu można było zobaczyć pojazdy opisywanej marki w ruchu liniowym. Obecnie kilka Vetr jest zachowanych w różnych kolekcjach, zarówno egzemplarze niesprawne, jak i czynne.

Eksploatowany w Polsce model  VBRh był produkowany w latach 1947 – 1954. Na ulice Gdyni łącznie trafiło 13 takich trolejbusów, które otrzymały numerację 300 – 312. W 1949 roku rozpoczęły one obsługę nowej linii 23 do Małego Kacka. Ich eksploatacja zakończyła się w roku 1960.  Pierwsze Vetry VBRh w Polsce pojawiły się wcześniej, bo już w roku 1947. Było to 15 egzemplarzy dostarczonych do Warszawy (po kolejnych dostawach było ich łącznie 25 sztuk).

Jak prezentuje się model? Nie będę zbytnio rozpisywał się na jego temat. Opinię może wydać każdy na podstawie poniższych zdjęć. Uważam jednak, że jak na cenę 39,99 zł jest on całkiem dobrze wykonany. Szczególnie warto zwrócić uwagę na napisy umieszczone na pojeździe, logotyp ówczesnego przewoźnika, czy logo Vetry, czyli bardzo ciekawe i ważne detale. Jest oczywiście kilka elementów, do których można przyczepić się już na „pierwszy rzut oka”, np. światła, czy brak linek mocujących odbieraki prądu.

Oceńcie sami:

Zbliżenia na detale:

Oprócz Vetry w kolekcji „Kultowe Auta PRL-u” pojawiły się inne pojazdy komunikacji miejskiej. Jelcze 272 MEX i PR-110 postaram się zaprezentować za jakiś czas. Ikarusa 260 niestety nie udało mi się kupić.

Modele aut okresu socjalizmu firma De Agostini sprzedawała także w innych krajach. Np. w Czechach jako seria „Kultovní auta ČSSR”. Tamta oferta była jednak znacznie skromniejsza, niż polska, np. nie oferowano modeli autobusów.