W Blogu Transportowym co jakiś czas prezentuję modele różnych pojazdów. Ostatnio był to trolejbus Pullman Standard z Valparaíso (tu link do tego materiału). Element kolekcji „Kultowe autobusy PRL-u” wydawnictwa De Agostini.
W tym wpisie pokażę model autobusu Leyland National 11,3. Jego producentem jest brytyjska firma EFE. Jej nazwa to skrótowiec od Exclusive First Editions.
Zacznę dość nietypowo, bo od ceny modelu. Przeglądając Internet natrafiłem na kilka ofert sprzedaży. Dotyczyły one rynku brytyjskiego i mieściły się w przedziale 10,99 – 15,95 funtów brytyjskich. Według kursu na dzień 27.11.2023 daje to wartości od 55,09 zł do 79,95 zł. W większości przypadków wysyłka stanowiła dodatkowy koszt i dotyczyła wyłącznie Wielkiej Brytanii. Były to egzemplarze ładne, zadbane, niektóre fabrycznie zapakowane w pudełko. Tu warto podkreślić, że firma EFE przestała istnieć w 2016 roku. Postawiona w stan likwidacji została przejęta przez firmę Bachmann.
Mój egzemplarz trafił do mnie dość przypadkowo. Niedawno pisałem o otwarciu nowego przystanku kolejowego Kraków Grzegórzki (tu link). Tuż obok niego, przy hali targowej, w każdą niedzielę odbywa się targ staroci. Stoisk jest dość sporo, a na nich przeróżne przedmioty. Jeden z handlujących miał duże ilości różnych samochodzików – resoraków. Pośród tych zabawek wyróżniał się pojazd innego przeznaczenia, czyli model – bohater tego wpisu. Leyland był w dobrym stanie, jedynie lekko poobcierany i trochę zabrudzony. Cena śmieszna. Raptem 10 zł, więc szybko stał się moją własnością.
Po wyczyszczeniu (tu wielkie podziękowania dla mojej żony, bo to ona oczyściła Leylanda) model prezentuje się bardzo dobrze, a drobne zarysowania praktycznie nie są widoczne i dodają „efekt eksploatacji”.
Mój egzemplarz posiada jedną z kilku dostępnych wersji malowania. Jest żółty, w oznaczeniu firmy Northern General Transport Company. Numer taborowy 4444. Linia 316 w kierunku N Shields / New York. Ma on sporo wiernie odwzorowanych detali – np. bardzo dobrej jakości (czytelne) napisy, chociażby informacja o siedzibie firmy w miejscowości Gateshead. Model został wydany w roku 1993. Jego skala to 1:76, czyli zbliżona do tej, w której ukazała się seria „Kultowe autobusy PRL-u” (1:72).
Dlaczego niektóre autobusy Northern były żółte wyjaśnia ten artykuł.
W roku 1987 firma Northern General Transport Company została sprywatyzowana. Obecnie, po przekształceniach jest to część Grupy Go-Ahead (Go-Ahead Group).
Autobusy Leyland National produkowano w Wielkiej Brytanii w latach 1972 – 1985. Był to wspólny projekt dwóch znacjonalizowanych przedsiębiorstw – National Bus Company i British Leyland. W tym celu powstała nowa fabryka w miejscowości Workington.
Pojazdy te były dostępne w pięciu wersjach długości: 10,3 m, 10,6 m, 10,9 m, 11,3 m (pierwowzór dla prezentowanego modelu) i 11,6 m. Autobusy mogły mieć jedno, dwa lub trzy otwierane przez kierowcę wejścia (+ dodatkowe klamkowe drzwi awaryjne po przeciwnej stronie).
Łącznie powstało ponad 7000 tych pojazdów. Głównie na rynek Wielkiej Brytanii, a w mniejszej ilości na eksport. Autobusy Leyland National trafiły np. do Caracas w Wenezueli (aż 450 egzemplarzy – największe zamówienie eksportowe). Ponad 100 pojazdów popłynęło do miasta Kingston na Jamajce, a 40 trafiło do państwa Trynidad i Tobago. Leylandy National były także eksploatowane w Australii, Francji i Holandii oraz w Singapurze.
Obecnie autobusy Leyland National są częścią różnych kolekcji pojazdów zabytkowych. Przykładowo taki pojazd zobaczymy w Manchester Museum of Transport.
Prezentowany model autobusu nr 4444 był także dostępny w wersji z naklejoną na obu bokach czerwoną reklamą piwa „Vaux” i w oznakowaniu linii 310 w relacji do Sunderland. Ta wersja ukazała się w listopadzie 1993 (mój model bez reklamy trafił do sprzedaży w marcu 1993). Dodatkowo posiada ona numer rejestracyjny: MCN 843L. Tylko kilka detali więcej, a cena większa. Przeglądając Internet znalazłem nawet egzemplarz za 43,05 funtów (w oryginalnym opakowaniu).
