Zawieszenie linii do Balic

1 lutego 2014 przestały kursować pociągi w relacji Kraków Główny – Kraków Balice, czyli na linii dowożącej do podkrakowskiego lotniska w Balicach. Ostatni bastion pasażerskiej trakcji spalinowej w województwie małopolskim. Powód wstrzymania ruchu to jednak nie jak zazwyczaj kwestie finansowe związane z brakiem funduszy na utrzymanie linii, a jej modernizacja.

Pierwsze pociągi pasażerskie ruszyły do nowego przystanku Kraków Balice dnia 26 maja 2006 (dzień wcześniej odbył się specjalny przejazd inauguracyjny). Uruchomienie tego połączenia nie wiązało się z budową od podstaw infrastruktury kolejowej. Wykorzystano prowadzącą na teren lotniska bocznicę kolejową. Jednotorową, niezelektryfikowaną. Odbywał się po niej ruch towarowy do jednostki wojskowej (lotnisko wojskowe) oraz do zlokalizowanego nieco wcześniej, w Olszanicy, magazynu paliw firmy Orlen (tu ruch zdecydowanie większy). Standardowy tabor towarowy kursujący po bocznicy to wagony cysterny prowadzone różnymi lokomotywami wielu przewoźników, np. SM42, TEM2, T448p. Na całej trasie zlokalizowano tylko jeden przystanek, Kraków Balice. Utworzono go poprzez wybudowanie peronu obok toru, tuż za przejazdem przez drogę nr 774. Ponieważ z tamtego miejsca do budynku lotniska jest jeszcze pewna odległość, uruchomiono linię autobusową łączącą terminale lotnicze (T1 i T2) z pociągiem.

SA133-004 jako pociąg osobowy nr 4412 relacji Kraków Główny - Kraków Balice dojeżdża do przystanku końcowego. 3.03.2007.

SA133-004 wjeżdża na przystanek końcowy Kraków Balice. W tym miejscu tor przekracza drogę wojewódzką nr 774. 3.03.2007.

 Na przystanku Kraków Balice. Teraz SA133-004 to pociąg osobowy nr 4913 relacji Kraków Balice - Kraków Główny, odjazd o 13:25. Na górnym zdjęciu widać fragment autobusu (Solbus z PKS Kraków), który bezpłatnie przewoził podróżnych w relacji Terminal Międzynarodowy - Przystanek Kolejowy. Oprócz niego w miejsce to wówczas docierała także Scania OmniCity #PS149 z MPK Kraków, która obsługiwała drugą bezpłatną linię: Terminal Krajowy - Terminal Międzynarodowy - Przystanek Kolejowy. 3.03.2007.

 Przystanek Kraków Balice widoczny z góry. Stoi na nim SA133 nr 004 lub 005. Tor nie kończy się w tym miejscu - można nim dojechać do lotniska wojskowego. Fot. Google Maps.

Przystanek Kraków Balice jest zlokalizowany na dawnym zamkniętym terenie wojskowym. Dalej tor skręca w prawo (teren jednostki), przechodzi obok stojącego bardzo blisko samolotu-pomnika i rozgałęzia się na dwa. Ten odbijający w prawo, w stronę pasa startowego kończy się po kilkudziesięciu metrach kozłem oporowym. Drugi tor też nie jest zbyt długi. Na końcu  rozgałęzia się na dwa, zakończone kozłami oporowymi. Na Google Maps zobaczymy stojące tam dwie cysterny, stąd wniosek, że to miejsce, w którym następuje rozładunek przywożonego do jednostki paliwa. Na zdjęciach lotniczych nie widać żadnego innego taboru kolejowego ani budynku, w którym mogłaby być przechowywana lokomotywa manewrowa. Zatem jednostka nie posiada swoich pojazdów szynowych – wszystko przyjeżdża z zewnątrz.

Na terenie jednostki wojskowej tor przebiega obok samolotu-pomnika. Fot. Google Maps.

Google na terenie jednostki nie utrwaliło żadnej lokomotywy. Tabor kolejowy reprezentują dwa wagony cysterny. Fot. Google Maps.

Układ torowy w rejonie magazynu paliw w Olszanicy. Na nowszej mapie (z 2015 roku) w tym miejscu widać lokomotywę SM42. Linia do Krakowa Balic to tor widoczny najwyżej. Fot. Google Maps.

Tak wygląda układ torowy na terenie magazynu paliw w Olszanicy. Dzięki firmie Google wszystko możemy dokładnie obejrzeć. Na nowszej wersji zdjęć zobaczymy wagony cysterny i lokomotywę manewrową. Fot. Google Maps.

Relację Kraków Główny – Kraków Balice obsługiwały wyłącznie autobusy szynowe. Specjalnie do tego celu zakupiono dwa „słonie”, czyli SA133-004 i SA133-005. Pojawiły się one jednak dopiero w 2007 roku. Wcześniej na linii kursowały małopolskie SA109-002 i SA109-009 wspomagane przez starsze konstrukcje, czyli SA101/SA121-001 i SA102/SA111-001. Długość całej trasy to 12 km, które pociągi pokonywały w około 20 minut. Połączenie było traktowane jako ekspresowe, więc bez postojów pośrednich (jedyny możliwy na stacji Kraków Łobzów – innej infrastruktury nie było, a ze stacji Kraków Mydlniki linia do Balic odchodzi jeszcze przed peronami). Połączenie było obsługiwane co 30 minut, więc wystarczały dwa pojazdy (nie licząc rezerwy).

Połączenie do Krakowa Balic było obsługiwane także przez SA101/SA121-001. Tu na stacji Kraków Główny. 16.02.2008.

SA109-009 na przystanku Kraków Balice. Autobus szynowy przyjechał tu jako pociąg osobowy nr 438 relacji Kraków Główny - Kraków Balice, a odjedzie jako nr 4038 Kraków Balice - Kraków Główny. 16.06.2006, czyli niespełna miesiąc od uruchomienia tego połączenia.

Drugi małopolski SA109, czyli #002 przejeżdża bez zatrzymania przez przystanek Kraków Łobzów jako pociąg relacji Kraków Balice - Kraków Główny. 16.03.2013.

Oprócz fotografowania, czasami też filmowałem pociągi obsługujące krakowskie lotnisko. Oto pierwsze nagranie. Zobaczycie na nim SA109-002 w trakcie przejazdu przez przystanek Kraków Łobzów, czyli wersję dynamiczną dwóch powyższych zdjęć. 16.03.2013:

Ciąg dalszy artykułu w kolejnym wpisie działu Kolej. Tu link.

Pociąg na krakowskie lotnisko zobaczymy także na zdjęciach Google Street View. Tu SA133-004. Spalinowy zespół trakcyjny utrwalony w październiku 2009 w rejonie przejazdu przez ul. Podkamyk.  

Wreszcie remont na Magistrali Podsudeckiej w Kędzierzynie

W ostatnią sobotę września dotarłem na stację Kędzierzyn-Koźle Zachodnie. Planowałem sfotografować jakiś pociąg towarowy. Przyznam, że spotkała mnie tam bardzo niemiła niespodzianka – czynny był tylko jeden tor. Drugi zamknięto (prawy patrząc w stronę Nysy). Biorąc pod uwagę fakt, że już od lat na dalszym odcinku (do Twardawy) jeździ się także po jednym torze, można stwierdzić, że degradacja Magistrali Podsudeckiej wciąż postępuje. Smutne to. Oczekiwany towarowy oczywiście nie przyjechał.

  

 Zamknięty tor na stacji Kędzierzyn-Koźle Zachodnie - widok w kierunku Nysy.

 Zamknięty tor. Kędzierzyn-Koźle Zachodnie - widok w stronę stacji Kędzierzyn-Koźle. W tle most na Odrze. 

Teraz po tym torze odbywa się cały ruch kędzierzyńskiego odcinka Magistrali Podsudeckiej.

 

  Czynny tor - widok w stronę Nysy. Po prawej kozielska nastawnia.

 W takim stanie jest czynny tor. Brak śrub. Po prawej powinien być podkład, ale jak widać teraz to już tylko historia.

Następnego dnia odwiedziłem Kędzierzyn-Koźle Przystanek. O katastrofalnym stanie tamtejszych torów pisałem już w listopadzie 2012 roku. Teraz przeżyłem mały szok. Jednak bardzo pozytywny. Wyjaśniła się przyczyna zamknięcia toru na stacji Kędzierzyn-Koźle Zachodnie. Pociągi po nim nie jeżdżą, bo jest w trakcie remontu. Rewelacja. Wreszcie zabrano się za Magistralę Podsudecką. W dodatku prace były dość intensywne – niedziela, a pracowników całkiem sporo. Działali oni na mostach – nad Odrą już układali podkłady, a nad Kanałem Kłodnickim wykonywali jakieś inne prace.  Przyznam, że bardzo ucieszyłem się na ten widok.

 Kędzierzyn-Koźle Przystanek, widok w stronę Nysy. Remontowany tor całkowicie rozebrano.

 Kędzierzyn-Koźle Przystanek - widok w stronę stacji Kędzierzyn-Koźle.

 Wiadukt nad ul. Żeglarską.

  Prace remontowe odsłoniły nieużywany od lat trzeci tor. Nie ma on już żadnego połączenia z czynnym torowiskiem.

 Mimo niedzieli prace remontowe trwały. Tu most nad Kanałem Kłodnickim. 

  Na moście nad Odrą już ułożono podkłady.

Moim głównym celem było sfotografowanie pociągu towarowego. Wybrałem godzinę, o której jechał dzień wcześniej (ST44+ST43 z węglarkami), czyli około pół godziny po regio nr 64724 relacji Brzeg (8:39) – Nysa (9:37 – 9:38) – Kędzierzyn-Koźle (11:05). Rolę pasażerskiego wykonywał  SA134-013. Poniżej screeny i film.

Towarowy niestety nie przyjechał, a ja nie mogłem dłużej czekać.

 

Arriva – największy europejski przewoźnik pasażerski

Ciekawe przejęcie miało miejsce na rynku przewozów pasażerskich. Jak podała Polska Agencja Prasowa – Serwis Informacji Zleconych, 16 maja 2013 roku Arriva objęła pozycję lidera w Europie Środkowej i Wschodniej.

 

Logo przewozowego giganta.

Jak do tego doszło? Przez przejęcie spółki Veolia Transport Central Europe (VTCE), która od 16 maja jest już częścią grupy Arriva, zależnej od Deutsche Bahn. Koszt tego przejęcia nie został ujawniony. Wiadomo jedynie, że dochody VTCE za rok 2011 wyniosły 252 miliony euro. VTCE zatrudnia ponad 6 300 osób i dysponuje około 3 400 pojazdami w ponad 60 bazach w sześciu krajach, także w Polsce. Przedmiotem działalności spółki jest świadczenie usług przewozów autobusowych dla władz lokalnych odpowiedzialnych za transport miejski i regionalny. VTCE także obsługuje linie międzymiastowe, dalekobieżne oraz międzynarodowe, przewozy szkolne i pracownicze w ramach linii specjalnych lub czarterów oraz prowadzi kolejowe przewozy regionalne w Czechach.

Karosa C934 z Veolia Transport Morava a.s. na dworcu autobusowym w Czeskim Cieszynie. 10.08.2010.

 SOR C10,5 z Veolia Transport Morava a.s. na dworcu autobusowym w miejscowości Bruntal. 5.02.2011.

PAP podała także, że dzięki tej transakcji Arriva uzupełni i rozszerzy zakres swojej działalności na już istniejących rynkach w Czechach, Polsce i Słowacji oraz wejdzie do Chorwacji, Serbii i Słowenii.

W Polsce Arriva działała jako przewoźnik kolejowy, obsługując przewozy w województwie kujawsko-pomorskim. Na zdjęciu SA106-016 jako pociąg relacji Bydgoszcz Główna – Chełmża. Stacja początkowa, 17.05.2013.

VTCE w Czechach jest liderem przewozów autobusowych wokół największych miast: Praga, Ostrava i Teplice. Dysponuje około 1600 pojazdami i zatrudnia ponad 2600 osób. Na Słowacji Veolia ma blisko 320 autobusów i niemal 600 pracowników. Natomiast Polska to około 840 autobusów i 1800 pracowników. 

W Polsce Veolia ma swój oddział np. w Kędzierzynie-Koźlu. Prezentowany Autosan H9-21 woził już loga kilku właścicieli. Zaczynał jako PKS Kędzierzyn-Koźle, później Connex Kędzierzyn-Koźle, Veolia Kędzierzyn-Koźle i w końcu Veolia Opolszczyzna. Na zdjęciu wykonuje kurs Kędzierzyn-Koźle - Solarnia. Kędzierzyn, ul. Pionierów, 19.04.2011.

Jak za czasów PKS-u, autobusy Veolii w wielu przypadkach nocują pod domem kierowcy. Kiedy pojawi się na nich logo Arriwy raczej się to nie zmieni. Tu Autosan H9-21/A09 z Kędzierzyna-Koźla (OK 34990). Miejscowość Pawłowiczki dnia 5.02.2011. 

Mercedes Tourismo, Veolia Południe, czyli przedstawiciel dawnego PKS-u Sanok. Kurs pospieszny Sanok - Gliwice. Kraków, przed mostem Dębnickim, 29.01.2011.

VTCE działa także w serbskim Belgradzie, w słoweńskiej Lublanie i chorwackim Nowym Mieście.

Komentując ostatnie działania spółki Arriva, jej prezes David Martin powiedział: „To przejęcie pomoże w kontynuacji wzrostu i rozwoju naszej firmy. Oprócz wzmocnienia naszej obecności na fascynujących, nowych rynkach, ostatnio umocniliśmy również naszą pozycję lidera na głównych rynkach ustalonych, w tym w Szwecji, Holandii, Danii i Wielkiej Brytanii. Aby wywiązać się z nowych i już zawartych kontraktów w Europie, zainwestowaliśmy znaczne środki we flotę, wydając 468 milionów euro na zakup nowych autobusów i pociągów".

Martin powiedział także: „Spoglądając w przyszłość, widzimy, że perspektywy rozwoju na rynku przewozów pasażerskich w Europie są ogromne, a nasze doświadczenie i potencjał dają spółce Arriva wyjątkowe możliwości. Mamy znaczące osiągnięcia w dostarczaniu akcjonariuszom dodatnich wyników finansowych i stanowimy realną wartość dla władz ogłaszających przetargi, wspomagając transformację sposobów świadczenia usług przewozów pasażerskich. Aby to osiągnąć będziemy nadal aktywnie realizować kolejne przejęcia, łącząc je ze zdobywaniem nowych kontraktów i jednocześnie zachowując oraz rozbudowując naszą obecną działalność poprzez fizyczną ekspansję".