Bez 13N w Warszawie

Jak już niedawno pisałem, ogólnodostępne serwisy informacyjne niezbyt często zajmują się konkretnymi środkami transportu. Wyjątkiem był samolot Dreamliner, który rozpoczynał nawet główne wydania programów informacyjnych. Jednak na przełomie roku 2012 i 2013 pojawił się inny transportowy temat. Tym razem dotyczył tramwajów. Dokładnie wagonów 13N, które kończyły swoją liniową eksploatację w Warszawie. Przez kilka dni Wiadomości, Fakty, czy Informacje prezentowały materiały o „parówkach” – taką ksywkę otrzymały te pojazdy o charakterystycznym obłym kształcie. Można też było o nich przeczytać w największych portalach internetowych, niektóre nawet udostępniły galerie poświęcone tym pojazdom.

Wagony typu 13N były produkowane przez chorzowski Konstal w latach 1959 – 1969. Łącznie bramy zakładu opuściło ponad 830 takich pojazdów. W większości (za wyjątkiem kilku eksperymentalnych egzemplarzy dla GOP-u) trafiły do Warszawy. Tam kursowały liniowo aż do 31 grudnia 2012 roku. Dnia 5 stycznia 2013 ostatnie składy obsługiwały pożegnalną linię specjalną nr 13N. Łącznie wystawiono 9 brygad (ostatnia obsługiwana wagonem solo – nr 407). Wcześniej tramwaje wzięły udział w paradzie, w której uczestniczyły także 13N przerobione na gospodarcze.

Wagony 13N były swoistym symbolem Warszawy, widywanym powszechnie chociażby na drugim planie pocztówek ze stolicy. Filmy, czy seriale kręcone w Warszawie także pokazywały te pojazdy, kursujące solo, czy w dwu lub trzywagonowych składach. „Parówki” zobaczymy i usłyszymy chociażby w „Zmiennikach” lub w komedii „Nie lubię poniedziałku”.

Ten symbol Warszawy niestety w ostatnich latach często był negatywnie odbierany. Szczególnie przez turystów przyzwyczajonych do innych, nowoczesnych tramwajów. Kontakt z zużytym, zniszczonym 13N mógł być wielkim szokiem. Przyznam, że i ja tego doświadczyłem jadąc takim „rupieciem”. Z punktu widzenia miłośnika transportu było to oczywiście niezwykłe (pozytywne) przeżycie, ale zwykły pasażer z całą pewnością nie reagował tak entuzjastycznie.

Poniżej kilka fotograficznych wspomnień z liniowej eksploatacji 13N.

 Konstal 13N #122 na linii 14 do Wilanowa - scena z komedii „Nie lubię poniedziałku”. Około 1971 roku. Linia nr 14 łączyła pętle Okęcie i Wilanów przez ul. Grójecką, Filtrową, Nowowiejską, Marszałkowską, Puławską, Gagarina, Czerniakowską i Wiertniczą.

Pętla Żerań Wschodni. Skład #420 + 551 na linii nr 2 w relacji Żerań Wschodni - Okęcie. Sierpień 1998.

Skład #397 + 391 na linii 36. Ulica Andersa (skrzyżowanie z Muranowską). Oba wagony z 1967 roku. 3.06.2006. 

  Skład #357+587 odjeżdża z przystanku „Metro Ratusz Arsenał”. Linia nr 26 w relacji Wiatraczna - Osiedle Górczewska. 2.05.2010.

 Widok na nieczynną kabinę wagonu #408. Wraz z #458 obsługuje on linię nr 4. 2.05.2010.

 Skład #424+727 na linii 4 wjeżdża na przystanek „Stare Miasto”. 2.05.2010.

Skład #698+631 na pętli Wiatraczna oraz widok na wnętrze wagonu #631. Tramwaj obsługuje linię nr 28 (Wiatraczna - Koło). 30.04.2011.

Wagon #592 wraz z niewidocznym #561 jako linia 75 w relacji Nowe Bemowo - Dworzec Wschodni (Kijowska). Przystanek „Stare Miasto”. 1.05.2011.

 Aleja Solidarności. Skład #692+691 na linii 26 (Osiedle Górczewska - Wiatraczna). 1.05.2011.

 Pętla Ratuszowa ZOO. Obsługujące jadącą zmienioną trasą linię nr 18 składy #449+482 i #728+823. 2.05.2011.

Wagon #482 (jako pierwszy #449). Odjazd z przystanku „Centrum” na ul. Marszałkowskiej oraz wnętrze. 2.05.2011.

  

 Skład #834+615 na linii 33 (Metro Młociny - Wyścigi). Ulica Marszałkowska, przed przystankiem „Centrum”. 2.05.2011.

Aleja Solidarności, przystanek „Centrum”. Skład #578+826 na linii 40 (Nowe Bemowo - Koło). Za nim  „Swing”, czyli Pesa 120Na #3149. To właśnie dostawy tych tramwajów pozwoliły całkowicie wycofać model 13N. 31.08.2012.

Warto jeszcze dodać, że Konstal 13N to trochę nielegalny tramwaj. To polska kopia czechosłowackiej Tatry T1. Polska kupiła taki wagon (wagony – nie pamiętam, ale chyba gdzieś czytałem o dwóch sztukach) i zrobiła dokładną kopię. Nie były podpisywane żadne umowy handlowe. Nowy polski tramwaj wywołał nawet skandal dyplomatyczny i był powodem przerwania wymiany towarowej z Czechosłowacją (przerwała oczywiście Czechosłowacja).

  Tatra T1 #528, rocznik 1958. Własność DP Ostrava - wagon zachowany jako muzealny. Na zdjęciu w trakcie obsługi linii nr 5, 1997 rok. Skan pocztówki wydanej przez Dopravni Podnik Ostrava, archiwum Bloga Transportowego.