Komunikacyjne zmiany w Kędzierzynie-Koźlu

Po długim okresie stagnacji, komunikacja miejska w Kędzierzynie-Koźlu zmienia się. Szczególnie w ostatnich latach widać, że coś się dzieje. Np. powstają nowe linie, dzięki którym obsługę komunikacyjną zyskują  nieobjęte nią do tej pory rejony miasta. Poniższy tekst to taka krótka forma podsumowania tego, co przez ostatnie 20-lecie w kędzierzyńsko-kozielskim transporcie publicznym zmieniało się. Zwiększony „powiew nowości” obserwujemy od roku 2011, kiedy to nowe osoby objęły władzę w Miejskim Zakładzie Komunikacyjnym. Ruszyła odmieniona strona internetowa, wprowadzono system dynamicznej informacji pasażerskiej, rozkłady jazdy dostosowano do bieżącej sytuacji, np. wyraźnie rozdzielając soboty od świąt. Najnowszym godnym odnotowania sukcesem kędzierzyńskiego MZK jest zakup autobusu przegubowego. Pierwszego od ponad 20 lat. To Mercedes Citaro G #300, do tematu którego powrócę jeszcze na łamach Bloga Transportowego. Teraz cofnijmy się trochę w czasie, do początku lat 90-tych ubiegłego wieku.

Wówczas komunikacja miejska zawitała na osiedle Żabieniec (rok 1992 lub 1993 – dokładnie nie pamiętam). Skierowano tam wtedy linię nr 14 i nową nr 4 (ten numer był wolny, niestety nie wiem, gdzie wcześniej, czyli w latach 80-tych, może 70-tych „czwórka” jeździła – czy ktoś z czytelników pamięta?). Przed uruchomieniem nowych połączeń docierały tam jedynie autobusy PKS Kędzierzyn-Koźle. Nie wiem, czy były jakieś regularne, ogólnodostępne kursy Koźle – Żabieniec. Na pewno do uruchomienia linii nr 4 na Żabieniec jeździły autobusy szkolne obsługiwane przez PKS, które rano dowoziły dzieci do podstawówki nr 15 przy ul. Szymanowskiego i zabierały je około 13:30.

 Autosan H9-21 z PKS Kędzierzyn-Koźle. Pętla autobusowa w Polskiej Cerekwi. Autobus właśnie zakończył kurs z Kędzierzyna-Koźla przez Landzmierz, Cisek, Sukowice i Zakrzów. Odległość 18 km, które pokonał w 30 minut. 1.09.1999. Na początku lat 90-tych tak pomalowana była większość Autosanów z PKS Kędzierzyn-Koźle. Identyczne pojazdy obsługiwały szkolne kursy na Żabieniec.

Przez kolejne lata nowych połączeń nie uruchamiano. W lokalnych mediach głośno było jedynie o planach puszczenia autobusów przez Lenartowice, ale wciąż coś stało na przeszkodzie. To brak pętli, wąskie drogi, problemy z mostem. W końcu w 2004 roku Lenartowice zyskały połączenie z resztą miasta. Utworzono wówczas dwie nowe linie, co było zresztą związane z zakupem dwóch małych pojazdów, czyli Kapen Thesi City. Dokładnie 18 października rozpoczęły one kursowanie na trasie nr 12 (Pogorzelec – Lenartowice) i 15 (Koźle Dworzec PKS – Kozielska – Lenartowice). Obie miały także wariantowe wydłużenie do pętli Elektrownia w Blachowni. Linia 12 jeszcze w latach 90-tych kursowała po zupełnie innej trasie, będąc skróconym wariantem linii 2, czyli w relacji Osiedle Piastów – Koźle Dworzec PKP. Natomiast „piętnastka” na pewno pojawiła się w latach 80-tych lub na samym początku 90-tych. Był to jednak tylko jakiś epizod. Nie pamiętam, gdzie kończyła, ale na 100% przejeżdżała przez Pogorzelec ulicą Piotra Skargi, a następnie przez Wyspiańskiego, Kłodnicką i Szymanowskiego. Dalej pewnie jechała na kozielski dworzec autobusowy.

 

Jelcz PR-110M #171 w otablicowaniu linii 12. Tu w relacji do pętli Osiedle Piastów. Linia 12 kursowała na przemian z trasą nr 2. W godzinach szczytu obsługujące ją autobusy przechodziły na „dwójkę”. Styczeń 1996. Autobus #171 pośród ówczesnego taboru MZK wyróżniał się charakterystycznymi brązowymi siedzeniami. Takie same miał też #172 i Jelcz M-11 #404. Pozostałe pojazdy posiadały czerwone siedzenia.

Krótkim epizodem w kędzierzyńskiej komunikacji była linia nr 16 (najwyższy numer w historii tamtejszych autobusów miejskich). Dzięki niej autobusy MZK dotarły do mieszkańców ulicy Kłodnickiej – część za Kanałem Kłodnickim. Trasa ta funkcjonowała od 14 czerwca 2011 i po kilku miesiącach została zastąpiona wariantowymi kursami linii nr 4. Łączyła pętle Koźle Dworzec PKS i Kędzierzyn Dworzec PKP, przejeżdżając przez ulice Portową, Szymanowskiego, Kłodnicką (do jej końca, zawracanie za mostem nad Kanałem Gliwickim i powrót tą samą trasą do mostu nad Kanałem Kłodnickim), Wyspiańskiego i Kozielską. Kursowała wyłącznie w dni robocze, wykonując trzy pary kursów, dwie do południa i jedną po południu.

Kapena Thesi City #2 jako linia nr 16 w stronę Koźla. Do obsługi tej trasy był wyznaczony najmniejszy tabor. Ulica Szymanowskiego, 30.12.2011.

Ważnym faktem w historii kędzierzyńskiej komunikacji miejskiej ostatnich lat było także wydłużenie linii poza granice miasta. Od lat 90-tych opuszczała je tylko sezonowa trasa nr 10, która kursowała na kąpielisko w miejscowości Dębowa. Pojazdy MZK zaczęły dojeżdżać do Reńskiej Wsi (linia 14), Większyc (linia 1), Ujazdu (linia 5) i do miejscowości Brzeźce (linie 5 i 8). Były to jednak tylko wybrane kursy nie stanowiące atrakcyjnej oferty komunikacyjnej. Obecnie pozostały już tylko dwa pozamiejskie wydłużenia – Brzeźce i Ujazd.

Kurs linii 8 wydłużony do miejscowości Brzeźce. Obsługuje go Jelcz M-11 #426. Przystanek przy dworcu kolejowym w Kędzierzynie. 11.04.2008. Autobus ten miał swój historyczny udział w tworzeniu opisanej powyżej linii 4 przez Żabieniec - kursował na niej pierwszego dnia jej istnienia.

Dębowa, kąpielisko w rejonie Kędzierzyna-Koźla (obok pobliskiej miejscowości Reńska Wieś). Przez lata kończyła tam trasę sezonowa, wakacyjna linia nr 10 z pętli Blachownia Biurowiec Zakładów Chemicznych. Była to zmieniona wersja linii H, która zamiast jechać do końcówki Koźle Dworzec PKP opuszczała miasto, dowożąc jego mieszkańców na popularne kąpielisko Dębowa. Zainteresowanie było na tyle duże, że czasami dany kurs obsługiwały dwa autobusy lub przegubowiec. Pętla Dębowa (dokładnie Dębowa Hula-Gula, bo tak nazywał się zlokalizowany przy słupku przystankowym bar) nie miała żadnej infrastruktury drogowej. Autobusy z głównej, asfaltowej ulicy zjeżdżały na polne drogi. Było ich kilka, więc zawracać można było w różnych miejscach. Dzięki temu potencjalny fotograf zyskiwał całą masę off-roadowych plenerów. Powyższe zdjęcie wykonałem w czerwcu 1997, czyli przed słynną wielką powodzią. W roku 1998 #423 został wycofany z eksploatacji. Malowanie fabryczne. Tak wyglądały początkowo wszystkie kędzierzyńskie Jelcze M-11. Na środku charakterystyczne logo przewoźnika.

Jelcz M-11 #428 jako linia 1 BIS na pętli Kobylice. To centrum małej miejscowości przyległej do Kędzierzyna-Koźla. Oprócz trasy nr 10 granice administracyjne miasta opuszczała także i ta linia. Uruchamiano ją wyłącznie w okresie 1 listopada, a jej podstawowym zadaniem była obsługa kozielskiego cmentarza. Kursowała w relacji: Kożle Dworzec PKP - Piastowska - Koźle Dw. PKS - 24 Kwietnia - Raciborska - Kobylice. Oznaczenie 1 BIS widniało tylko na rozkładach jazdy. Tablice kierunkowe zawierały wyłącznie nazwy końcówek. Obecnie 1 BIS nie istnieje. Linia kursująca po tej samej trasie w okresie 1 listopada ma oznaczenie literowe „D”. Zdjęcie wykonałem 31.10.1998. 

Ikarus 415 #207 jako ostatni tego dnia kurs linii 14. Zjazd do zajezdni, ale z wydłużonej relacji, czyli z Reńskiej Wsi (dojeżdżał tam tylko ten jeden kurs). Obecnie linia nr 14 już nie istnieje. Do Reńskiej Wsi nie docierają także autobusy MZK.

Innym wartym odnotowania wydarzeniem było wprowadzenie linii okrężnych 5/9 i 9/5. Najprawdopodobniej były to pierwsze w mieście regularne linie okrężne (wcześniej funkcjonowała np. czasowa okrężna linia 0 objeżdżająca Pogorzelec). Utworzono je z połączenia dwóch tras, czyli nr 5 i 9, które miały tę samą pętlę Pogorzelec przy ul. Orzeszkowej. Linia nr 5/9 zaczynała jako „piątka” i ze Sławięcic wracała po trasie „dziewiątki”. W przypadku linii 9/5 sytuacja odwrotna. Linie te funkcjonowały tylko w rozkładzie zimowym 2006/2007. Takie łączone oznakowanie tras jest bardzo rzadko stosowane, w Kędzierzynie najprawdopodobniej miało to miejsce po raz pierwszy. Linie „łamane” są natomiast powszechne w Oświęcimiu, gdzie np. możemy podróżować linią 1/28.

Okrężną linię 9/5 obsługiwały również przegubowce. Tu Ikarus 280 #314 na przystanku przy ul. Wojska Polskiego. Autobus w oryginalnym lakierze z roku 1991. Jako ostatni posiadał charakterystyczne logo MZK Kędzierzyn-Koźle. Na przednim filmie trasa nr 5, a na bocznym nr 9. Prezentowany kurs był wydłużony o wjazd kieszeniowy na przystanek Kuźniczka Cmentarz. 9.02.2007.

Łamane oznaczenia linii są standardem w Oświęcimiu. Tu Ikarus 280.26 #6 jako linia 3/23 na pętli Dwory II. Nie jest to jednak kurs liniowy, a jeden z fotostopów specjalnego, pożegnalnego przejazdu tym przegubowcem. 29.09.2007.

Kolejne zmiany w układzie komunikacyjnym nadal są wprowadzane. Po likwidacji linii nr 14 (więcej na temat tej trasy w jednym z kolejnych wpisów z tagiem MZK Kędzierzyn-Koźle) obsługę komunikacyjną straciły ul. Krokusów i al. Partyzantów. Po krótkiej przerwie sytuacja znacznie się polepszyła, bo tamtejsi mieszkańcy otrzymali aż trzy linie: 5 (ze Sławięcic), 8 (z Elektrowni) i 9 (także ze Sławięcic), które wcześniej kończyły na pętli Pogorzelec przy ul. Orzeszkowej. Teraz trasy te zostały wydłużone przez ul. Gliwicką, Krokusów i al. Partyzantów do nowej końcówki Partyzantów. W roku 2013 (od 1 czerwca) skorygowano trasę linii nr 9, która omija już ul. Krokusów, jadąc przez ul. Bema, Piotra Skargi, Gliwicką i Kozielską, wracając na wcześniejszą marszrutę. Później dokonano kolejnej korekty, kierując linię nr 9 bezpośrednio pod galerię handlową Odrzańskie Ogrody (tylko wybrane kursy).

Solaris Urbino 12 #168 jako linia nr 5 do Sławięcic. Autobus właśnie podstawia się na przystanek początkowy nowej końcówki Partyzantów. Niestety układ drogowy nie daje możliwości płynnego zawracania. Trzeba cofać. Wcześniejsza pętla Orzeszkowej również wymagała od kierowców różnych manewrów. 26.06.2011.

 

Solaris Urbino 12 #155 także jako linia nr 5, ale w przeciwną stronę. Pętla Partyzantów. Autobus mija bez zatrzymania przystanek końcowy - na tym odcinku frekwencja jest dość niska. Warto zwrócić uwagę na wyświetlacz, na którym jest informacja o ulicy Partyzantów. Mapy Google i dostępne plany miasta podają, że jest to aleja. 6.04.2013.

SOR BN8,5 #7 jako linia 9 dojeżdża do pętli Partyzantów. Wówczas autobus jechał pierwszą wersją zmienionej trasy, czyli z ul. Piotra Skargi nie do pętli Orzeszkowej, tylko przez ul. Gliwicką, Krokusów i al. Partyzantów. Obecnie linia 9 kursuje przez (kierunek Sławięcice) ul. Bema, Piotra Skargi, Gliwicką i Kozielską, także wjeżdżając w rejon galerii handlowej Odrzańskie Ogrody. 6.04.2013.

Nowe linie 12 i 15, które utworzono dla obsługi Lenartowic obecnie nie istnieją. Na osiedle to skierowano trasę nr 8 (Elektrownia – Partyzantów) i nr 3 z Blachowni do Kuźniczki, ale tylko ich kursy wariantowe. Linia nr 8 to już niestety tylko cień z dawnej świetności tej trasy. Wprawdzie zawsze (a przynajmniej od początku lat 90-tych) kursowała ona wyłącznie w godzinach szczytu dni roboczych, ale miała dobre napełnienie, dużą częstotliwość i obsługiwały ją przegubowce. Teraz jest już tylko kilka kursów dziennie, wykonywanych najmniejszym taborem. Linia nr 3 także zmieniła się. Wprawdzie odjazdów jest tu znacznie więcej niż w przypadku opisywanej „ósemki” i jest całodzienna, ale skrócono jej podstawową trasę. Zawsze docierała do pętli Elektrownia, a teraz kończy już na końcówce Biurowiec Zakładów Chemicznych (jedynie kilka kursów wariantowych dojeżdża do Elektrowni, a inne do nowej pętli Berger przy ul. Przyjaźni).

 Kapena Thesi City #3 jako linia 12 na pętli Lenartowice. 11.04.2008. Autobus w trakcie 20 minutowego postoju. Nie jest to jednak zwykła przerwa pomiędzy kursami, a… rozkładowy postój w trakcie przejazdu w wydłużonej relacji Elektrownia – Pogorzelec. To taka „niespodzianka” przygotowana dla pasażerów. Na początku roku 2008 wprowadzono zmianę w obowiązującym od kilku lat rozkładzie jazdy linii nr 12. Z pętli Elektrownia autobus odjeżdżał o godzinie 14:40 (czyli o 17 minut wcześniej niż przed zmianą), do Lenartowic docierając około 14:50. Tam kierowca gasił silnik, czekając na planową godzinę odjazdu 15:10. Na rozkładzie jazdy nie widniała żadna informacja o takiej przerwie, przez którą pasażerowie utykali na małej pętli znacznie oddalonej od głównego szlaku komunikacyjnego. Nie było to miłe, szczególnie gdy np. ktoś spieszył się. W ciepły i pogodny dzień negatywne emocje łagodził kontakt z otaczającą pętlę przyrodą – strumyk, pola i drzewa, czyli ironicznie rzecz ujmując to taka „przyjazna komunikacja”. Tak niespotykane podejście do pasażera związane było z likwidowaniem podwójnych przejazdów, czyli wspólnej jazdy autobusów po tej samej trasie o jednej porze. Szkoda tylko, że skorygowano jedynie godziny odjazdów na początkowym odcinku, pozostałe pozostawiając bez zmian. Co ciekawe, autobus na wyświetlaczu miał podaną relację Lenartowice, co oczywiście przeczyło danym z rozkładu jazdy, ale mogło wzbudzać podejrzenia dociekliwego pasażera.

Do pętli Elektrownia docierała też wariantowa wersja linii 15 z Koźla. Tu Kapena Thesi City #2 obok jednego z Jelczy M-11. Jesień 2007. 

Kiedy brakowało najmniejszego taboru (czyli dwóch Kapen Thesi City i rezerwowego Autosana H6-06), na linie 12 i 15 wysyłano autobusy standardowe. Tu przykład takiej sytuacji, Ikarus 415 #205 jako linia 15, wariantowe wydłużenie do pętli Elektrownia. Styczeń 2008. 

Linia nr 15 została udokumentowana również przez firmę Google. Na Street View zobaczymy obsługującego ją SOR-a BN8,5 #9. Autobus jadąc w stronę Lenartowic wjeżdża na przystanek przy ul. Wyspiańskiego (za skrzyżowaniem z ul. Dunikowskiego). Czerwiec 2012. 

 

W końcowym okresie swojego istnienia linia nr 15 była przedłużona do pętli Tesco przy ul. Głubczyckiej. Wcześniej kończyła przy kozielskim dworcu autobusowym. Tu SOR BN8,5 #5. 30.12.2011.

Jeżdżąca obecnie przez Lenartowice linia nr 8 to tylko marny cień jej wcześniejszej świetności. Obsługuje ją najmniejszy tabor, a dawniej przegubowce. Tu Ikarus 280.57 #313 na pętli Elektrownia. 18.09.2006.

Jeden z kursów linii 15 uwieczniłem na filmie. W stronę Koźla jedzie Kapena Thesi City #2. Przystanek przy dworcu kolejowym w Kędzierzynie. 26.09.2008. Na filmie zobaczycie także Ikarusa 415 #204 i Solarisa Urbino 12 #158:

 Dalszy ciąg wpisu o komunikacyjnych zmianach w kędzierzyńskiej komunikacji tutaj.