Wagony w obozie

Dziś temat trochę nietypowy, choć w pewien sposób pojawiający się już w blogu. W marcu, pod wpływem zamieszania związanego z kradzieżą napisu „Arbeit macht frei” z bramy byłego obozu w Oświęcimiu, opisywałem należące do muzeum autobusy. Dziś zajmę się znajdującymi się tam pojazdami szynowymi, czyli  trzema wagonami krytymi. Jest to stosunkowo nowy element, bo ustawiony dopiero pod koniec 2009 roku. Pierwszy pojazd znajduje się na terenie byłego obozu Auschwitz II Birkenau w Brzezince. Przy rampie, w miejscu, w którym więźniowie wysiadali z wagonów i gdzie odbywała się ich selekcja. To kryty wagon z charakterystyczną budką hamulcowego. Tak pojazd wygląda:

Zbliżenia na dwie maźnice. Na pierwszej wyraźna nazwa producenta, czyli Friedrich Wilhelms-Hütte z niemieckiego Mülheim an der Ruhr. Co ciekawe, zakład nadal funkcjonuje. Rok produkcji 1913:

Druga maźnica jest innego producenta: Wittmann AG Hagen-Haspe i jak ustaliłem, firma ta nie istnieje. Widnieje na niej rok 1913 oraz 1923. Pierwsza data to być może rok założenia firmy, a druga rok produkcji. Dwóch pozostałych maźnic nie sprawdziłem. Zatem wagon odrestaurowano używając różnych części innych pojazdów. Tak wygląda omawiana maźnica:

Na stronie muzeum znajduje się ogólna informacja o nowych elementach ekspozycji. Warto na nią zajrzeć, bo umieszczono tam zdjęcie przedstawiające cały skład zestawiony również z takich wagonów. Niestety nie jest to fotografia typowo kolejowa, a pociąg jest jedynie tłem do ukazanej tragedii ludzkiej. Na wspomnianej stronie muzeum można zobaczyć także film z 2009 r., ukazujący rozładunek i wjazd wagonu na teren byłego obozu.

Jadąc z Oświęcimia do Brzezinki można dostrzec drogowskaz kierujący na Judenrampe. Przyznam, że byłem tym znakiem bardzo zdziwiony. Może trasy tej nie pokonuję zbyt często, ale nie przypominam sobie, aby taka informacja stała tam wcześniej. Oczywiście postanowiłem sprawdzić, dokąd drogowskaz kieruje. Kawałek za skrzyżowaniem znajduje się nieczynna, boczna grupa torów. Obok niej zniszczone budynki magazynowe, pewnie z okresu wojny. To właśnie tam zlokalizowano tzw. Judenrampe. Aż do 1944 roku w miejscu tym wysadzano więźniów. Przyznam, że byłem wyjątkowo zdziwiony, bo podręczniki (i nauczyciele) historii uczyli mnie zawsze, że transporty rozładowywano na terenie obozu Auschwitz II Birkenau, na opisanym w początkowej części wpisu miejscu. Okazało się jednak, że tor przechodzący pod bramą śmierci powstał dopiero w 1944 roku, czyli już pod koniec działalności obozu (wyzwolenie 27 stycznia 1945 r.). Do tego czasu więźniowie wysiadali właśnie w tym miejscu. To właśnie na Judenrampe ustawiono dwa pozostałe wagony. Tym razem miałem jednak dość spore wątpliwości, czy to na pewno ta epoka?  Powód takiego sposobu myślenia to ich dość przestarzały wygląd oraz daty widniejące na mazielnicach, np. 1892. Czyżby zabrakło adekwatnych pojazdów do renowacji, czy może koleje III Rzeszy korzystały z tak archaicznego taboru? Biorąc jednak pod uwagę fakt, że żywotność pojazdów szynowych sięga kilkudzisięciu lat, w okresie drugiej wojny takie zabytki mogły być eksploatowane, zwłaszcza, że dla więźniów raczej nie przeznaczano najnowszego taboru. Późniejsza lektura różnych publikacji na ten temat potwierdziła historyczną oryginalność ekspozycji. Oto te wagony: